1. Έχει πρακτική σημασία το χριστιανικό μας δόγμα ότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και τα πάντα πληρών;
Σημασία έχει και μάλιστα μεγάλη. Μα τι λένε για αυτό οι χριστιανοί μας ιεράρχες; Πώς το εκλαμβάνουν οι πιστοί γενικά;
Δεν θα υπεισέλθω στη χριστιανική δογματική θεολογία. Μα από όσα βλέπει κανείς γύρω του στην χριστιανική μας κοινωνία, το δόγμα δεν φαίνεται να παίζει σπουδαίο ρόλο στη ζωή. Στην πραγματικότητα, καθώς η χριστιανική θεολογία αρνείται τον πανθεϊσμό, αρνείται και το ίδιο το δόγμα του.
Στο Κατά Θωμά Γνωστικό ευαγγέλιο (λόγος 77) διαβάζουμε τον Ιησού να λέει: “Εγώ είμαι το Φως υπεράνω των πάντων. Εγώ είμαι το παν. Το παν προήλθε από μένα και το παν έρχεται σε Μένα. Σκίστε ένα ξύλο: εκεί είμαι Εγώ. Σηκώστε μια πέτρα: εκεί θα βρείτε Εμένα”. Αυτό θεωρείται αίρεση!
Σε ένα κείμενο δογματικής λέγεται: “Ο πανθεϊσμός αποκλείει τα θαύματα γιατί ‘όλα είναι Θεός και ο Θεός είναι όλα’. Ο Χριστιανισμός πιστεύει σε έναν Θεό που αγαπά και νοιάζεται για τους ανθρώπους και παρεμβαίνει με θαυματουργό και τακτικό τρόπο στη ζωή τους.” Αυτή η ηλιθιότητα θεωρείται ορθοδοξία! Ο πανθεϊσμός δεν αποκλείει διόλου τα θαύματα. Πολύ περισσότερα θαύματα γίνονται με την παμπαρουσία του Θεού παρά δίχως εκείνην. Όπως και στον πολυθεϊσμό με τη ‘μυθολογία’ του!
2. Στη Δυτική διανόηση πρώτος ο Θαλής ο Μιλήσιος (640 ή 624-546 πκε), ένας των 7 σοφών, δήλωσε πως τα πάντα στον κόσμο είναι γεμάτα με θεούς, όπως σημείωσε ο Αριστοτέλης στο Περί Ψυχής Α5 (πάντα πλήρη θεών). Δίδασκε επίσης ότι ο κόσμος είναι ζωντανός κι έμψυχος και πως η ψυχή δίνει την κίνηση. (Μα συγχρόνως, ως μαθηματικός και φυσικός μελετούσε τις υλικές απόψεις του κόσμου πρεσβεύοντας πως ο κόσμος προήλθε από το νερό που είναι η πρώτη ουσία.)
Είναι κρίμα που δεν έγραψε για αυτά τα θέματα ή, αν έγραψε, που τίποτα περισσότερο δεν διασώθηκε. Διότι πώς θα συνδυάζονταν οι 12 Ολύμπιοι με τους θεούς που είναι μέσα στα “πάντα”;
Η “θεότητα”, η θεία δύναμη και ουσία, δεν παρουσιαζόταν στην Αρχαία Ελλάδα μόνο στο Δωδεκάθεο. Εκτός από τους 12 υπήρχαν πολλές άλλες θεότητες: Άδωνις, Αίολος, Διόνυσος, Έρις, Ίρις, Κυβέλη, ο Παν (ή Πάνας) κλπ. κλπ. Μα υπήρχαν και πολλά άλλα ξωτικά, νεράιδες, πνεύματα – οι Μοίρες και Νηρηίδες, οι Κάβειροι και Αέρηδες κλπ.
