1. Τα κύτταρα έχουν νοημοσύνη. Οι μονοκυτταρικοί οργανισμοί ήταν οι πρώτες ζωντανές μορφές στον πλανήτη μας. Εμφανίστηκαν περίπου 600 εκμ έτη μετά τον σχηματισμό της Γης και απλώθηκαν παντού απρόσκοπτα για τα επόμενα 2,5 δις χρόνια – βακτηρίδια, αμοιβάδες, άλγη/φύκια.
Πριν από 750 εκμ έτη τα κύτταρα οργανώθηκαν σε πολυκύτταρους οργανισμούς, αρχικά μικρές ομάδες μονοκύτταρων οργανισμών και μετά μεγαλύτερες, πολυπληθέστερες «αποικίες».
Το κύτταρο θέλει να επιβιώσει, όπως ο άνθρωπος και όπως ο άνθρωπος, κατάλαβε πως ζώντας σε πολυπληθείς κοινωνίες είχε πολλά πλεονεκτήματα κυρίως μέσω της διαφοροποίησης λειτουργιών. Έτσι παρουσιάστηκαν οι πολυκύτταροι οργανισμοί όπου δισεκατομμύρια και τρισεκατομμύρια κύτταρα ζούσαν σε μια ενιαία κοινωνία: από μορφές μικροσκοπικές που μόλις φαίνονται στο γυμνό μάτι ως το γιγάντιο μαμούθ ή τον βροντόσαυρο.
Για τον βιολόγο το ζώο που οι άνθρωποι βλέπουν ως σκύλο, γάτο κ.λπ., είναι μια πολυπληθής, εξαιρετικά οργανωμένη κοινωνία δισεκατομμυρίων κυττάρων.
2. Το ζωντανό κύτταρο είναι ήδη ένας περίπλοκος οργανισμός μέσα στη μεμβράνη του. Έχει το πρωτόπλασμά του και στο κέντρο είναι ο πυρήνας με το DNA. Είναι όντως περίπλοκο διότι περίπου 20.000 πρωτεΐνες εργάζονται ακατάπαυστα (εδώ δεν υπάρχει οκτάωρο) ενώ μικρότερα μόρια κινούνται ασταμάτητα περνώντας μέσα από μεμβράνες ή αλλάζοντας από λίπη σε γλυκόζη και το αντίστροφο, οξέα αναπαράγονται, βλαβερά στοιχεία διαλύονται ενώ άλλα ανασυντάσσονται.
Η πολυπλοκότητα και ακριβέστατη λειτουργία του κυττάρου είναι απαράμιλλη. Καμιά ηλεκτρομαγνητική ή φυσικοχημική διεργασία στο υπόλοιπο μη-ζωντανό σύμπαν (πυρήνες ήλιων, συντήξεις και συγκροτήσεις αστρικών συστημάτων κ.λπ.) δεν μπορεί να συγκριθεί με την οργανωμένη δραστηριότητα του κυττάρου.
Οι διαφορετικές πρωτεΐνες είναι που καθορίζουν τη φύση, λειτουργία και δομή κάθε εξειδικευμένου κυττάρου στον οργανισμό ενός πολυκύτταρου όντος όπως ο Άνθρωπος – για μύες, πνεύμονες, καρδιά και, φυσικά, νευροδίκτυο κι εγκέφαλο.
3. Ο πλήρης τίτλος του βιβλίου του Δαρβίνου είναι The Origin of Species: By means of Natural Selection, Or, The Preservation of Favourite Races in the Struggle for Life. Στο δε τελευταίο κεφάλαιο γράφει πως η εξέλιξη χαρακτηρίζεται από τον «αγώνα για ζωή» ωθούμενη «από τον πόλεμο της φύσης, από λιμό και θάνατο». Και η όλη διαδικασία της εξέλιξης γίνεται «στα κουτουρού» random!
Την εποχή που δημοσίευσε το ανατρεπτικό του βιβλίο (1859) δεν υπήρχαν οι πληροφορίες που έχουμε σήμερα σε τόση αφθονία. Έτσι εκείνος δικαιολογείται μερικώς.
