1. Το πρώτο ελάττωμα του Αριστοτέλη είναι η ανιαρή βαρετή γλώσσα του. Δεν έχει την απλότητα και σαφήνεια του Θουκυδίδη ούτε την ποιητική χάρη του Πλάτωνα. Αυτό το ελάττωμα παρουσιάζεται σε όλα τα έργα του.
Το δεύτερο σφάλμα του είναι πως έφυγε από την Ακαδημία δίχως την άδεια του δασκάλου του. Λέγεται πως θεωρούνταν ο ‘Νους’ και διάδοχος του Πλάτωνα, μα ο Πλάτων ονόμασε τον Σπεύσιππο διάδοχό του. Πιστεύω πως γι’ αυτό έφυγε ο Αριστοτέλης. Τουλάχιστον περίμενε να πεθάνει ο Πλάτων και μετά να ανοίξει τη δική του σχολή, το Λύκειο.
Το τρίτο μεγάλο του σφάλμα είναι πως αγνόησε την τρέχουσα γνώση που και ο Πλάτων σημειώνει σε Διαλόγους του, πως η Γη είναι σφαίρα και περιστρέφεται στον άξονά της. Επιπλέον την έβαλε ακίνητη στο κέντρο του σύμπαντος κι έτσι δημιούργησε μια εσφαλμένη κοσμολογία που, δυστυχώς, εξοβέλισε την ορθή θεώρηση του Σάμιου Αρίσταρχου ο οποίος έβαλε τον Ήλιο ακίνητο στο κέντρο και τη Γη να κινείται γύρω του. Βέβαια, δεν φταίει ο ίδιος ο Αριστοτέλης επειδή οι μεταγενέστεροι προτίμησαν τη δική του κοσμολογία και όχι του Αρίσταρχου – τoν οποίo δικαίωσε ο Κοπέρνικος πολύ αργότερα, τον 16ο αιώνα.
2. Ένα σοβαρό σφάλμα του ήταν ο ρατσισμός του. Είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς αν έχει διαβάσει μόνο τα Νικομάχεια Ηθικά και τα Μεταφυσικά του Σταγειρίτη και δεν έχει διαβάσει τα Πολιτικά, ή δεν έχει μάθει ότι δίδαξε τον Αλέξανδρο (τον Μέγα) πως καλά θα έκανε να κατακτήσει βαρβάρους μη -Έλληνες – που ήταν σαν ζώα και πως η δουλεία είναι φυσικό μέρος της φυσικής τάξης των πραγμάτων.
Στα Πολιτικά έγραψε (1327b): Υπάρχουν τα έθνη που ζουν σε ψυχρούς τόπους όπως και αυτά της Ευρώπης κι έχουν αρκετή ζωντάνια (= θυμόν) μα τους λείπει διάνοια και τέχνη. Διαβιώνουν σχετικά ελεύθερα μα δεν έχουν πολιτική οργάνωση ούτε την ικανότητα να κυβερνούν γειτονικά έθνη. Τα έθνη της Ασίας, όμως, έχουν και διάνοια και τέχνη στον ψυχισμό τους μα τους λείπει η ζωντάνια κι έτσι βρίσκονται πάντα σε υποταγή και δουλεία. Μα το γένος των Ελλήνων μετέχει και στα δύο όπως τυχαίνει να βρίσκεται στο μέσον και των δύο γεωγραφικά, έχει δε και την ζωντάνια και τη διάνοια. Ως εκ τούτου συνεχίζει να είναι ελεύθερο και να έχει πολύ καλή πολιτειακή ενότητα.
Υπάρχει μια σωβινιστική αντίληψη ανωτερότητας (εμείς οι Έλληνες!) και η απαρχή μιας ρατσιστικής ξεχωριστής υπεροψίας.
3. Το χειρότερο σφάλμα, όμως, είναι η προσπάθειά του να υπερασπίσει τον θεσμό της δουλείας ενάντια σε άλλους στοχαστές που ισχυρίζονται πως η δουλεία ήταν αντίθετη με τη φύση. Ο Αριστοτέλης επιχειρηματολόγησε πως ήταν απόλυτα φυσική αφού μερικοί έχουν φυσική κλίση προς τη σκλαβιά!
Γράφει στο ίδιο έργο Πολιτικά, 1254a: Έτσι ο κύριος του δούλου είναι κύριός του μα δεν ανήκει καθόλου στον δούλο. Αλλά ο δούλος δεν είναι μόνο δούλος του κυρίου μα ανήκει εξολοκλήρου στον κύριο. Από αυτά συμπεραίνουμε τη φύση και την ουσιαστική ποιότητα του δούλου. Κάποιος που είναι μεν άνθρωπος μα εκ φύσεως ανήκει σε άλλον είναι εκ φύσεως σκλάβος. Παρότι κάποιος είναι άνθρωπος μα ανήκει σε άλλον είναι κτήμα του και το κτήμα είναι όργανο πρακτικό ξεχωριστό [από τον ιδιοκτήτη του]. Υπάρχει άραγε κάποιος με τέτοια φύση [δούλου] και είναι και καλό και δίκαιο για οποιονδήποτε να είναι δούλος; Ή μήπως η δουλεία είναι εξολοκλήρου κάτι αφύσικο. Αυτά επίσης πρέπει να εξεταστούν. Δεν είναι δύσκολο να δούμε την απάντηση θεωρητικά ή να μάθουμε από την εμπειρία. Εξουσία και υποταγή είναι καταστάσεις και αναπόδραστες και χρήσιμες: και σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται εκ γενετής ότι κάποιοι πρέπει να κυριαρχούν και άλλοι να υποτάσσονται…
Πολλοί φιλόσοφοι στην αρχαιότητα κατείχαν σκλάβους μα μόνο ο Αριστοτέλης επιχειρηματολογεί πως αυτή είναι φυσική και δίκαιη κατάσταση.
Από την απαρχή του δουλεμπορίου στις αποικίες τον 15ο αιώνα κι έπειτα, οι Ευρωπαίοι δουλέμποροι και δουλοκτήτες χρησιμοποίησαν αυτό το επιχείρημα του Αριστοτέλη για να δικαιολογήσουν την απάνθρωπη δουλοκτησία τους για ανθρώπους από την Αφρική ή στη Νότιο Αμερική.
Δεν φταίει βέβαια ο Αριστοτέλης για τη συχνά φρικαλέα συμπεριφορά των Ρωμαίων ή, αργότερα, των Αμερικανών, των Πορτογάλων και άλλων, μα είναι απορίας άξιο πως ένας τόσο λογικός και ηθικός φιλόσοφος δεν μπορούσε να δει πως η ανθρώπινη φύση είναι ίδια σε όλους τους ‘ανθρώπους’!
