1. Εξυπνάκηδες καθηγητές και άλλοι θα απαντήσουν: «Πώς ορίζουμε την απόκτηση και τη σοφία; Αλλιώς, πώς ξέρουμε για ποιο πράγμα συζητάμε;»
Δεν έχουν άδικο από μια άποψη. Συμφωνούμε, λοιπόν, πως υπάρχουμε έτσι όπως οι αισθήσεις και ο νους μας μας παρουσιάζουν και βρισκόμαστε σε έναν υπαρκτό τρισδιάστατο κόσμο έτσι όπως οι αισθήσεις και ο νους μας τον παρουσιάζουν.
Εισαγωγή αναγκαία για την ιστοριούλα που ακολουθεί.
Πανεπιστημιακός ξακουστός διδάσκει για Ηθική και Πολιτικά. Οι φοιτητές τον απεχθάνονται γιατί απαξιώνει τις προσπάθειές τους και συνεχώς εγκωμιάζει τη δική του διάνοια.
Μια φοιτήτρια τον ρωτά: «Πώς αποκτάμε σοφία;»
Εκείνος αιφνιδιάζεται. Εξηγεί πως ειδίκευσή του είναι Ηθική και Πολιτικά, όχι επιστημολογία και μεταφυσικά. Η φοιτήτρια δείχνει έκπληξη: «Μας έχετε φλομώσει με το πόσο μεγαλοφυής είστε μα δεν μπορείτε να απαντήσετε μια τόσο απλή ερώτηση!» Όλοι γέλασαν – εκτός του καθηγητή.
2. Στην επόμενη συνάντηση, ο καθηγητής στρέφεται στην κοπέλα: «Σκέφθηκα το ερώτημά σου. Ο μόνος τρόπος να αποκτήσεις σοφία είναι μέσω ενδοσκόπησης».
Η φοιτήτρια γελά σαρκαστικά: «Αν αυτός είναι ο μόνος τρόπος, τότε γιατί να χάνουμε τον χρόνο μας ακούγοντας τις διαλέξεις σας;»
Πάλι όλοι γέλασαν.
Την επομένη, ένας ταπεινωμένος καθηγητής λέει: «Ζητώ συγγνώμη! Με διδάξατε λίγη σοφία και σας ευχαριστώ. Αποκτάς σοφία από άλλους.»
Η φοιτήτρια νιώθει ευχαρίστηση και τώρα κομπάζει εκείνη: «Μάλλον ανόητος είστε! Εγώ λοιπόν γνωρίζω περισσότερα από σας και θα έπρεπε εγώ να διδάσκω αυτά τα μαθήματα!»
«Αλήθεια;» λέει ο καθηγητής με ανακούφιση, βλέποντας τώρα μια ευκαιρία ανταπόδοσης. «Υπάρχει ένας τρίτος τρόπος απόκτησης σοφίας. Αφού γνωρίζετε περισσότερα, σίγουρα θα μας τον πείτε, δεσποινίς!»
Η κοπέλα κομπιάζει και κοκκινίζει. «Δεν μπορώ… δεν ξέρω… Τι είναι;»
Ο καθηγητής: «Αποκτάς σοφία μέσω εμπειρίας. Εγώ ένιωσα ντροπή και αμηχανία μπροστά στην τάξη και κατάλαβα πως πρέπει να έχω ταπεινοφροσύνη. Ελπίζω κι εσείς, δεσποινίς, να μάθατε το ίδιο.»
3. Η ιστοριούλα εικονίζει τους τρεις τρόπους που αναφέρει ο Κομφούκιος: «Με τρεις τρόπους μαθαίνουμε σοφία: με περισυλλογή κι ενδοσκόπηση, που είναι και ο ανώτερος· με μίμηση, που είναι ο ευκολότερος· με εμπειρία, που είναι ο πιο πικρός.»
Ναι, σωστά αυτοί οι τρεις, μα υπάρχουν και άλλοι.
Ο μόνος σίγουρος τρόπος είναι να βρεις έναν καλό, σοφό δάσκαλο που θα σου πει πως η σοφία δεν μαθαίνεται. Η σοφία είναι βαθιά μέσα στον νου, μέσα στην οντότητά σου, μα είναι καλυμμένη από αντιλήψεις άγνοιας. Χρειάζεσαι έναν δάσκαλο που θα σε δεχθεί και, αν είσαι υπάκουος, θα σε βοηθήσει να δεις τα καλύμματα της άγνοιας και να τα διαλύσεις εσύ ο ίδιος: η σοφία τότε θα αναδυθεί από μόνη της. Αλλιώς θα βολοδέρνεις από το ένα κάλυμμα στο άλλο, παραπλανημένος, νομίζοντας πως μαθαίνεις σοφία!
