1. Επειδή τα έθνη των Αυστραλών Αβορίγινων είναι πολλά και οι κουλτούρες τους διαφέρουν μεταξύ τους, τα πιστεύω τους για τον θάνατο είναι διαφορετικά στις λεπτομέρειές τους. Μερικές φυλές πιστεύουν στη μετενσάρκωση• άλλες στην αθανασία του πνεύματος και το ταξίδι της ψυχής πέρα από τη Θάλασσα των νεκρών στον Ουρανό Unkarnaawi. Μερικές πάλι πιστεύουν πως οι ψυχές γίνονται άστρα• ενώ για άλλες οι ψυχές συγκεντρώνονται σε μια μεγάλη δεξαμενή ψυχών της φυλής (mokny).
Σήμερα εξετάζω έναν παράξενο μύθο των Adnyamathanha στην περιοχή Flinders Range στη Νότια Αυστραλία. Σε αυτόν η Adambara, αράχνη, συνομιλεί με τον Artapudapuda, ένα σερνάμενο μικρό έντομο που φωλιάζει κάτω από τον φλοιό του κόκκινου μαστιχόδεντρου. Οι δυο τους εκφέρουν δυο διαφορετικές απόψεις.
2. Μετά από περισυλλογή ο Artapudapuda είπε πως θα έπρεπε, όταν ένας Yura μαύρος πέθαινε, το σώμα του να μείνει στο χώμα και να σαπίσει, και μόνο το πνεύμα του να εγερθεί μετά από τρεις μέρες.
Η Adambara δεν συμφώνησε. Είπε πως όταν ο Yura μαύρος πέθαινε το σώμα του θα έπρεπε να τυλιχτεί σε ένα δίχτυ-σάβανο με ένα άνοιγμα το οποίο θα έμενε κλειστό για τρεις μέρες. Σε αυτή την περίοδο θα περνούσε μια διαδικασία θεραπείας. Στο τέλος των τριών ημερών, το σώμα θα έβγαινε από το άνοιγμα όπως μια πεταλούδα βγαίνει από το κουκούλι της.
Ο Artapudapuda κέρδισε στη συζήτηση και οι δυο τους χώρισαν.
Μετά από λίγο καιρό, ο Artapudapuda συνειδητοποίησε πως οι συγγενείς του πέθαιναν και δεν τους έβλεπε ξανά. Αυτό του προκαλούσε θλίψη και ταραχή. Ντρεπόταν τώρα για την απόφαση που είχε πάρει και κρυβόταν κάτω από τον φλοιό του κόκκινου μαστιχόδεντρου.
Η Adambara, από τη δική της πλευρά, ήξερε πως η δική της απόφαση ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσε να κάνει για τους μαύρους και δεν ντρεπόταν και ας είχε χάσει. Εκείνη έμενε σε ανοιχτή θέα.
Γι αυτό ακόμα και σήμερα οι Artapudapuda όλη την ώρα κρύβονται κάτω από τον φλοιό του μαστιχόδεντρου ενώ οι Adambara μένουν έξω στα ανοιχτά και φαίνονται.
3. Ως μύθος η ιστοριούλα εξηγεί φαινομενικά τα δύο είδη εντόμων και γιατί τα μεν φωλιάζουν κάτω από τον φλοιό (κι έχουν, παρεμπιπτόντως, την ικανότητα να σκοτώσουν μια αράχνη) ενώ τα άλλα δεν κρύβονται.
Ο James G. Cowan από τον οποίο δανείστηκα την ιστορία (σελ. 69-71 The Aborigine Tradition, Element 1992, Shaftesbury, UK & Rockpot MA, USA) τη θεωρεί εξαίρετο δείγμα μύθου που διδάσκει περισσότερο παρά διασκεδάζει. Ερμηνεύει κατά πολύ περίεργο τρόπο την ιστορία και διαβάζει λάθος μερικά σημεία, μου φαίνεται. Βλέπει την αράχνη που ζει στα ανοιχτά να δίνει μια εκδοχή θανάτου “ως πνευματική μεταμόρφωση” όπου “το πνεύμα περνά μια περίοδο θεραπείας” και βγαίνει σαν την πεταλούδα “σε μια ζωή σε μια πιο φωτεινή σφαίρα”.
Μα η προσεκτική ανάγνωση του κειμένου δείχνει πως η αράχνη δεν μιλά για θεραπεία και μεταμόρφωση του πνεύματος.
4. Η Adambara μιλά για θεραπεία και ανάσταση του σώματος καθώς μένει τυλιγμένο σε σάβανο για τρεις μέρες. Δεν αναφέρει ούτε ψυχή ούτε πνεύμα.
Η ιδέα της ανάστασης των νεκρών σε ανανεωμένο σώμα παρουσιάζεται και σε άλλες φυλές (μα και κουλτούρες εκτός Αυστραλίας) και τη συναντήσαμε στο 264. Φιλοσοφία: Φεγγάρι και θάνατος: Αβορίγινες.
Ο Artapudapuda είναι που αναφέρει την αντίληψη πως το πνεύμα φεύγει από το σώμα τρεις μέρες μετά τον θάνατο – μια κοινότατη αντίληψη.
Έτσι εδώ αναφέρονται δυο από τις αντιλήψεις περί θανάτου που είχαν αυτές οι φυλές. Εκείνη της αράχνης είναι ίσως μια επιθυμία ή ευχή που είχαν, να μπορούν να αναστηθούν και να ξαναζήσουν με ένα νέο και γερό σώμα.
Κι εδώ, παρά την ικανή παρουσίαση των δυο εντόμων και των δυο θεωριών για τη μεταθανάτια διαδικασία, βλέπουμε την απλουστευτική αφέλεια στη δομή και αφήγηση του μύθου.