Κατά κάποιο τρόπο οι αρχαίοι (ή τουλάχιστον μερικοί) αναγνώριζαν πως παντού υπάρχει ζωή και νοημοσύνη, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, που εκδηλώνουν την παρουσία της “θεότητας”. Τελικά, όπως έδειξαν μερικοί φιλόσοφοι σαν τον Παρμενίδη, τον Εμπεδοκλή κλπ, όλες αυτές οι μικρότερες θεότητες (ξωτικά και πνεύματα) είναι εκφράσεις μιας ενιαίας ανώτερης Θεϊκής Δύναμης από την οποία προέρχονται τα πάντα.
3. Στον Ινδουισμό, επίσης, παρά την απέραντη, ζαλιστική ποικιλία του, τελικά υπάρχει μια Πρωταρχή, Πρωταιτία και Πρωτουσία, άμορφη και απερινόητη, το Μπράχμαν Brahman, Πνεύμα μυστηριακό και Απόλυτο, και από Εκείνο προέρχονται σε στάδια κι επίπεδα ή βαθμίδες τα πάντα.
Και στα πάντα παντού υπάρχει ένα πνεύμα που εκδηλώνει κάτι από το Μπράχμαν ως μια ιδιότητα (ή πιο πολλές, ανάλογα). Αυτά λέγονται yakṣa-s. Θεοί και ξωτικά σε ανθρώπινη μορφή.
Όπως οι αρχαίοι Έλληνες (και άλλοι) έτσι και οι Ινδουιστές ακόμα και σήμερα λατρεύουν τη μια θεότητα στις άπειρες παρουσίες Της ως πνεύμα παρόν στα πάντα, στη γη, στα νερά, στη φωτιά, στον αέρα, στη θάλασσα, στον ουρανό και τα ουράνια σώματα, στα δάση, στις λίμνες και στα ποτάμια, στους λόφους και στα βουνά, σε βράχους, σε δέντρα κλπ. κλπ.
4. Αφού ο Θεός είναι πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, είναι φυσικό για όποιον το αντιλαμβάνεται ή το πιστεύει να προσεγγίζει τα πάντα με προσοχή και σεβασμό. Επίσης, σε ορισμένους τόπους να φτιάχνει έναν βωμό, μικρό ή μεγάλο, απλό ή περίτεχνο, και να προσφέρει λουλούδια, φρούτα ή και απλά κοσμήματα στα πνεύματα του τόπου και κατ’ επέκταση στο ίδιο το Απόλυτο, την ασύλληπτη Πρωταρχή!
Για τους Ινδουιστές, ο κύριος των κατώτερων πνευμάτων (των χθόνιων θεοτήτων όπως θεωρούνταν στην Ελλάδα) λέγεται Kubera: είναι επίσης θεός των κλεφτών και διαρρηκτών (σαν τον Ερμή) και πολλοί τον λατρεύουν, συχνά στη μορφή εικονίσματος ή αγαλματιδίου. Και υπάρχουν παραδοσιακές προσευχές και επικλήσεις.
Ο Kubera έχει φιλικές σχέσεις με τη θεά Lakṣmī τη σύζυγο του Vishnu. Ο Kubera είναι θεός του χθόνιου πλούτου, η Λαξμί θεά του πλούτου γενικά, μα ενσαρκώνεται και σε κάθε γυναίκα – ο πλούτος του νοικοκυριού με τον οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά!
Ως ādi-lakṣmī η θεά εκδηλώνει και είναι η πλάση σε όλο τον πλούτο και όλη την ποικιλομορφία της. Εδώ παρουσιάζεται σε 8 μορφές – πάντα πάνω σε νούφαρο.
Ποτέ οι πολυθεϊστές ή πανθεϊστές, σε αντίθεση με τις αβρααμικές θρησκείες, δεν έκαναν (ή κάνουν) θρησκευτικό πόλεμο, διώκοντας ή θανατώνοντας αλλόθρησκους ανθρώπους ή αιρετικούς, και ποτέ δεν ισχυρίστηκαν (ή ισχυρίζονται) πως η δική τους θρησκεία είναι η μόνη αληθινή και ο θεός που μια ομάδα λατρεύει είναι ο μόνος αληθινός Θεός!
Πολύ μεγάλη και σημαντική διαφορά!
