Το 1991 ο καθηγητής Daniel Rigney ανέπτυξε ιδέες παλαιότερων καθηγητών και προσδιόρισε τρεις ξεχωριστούς τύπους αντι-διανόησης.
α) Θρησκευτική. Με αυτήν απορρίπτεται ο λόγος και η λογική και υιοθετείται ο θρησκευτικός απολυταρχισμός και ο συναισθηματικός μοραλισμός.
β) Αντι-ελιτιστική λαϊκιστική. Αυτή απορρίπτει τους ελιτίστικους θεσμούς της αριστείας και την κοινωνική ελίτ (= εξέχοντα πρόσωπα όπως διεθνώς αποδεχτοί επιστήμονες, καθηγητές, μουσικοί κλπ.).
γ) Αλόγιστα χρηστική. Αυτή απορρίπτει κάθε θεωρία και θεωρητική γνώση εκτός κι αν έχει χρηστική αξία και αποφέρει κέρδη.
Αυτοί οι τρεις τύποι αντιδιανόησης είναι αναγνωρίσιμοι σε πολλά λαϊκίστικα κινήματα ακόμα κι εντός σοβαρών ελιτίστικων οργανώσεων. Δεν οφείλονται μόνο σε έλλειψη μόρφωσης ή καλλιέργειας ή σε εχθρότητα προς την εκμάθηση και τη γνώση, αν και στρέφονται κατά της θεωρητικής εμβάθυνσης και της αριστείας.
Δεν είναι καν καθαρά αμερικανικό φαινόμενο. Παρατηρείται πλατιά και στον εγχώριο Σύριζα. Κλασικό παράδειγμα η κα Ραλλία Χρηστίδου, λαϊκή τραγουδίστρια και βουλευτίνα του τσιπρικού κόμματος που πήγε να κάνει επιθεώρηση των έργων στην Ακρόπολη που γίνονταν υπό την επίβλεψη του ειδικού αρχαιολόγου Μανώλη Κορρέ. “Όλοι έχουμε μάτια και βλέπουμε” είπε!
Οι τρεις ξεχωριστοί τύποι σμίγουν στην πραγματικότητα σε μια ενιαία θεώρηση όπου διαχωρίζεται η διανόηση από την ευφυΐα. Μόνο που η ευφυΐα σε αυτήν την περίπτωση (όπως της κας Χρηστίδου) είναι μια αλαζονική τάση ότι “εγώ ξέρω καλύτερα χάρη στην κοινή λογική μου”. Αυτή όμως επικαλύπτεται με περίπλοκα περιτυλίγματα ψευτοδιανόησης. Η διάνοια ασχολείται με ιδέες και θεωρίες που προσαρμόζονται για να εξηγήσουν διάφορες καταστάσεις, διάφορα φαινόμενα, διάφορα γεγονότα. Σε αντίθεση, ισχυρίζονται οι αντιδιανοητές, η ευφυία θέτει σε χρήση στο πρακτικό επίπεδο της ζωής τις ιδέες και τις θεωρίες.
Μια άλλη διανοουμενίστικη προσέγγιση κάνει άλλο διαχωρισμό. Η ευφυΐα πιάνει άμεσα τη σημασία μιας κατάστασης ή ενός φαινομένου και θα το αξιολογήσει. Η διανόηση θα αξιολογήσει και θα συζητήσει τις αξιολογήσεις και σημασίες σε σχεδόν ατέρμονη κλίμακα.
Αλλά, όπως ήδη αναφέρθηκε, αυτή είναι μια αλαζονεία και προσποίηση. Αυτό που θέλουν οι αντιδιανοητές είναι να χρησιμοποιούν τη νόηση και διανόησή τους, όσο το δυνατόν λιγότερο μένοντας με την κατανόηση της στιγμής και κυρίως σε σχέση με την πρακτική εφαρμογή οποιασδήποτε ιδέας ή θεωρίας ώστε να υπάρχει κέρδος!
Γιαυτό οι παραδοσιακές ανθρωπιστικές και κλασικές σπουδές απαξιώνονται, ιδίως από το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων που τις τελευταίες δεκαετίες προτιμά να έχει ψηφοφόρους, που δεν πολυστοχάζονται μα λειτουργούν με απλές μηχανικές σκέψεις και απλοϊκά συνθήματα, για να μπορεί να περνά τις πολιτικές του.
Η διανόηση επίσης αμφισβητεί την παραδοσιακή θρησκεία (κυρίως των Ευαγγελιστών) με τις αντιφάσεις, τα απολυταρχικά δόγματά της και τους παραλογισμούς της που καλύπτονται από το “πίστευε και μη ερεύνα”.
Είναι θλιβερό να βλέπεις ένα μεγάλο έθνος να ολισθαίνει στην αμάθεια και αμορφωσιά και να επικεντρώνεται στο χρηματικό κέρδος, καθώς τα διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε πολλές Πολιτείες πλέον αφήνονται στην απαξίωση και παρακμή.
