Στον Μεσαίωνα οι λίγοι θεολόγοι–φιλόσοφοι, που κάπως καταλάβαιναν την πραγματικότητα, έλεγαν πως ο λόγος που έγινε η δημιουργία μαζί με το κακό που φαίνεται να περιέχει (απάτη, δυστυχία, πόνος) είναι Μέγα Μυστήριο Mysterium Magnum. Και πράγματι για την περιορισμένη σκέψη του ανθρώπου δεν είναι καθόλου εύκολο να εικάσει και πολύ περισσότερο να εικονίσει τη δημιουργική πράξη.
Οι σύγχρονοι θεολόγοι της Επιστήμης προτάσσουν μία Μοναδικότητα, μία μάζα ενέργειας/ ύλης αγνώστων λοιπών στοιχείων, που εκρήγνυνται, άγνωστο γιατί και γιατί τότε, και μετά εξελίσσεται το υλικό σύμπαν που ξέρουμε και περιέχει το ηλιακό μας σύστημα κι εμάς!
Οι γνωστές μεγάλες θρησκείες πρεσβεύουν έναν Θεό, μία Υπέρτατη Πρώτη Αρχή που δημιουργεί εκ του μηδενός. Ο Βουδισμός θεωρεί την όλη δημιουργία μία πλάνη και ψευδαπάτη που σβήνει στην έσχατη Νιρβάνα.
Στον Ινδουισμό, σε ορισμένες θρησκευτικές και φιλοσοφικές σέχτες, ο θεός είναι ένας άπειρος ωκεανός χαράς (ānanda = μακαριότητα, ευτυχία) και από αυτήν την απροσμέτρητη ευτυχία του εκπορεύεται η δημιουργία.
Ο Νεοπλατωνιστής Πλωτίνος (2ος αιώνας ΚΕ, Αλεξάνδρεια και Ρώμη) επίσης δίδασκε στις Εννεάδες πως το Ένα, η Πρωταρχή και Πρωτουσία, έχει τόση πληρότητα ευδαιμονίας που αυτή ξεχύνεται και γίνεται η δημιουργία με τα πολυποίκιλα φαινόμενά της.
Υπάρχουν και άλλες θεωρήσεις στις διάφορες κουλτούρες ανά τον κόσμο, μερικές όμοιες με τις γνωστές, άλλες παράξενες σε μύθους. Στην πραγματικότητα κάθε απάντηση στο αρχικό ερώτημα περιέχει κάποιο στοιχείο αντίφασης. Διότι πάντα μένει η απορία «Πώς το Υπέρτατο Ον στην απόλυτη πληρότητα και τελειότητά Του προχωράει στην πράξη της δημιουργίας, ειδικά εφόσον είναι πέρα από κάθε ομοιότητα και κατάσταση του ανθρώπου όπως τον γνωρίζουμε;»
Στη Βεδική Παράδοση ένας ύμνος της πανάρχαιας συλλογής Rigveda (10.129) λέει στην τελευταία έβδομη στροφή του:
«Πώς και πόθεν αυτή η αχτίνα–δημιουργίας εκπορεύτηκε, κατά πόσο έγινε με σχέδιο ή όχι [δηλαδή τυχαία] – αυτό εκείνος που την εποπτεύει από τον ύψιστο ουρανό, εκείνος μόνο γνωρίζει, μα ίσως και να μη γνωρίζει [ούτ’ εκείνος]»!
Αυτή μοιάζει να είναι η πιο ικανοποιητική απάντηση. Αν μία τόσο ανώτερη Δύναμη δεν γνωρίζει στα σίγουρα, πως θα μπορούσε το περιορισμένο μυαλό των ανθρώπων να γνωρίζει;
