1. H ρήση “Η αριστερά να μη γνωρίζει τι ποιεί η δεξιά” στην ευρεία κυκλοφορία της απέκτησε την έννοια να μη γνωρίζει άλλος τι κάνεις. Χρησιμοποιείται πολύ πλατιά και χαλαρά.
Προέρχεται από το κεφ.6 του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου μετά τους μακαρισμούς του 5ου κεφαλαίου (στην Επί του Όρους Ομιλία). Ο Χριστός λέει στην αρχή του 6ου να προσέχουμε όταν κάνουμε ελεημοσύνη έτσι που να μην την κάνουμε επιδεικτικά όπως οι υποκριτές στην εκκλησία (ή άλλού) για να έχουν καλή φήμη μόνο. Μα να την κάνουμε τόσο κρυφά που να “μη γνώτω η αριστερά σου [χειρ] τι ποιεί η δεξιά σου – να μην γνωρίζει το αριστερό σου [χέρι] τι κάνει το δεξί” (6.3). Η φράση δεν έχει σε αυτό το σημείο καμία άλλη γενικότερη ή βαθύτερη έννοια.
2. Στους μακαρισμούς μακαρίζονται οι πτωχοί τω πνεύματι, οι πράοι, όσοι πεινούν και διψούν για δικαιοσύνη, οι ελεήμονες, οι καθαροί τη καρδία, οι ειρηνοποιοί, οι δεδιωγμένοι λόγω της δικαιοσύνης τους (5.3-5.11). Στη συνέχεια ο Ιησούς δίνει οδηγίες για την ορθή δράση, ορθή πρακτική συμπεριφορά (5.17). Πέρα από το να μη “φονεύουν” οι χριστιανοί οφείλουν να μην οργίζονται (ιδίως με τα αδέλφια τους 5.2-22). Πέρα από το να μη “μοιχεύουν” να μην έχουν επιθυμία για μια γυναίκα (5.23-5.28) και να μην χωρίζουν (5.31 -5.32). Επίσης να μην παίρνουν όρκο μα να αρκούνται σε ένα Ναι ή Όχι (5.33-5.37). Η πιο σημαντική εντολή έρχεται μετά, “Να αγαπάτε τους εχθρούς, να ευλογείτε όσους σας καταριούνται, να φέρεστε καλά σε όσους σας κάνουν κακό και να προσεύχεσθε για όσους σας διώκουν” (5.43-5.48) – όλα πάρα πολύ δύσκολα.
3. Έχουν γραφτεί τόμοι και τόμοι ερμηνευτικοί, μα πουθενά στα Ευαγγέλια δεν εξηγείται πώς ένας γίνεται “πτωχός τω πνεύματι” ή “πράος” ή “καθαρός τη καρδία” και τι σημαίνει “να πενθεί”…. Πουθενά επίσης δεν λέγεται πώς να ξεπερνά τη δύναμη της συνήθειας, πώς και από πού θα αντλήσει την αποφασιστικότητα και δύναμη να μην οργίζεται, να συγχωρεί, να μην επιθυμεί μια γυναίκα και, τελικά, να αγαπάει τους εχθρούς του!
Αυτά μοιάζουν με καταστάσεις που έχουν εδραιωθεί. Αυτά μπορεί να τα κάνει κάποιος (ή να είναι κάποιος, όπως “πράος”) αφού περάσει μακροχρόνιες πειθαρχίες. Και πολύ ορθά τέτοιοι άνθρωποι μακαρίζονται. Μα δεν μπορεί ένας ξαφνικά να πάψει να οργίζεται ή να μην επιθυμεί σεξ ή να επιδιώκει τη δικαιοσύνη! Πώς το κάνεις;
4. Στη συνέχεια, στο κεφ. 6 δίνονται πρόσθετες οδηγίες όπως το να δίνουν οι καλοί χριστιανοί ελεημοσύνη (6.2), να προσεύχονται (6.5), να συγχωρούν άλλους (6.14) και να νηστεύουν (6.16) – μα να κάνουν αυτές τις πράξεις “εν κρυπτώ”, έτσι που να μην υπάρχει επίδειξη και υποκρισία. Δύσκολο, πάλι, μα εφικτό αυτό. Κι εδώ δίνεται και η Κυριακή προσευχή “Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς…”
Μετά όμως συμβουλεύει να μη μαζεύουν πλούτη στη γη μα να θησαυρίζουν θησαυρούς στον ουρανό (6.43-6.45). Εδώ επίσης δεν εξηγείται πως γίνεται αυτό! ΤΙ σημαίνει πρακτικά;
5. Όμοια δυσκολία απαντάται στο κεφ.7, όπου λέγεται πως οι χριστιανοί πρέπει να εισέλθουν “δια της στενής πύλης” και λίγοι είναι όσοι τη βρίσκουν, ενώ η πύλη και η οδός που οδηγεί στην απώλεια είναι φαρδιά (7.13-7.15). Μα δεν εξηγείται ποια είναι αυτή η “πλατιά πύλη” και οδός της απώλειας. (Κι εδώ υπάρχουν βιβλιοθήκες ολόκληρες με ερμηνευτικούς τόμους).
Αλλά αμέσως πριν ο Ιησούς διατυπώνει τον Χρυσό Κανόνα “Όλα όσα εσείς θέλετε να κάνουν σε εσάς οι άνθρωποι, τα ίδια να κάνετε κι εσείς σε αυτούς” (7.12)
Στο ίδιο κεφ.6, λίγο νωρίτερα, είχε ειπωθεί “να μην μεριμνάτε για το τι θα φάτε και τι θα πιείτε” διότι ο Ουράνιος Πατέρας γνωρίζει τις ανάγκες σας για φαγητό, ποτό κι ενδυμασία (6.25-6.32). Μα στο 7.7 λέει “Αιτείτε και δοθήσετε υμίν: να ζητάτε και θα σας δοθεί. Διότι ποιος άνθρωπος δεν θα δώσει τα αγαθά που ζητούν τα παιδιά του; Πόσο μάλλον ο ουράνιος πατέρας σας”! Εδώ είναι μια αντίφαση. Στο ένα κεφάλαιο λέγεται “Μην αιτείτε, μη σχεδιάζετε, μη μεριμνάτε!” Στο επόμενο τονίζεται η επίμονη ικεσία: “Να αιτείτε… να ζητείτε… να κρούετε την θύρα…” Και θα σας δοθεί, θα βρείτε, θα ανοίξει η θύρα!
6. Πάντως, πρώτα να ζητήσετε τη βασιλεία του Θεού και τη δικαιοσύνη του! Κατανοητό.
Μα κι εδώ υπάρχει δυσκολία: πώς, με ποιον τρόπο και από πού ή από ποιον/ποιαν θα ζητήσουμε τη βασιλεία και τη δικαιοσύνη;
