1. Στο 309. Φιλοσοφία: Η επιστημονική “επανάσταση” έγραψα πως οι λόγιοι πίστευαν πως υπήρχαν μόνο 3 ήπειροι πάνω στη Γη. Αν υπήρχε 4η θα ήταν από κάτω και οι άνθρωποι θα περπατούσαν ανάποδα. Ο δε Κοπέρνικος έβγαλε τη Γη από το κέντρο του τοτινού υποθετικού κόσμου και βάζοντας τον Ήλιο στο κέντρο τοποθέτησε τη Γη σε μια τροχιά γύρω του.
Αυτή ήταν η επανάσταση.
Πολύς κόσμος πίστευε τότε πως η Γη ήταν ένας επίπεδος στρογγυλός δίσκος και ο Ήλιος ανυψωνόταν από την ανατολή για να χαμηλώσει, να χαθεί στη δύση τη νύχτα και να ξανα-εμφανιστεί το άλλο πρωί.
Μα αυτή η αντίληψη δεν ανήκε στους λόγιους της Εκκλησίας και των πανεπιστημίων. Αυτοί γνώριζαν γενικά πως η Γη είναι σφαιρική. Μερικοί επίσης μπορεί να γνώριζαν πως περιστρεφόταν γύρω από την άξονά της.
2. Ανέφερα επίσης τον Αρίσταρχο τον Σάμιο και το ηλιοκεντρικό σύστημά του. Από τον Αρχιμήδη (Ψαμμίτης) και τον Πλούταρχο (Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της σελήνης) μαθαίνουμε πως ο Αρίσταρχος πρέσβευε ότι η Γη είναι σφαιρική, περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της και περιφέρεται σε μεγάλη τροχιά (μαζί με το φεγγάρι της) γύρω στον Ήλιο.
Η ουσιαστική διαφορά, εκτός από ακριβείς αποστάσεις και χρόνους, είναι η θέση της Γης. Οι αντιρρήσεις που είχαν οι σύγχρονοι και μεταγενέστεροι φυσικοί, γεωγράφοι και αστρονόμοι, σχετίζονταν με τη θέση της Γης. Δεν μπορούσαν να χωνέψουν πως το κέντρο, η εστία του σύμπαντος, ήταν η ίδια σε κίνηση γύρω από τον ήλιο και διατάραζε τους Ολύμπιους Θεούς.
Αλλιώς, οι μορφωμένοι πίστευαν από τότε πως η Γη είναι σφαιρική και περιστρέφεται πάνω στον άξονά της δίνοντάς μας μέρα και νύχτα.
3. Στο 2ο βιβλίο Περί ουρανού (298α) ο Αριστοτέλης γράφει πως η Γη είναι σφαιρική, πως η απόσταση από τις στήλες του Ηρακλή ως την Ινδία καλύπτεται από την ίδια συνεχόμενη θάλασσα και πως ο όγκος της είναι μικρός σε σύγκριση με άλλους αστέρες.
Παρόμοιες ιδέες είχε διατυπώσει και ο Πλάτωνας. Στον διάλογο Φαίδων 108e γράφει ξεκάθαρα πως η Γη είναι σφαιρική (στρογγυλή). Στον δε Τίμαιο 40c-d γράφει πως περιστρέφεται στον άξονά της κι έτσι δημιουργεί τη νύχτα και τη μέρα μα τις φρουρεί κιόλας (“φύλακαν και δημιουργόν …”).
Το Λύκειο, η διάσημη Περιπατητική Σχολή, του Αριστοτέλη έκλεισε, σίγουρα κάπου στον 2ο αιώνα πκε και η πλούσια βιβλιοθήκη μεταφέρθηκε στη Σκήψη, μετά πάλι στην Αθήνα και το 86 πκε στη Ρώμη.
Η Ακαδημία του Πλάτωνα άντεξε σχεδόν μια χιλιετία. Έκλεισε το 529 κε με διαταγή του Ιουστινιανού.
4. Μα και οι δυο φιλόσοφοι άσκησαν μεγάλη επίδραση και οι ιδέες τους περί Γης κυκλοφορούσαν ανάμεσα σε λόγιους ως την Αναγέννηση.
Στο βιβλίο του Dinosaur in a Haystack: Reflections on Natural History ο φυσιοδίφης S.J. Gould γράφει: “Δεν υπήρξε περίοδος με την ιδέα ‘επίπεδη Γη’ ανάμεσα σε λόγιους (άσχετα με το πώς το κοινό γενικά έβλεπε τον πλανήτη μας τότε ή τώρα). Η ελληνική γνώση για τη σφαιρικότητα [της Γης] ποτέ δεν ξεθώριασε και όλοι οι σπουδαίοι λόγιοι του Μεσαίωνα αποδέχονταν την στρογγυλότητα της Γης ως εδραιωμένο γεγονός της κοσμολογίας.”
Σε χειρόγραφο του 12ου αιώνα, Liber Divinorum Operum (της Hildegard του Bingen) η Γη εικονίζεται στρογγυλή. Το ότι άνθρωποι περπατούν γύρω γύρω δείχνει πως δεν είναι δίσκος περιβαλλόμενος με ωκεανό.
Ο Κολόμβος γνώριζε πως ο πλανήτης ήταν στρογγυλός μα λόγω των διατυπώσεων του Αριστοτέλη στο Περί Ουρανού (§ 3) νόμιζε πως ήταν μικρός και ο Ατλαντικός μάλλον στενός όπως πληροφορεί ο W. Irving στο A History of the Life and Voyages of Christopher Colombus, 1828.
5. Ο Irving γράφει επίσης πως στον Μεσαίωνα οι άνθρωποι πίστευαν πως η Γη είναι επίπεδη – ένας επίπεδος δίσκος περιβαλλόμενος από τον Ωκεανό. Αυτός θεωρείται υπαίτιος για την εξάπλωση της φήμης.
Παρόμοια ιδέα είχε διατυπώσει και ο Thomas Jefferson (3ος Πρόεδρος των ΗΠΑ και συντάκτης της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας) στο Notes of the State of Virginia 1784, μα το βιβλίο του δεν έγινε τόσο γνωστό.
Αλλά η αντίληψη της επίπεδης Γης στην αρχαιότητα ανήκει στην περίοδο πριν το 600 πκε: πιστεύεται από μερικούς πως η σφαιρικότητα ήταν γνωστή σίγουρα στον Παρμενίδη μα ίσως και στον Πυθαγόρα. Την βρίσκουμε ξεκάθαρα στον Όμηρο. Άλλοι αρχαίοι λαοί επίσης αυτή την εικόνα είχαν.