Μα πως δικαιολογούνται οι τωρινοί ακόλουθοι της νεοδαρβινικής θεωρίας ενώ γνωρίζουν πολύ καλά πως το κύτταρο εκδηλώνει τόση «εξυπνάδα» smartness στην πολύπλοκη λειτουργία του;…
Ας πάρουμε το απλό παράδειγμα της ιλαράς. Μόλις ο ιός αυτής της ασθένειας προσβάλει το παιδί, ένα κύτταρο (ανώριμο και άπειρο) από το ανοσοποιητικό σύστημα καλείται να δημιουργήσει ένα αμυντικό σώμα (ή αντι-σώμα!) από προστατευτικές πρωτεΐνες – κατά του ιού! Συγχρόνως σχηματίζεται κι ένα γονίδιο το οποίο παράγει τις πρωτεΐνες αυτές όποτε χρειαστεί. Και αυτό κληροδοτείται στις επόμενες γενιές.
4. Μα η ευφυΐα του δεν σταματά εδώ.
Μια σύγκριση με τη βιομηχανική παραγωγή βοηθάει. Ας πάρουμε για παράδειγμα την παραγωγή αυτοκινήτων.
Πριν τον Φορντ και το εργοστάσιο του, μια μικρή ομάδα εξειδικευμένων τεχνικών με πολλές δεξιότητες χρειάζονταν μεταξύ μιας και δυο εβδομάδες για να φτιάξουν ένα όχημα.
Ο λαμπρός καπιταλιστής Χένρι Φορντ είδε τα πλεονεκτήματα του καταμερισμού της εργασίας και τον εφάρμοσε πλήρως έτσι που κάθε τεχνίτης έκανε μόνο μια δουλειά. Οργάνωσε, λοιπόν, το εργοστάσιό του με το κοινό πλέον σύστημα της αλυσίδας παραγωγής έτσι που ο κάθε τεχνίτης ήταν υπεύθυνος μόνο για ένα μικρό μέρος του συνόλου. Και το αμάξι υλοποιούνταν ξεκινώντας από την απαρχή των βασικών και περνώντας από κάθε νέο αναγκαίο στάδιο, από τον έναν δεξιοτέχνη στον άλλον.
Τώρα ένα όχημα παραγόταν σε 90 λεπτά.
5. Αν ένα κύτταρο έχει, ας πούμε, ευφυΐα Χ, ένας οργανισμός σε μια κοινωνία 1,5 τρισεκατομμυρίων κυττάρων θα έχει 1,5 τρις Χ! Αν μάλιστα, όπως γίνεται, αναπτυχθεί η εξειδίκευση (§2, τέλος, §4, τέλος), τότε η ευφυΐα θα είναι πολλαπλάσια. Αυτή δε η διαφοροποίηση σε εξειδικευμένους τεχνίτες, μη ξεχνάτε, περνά μέσω ειδικών γονιδίων στις επόμενες γενιές.
Εδώ ας συλλογιστούμε την αναλογία με τη Γαία που, όπως ο άνθρωπος είναι πολυκύτταρος οργανισμός με πολλά εξειδικευμένα όργανα, είναι και αυτή ένας πολυπλασματικός οργανισμός με πολλές και ποικίλες εξειδικευμένες κοινωνίες πλασμάτων στη μεγάλη μάζα της βιόσφαιρας ή Οργανικής Ζωής.
Ο άνθρωπος έχει τον εγκέφαλο και το νευρικό δίκτυο που κυβερνά τον οργανισμό και αυτό το κάνει καθώς προσλαμβάνει εντυπώσεις από το περιβάλλον και ρυθμίζει τη συμπεριφορά του ανάλογα. Μήπως όμως ο ίδιος εκτελεί την ίδια λειτουργία για τη Γαία καθώς έχει το υψηλότερο επίπεδο νοημοσύνης, σχηματίζοντας τη νοόσφαιρα;
Συγχρόνως όμως φαίνεται να μπορεί να καταστρέφει σε ολέθριο βαθμό το περιβάλλον που τον τρέφει. Αντανακλά κι εδώ την τρομερή ικανότητα του προς αυτο-εξόντωση όταν αφήνεται σε καταστροφικά πάθη.
