Η Οικολογία είναι ένας επιστημονικός κλάδος που εξετάζει τις σχέσεις μεταξύ ζωντανών οργανισμών, της ανάπτυξης και συμβίωσής τους, και μεταξύ αυτών και του έμψυχου και άψυχου περιβάλλοντος. Εξετάζει επίσης το άτομο και τη σχέση με το σύνολο του περιβάλλοντος που περιλαμβάνει άλλα άτομα ή ομάδες ατόμων του ίδιου έμβιου είδους και άλλων έμβιων ειδών και υλικών πόρων.
Είναι πολλοί οι νόμοι που διέπουν και διαμορφώνουν αυτές τις σχέσεις.
Ο πρώτος και σπουδαιότερος είναι ο Νόμος της Ενότητας. Οι επιστήμες, οι θρησκείες και οι φιλοσοφίες, αναγνωρίζουν πως υπάρχει τάξη στον κόσμο καθώς όλα τα όντα, έμψυχα και άψυχα, έχουν μια φυσική θέση. Μα μόνο η Βεδική Παράδοση της Ινδίας σε αρχαιότατη εποχή (πριν το 2.000 πκε) δήλωσε απερίφραστα κι επαναληπτικά αυτήν την Ενότητα. Υπάρχουν και άλλοι νόμοι και άλλα φαινόμενα που ακολουθούν κι έχουν ενδιαφέρον, μα ας μείνουμε για λίγο σε αυτό το σημείο.
Τα πάντα προέρχονται από μια Πρωταιτία, Πρωταρχή και Πρωτουσία που είναι ύψιστη Συνειδησία ή Νοημοσύνη και που εισέρχεται στα πάντα μα σε διαφορετικό βαθμό και είδος. Σε αντίθεση με τις 3 Αβρααμικές θρησκείες και τις φιλοσοφίες τους, στη Βεδική Παράδοση αυτή η Ύψιστη Δύναμη που ονομάστηκε οριστικά “Μπράχμαν”, δεν δημιουργεί από το τίποτα (ή από κάποιο άλλο υλικό όπως πηλός, σε άλλες θρησκείες). Το Μπράχμαν αποκυεί από την ουσία του το σύμπαν με όλους τους κόσμους, όλα τα επίπεδα και όλα τα όντα, όπως η αράχνη αποκυεί τον ιστό της από το ίδιο το σώμα της. Ολόκληρο το σύμπαν είναι όχι ένα εξωτερικό δημιούργημα μα μια αποκύηση, εκδήλωση, εκπόρευση.
Οι διατυπώσεις αυτής της Ενότητας είναι πολλές. “Όλο αυτό το σύμπαν, ό,τι κινείται και μεταβάλλεται στον μεταβαλλόμενο κόσμο, είναι διάχυτο/εμποτισμένο με τον Παντοδύναμο (īśa-āvasya)…|| Όλο αυτό το σύμπαν είναι μόνο Μπράχμαν…|| Πνεύμα (puruṣa) είναι όλο αυτό το σύμπαν, ό,τι υπήρξε και ό,τι θα υπάρξει.”
Αφού τα πάντα, ακόμα και τα “άψυχα” περιέχουν την ουσία του Μπράχμαν έστω και αν δεν φαίνεται, τα πάντα είναι καθαγιασμένα και αφού είναι τέτοια, τα πάντα μπορούν να γίνουν αντικείμενο λατρείας στον υλικό κόσμο εφόσον το ίδιο το Μπράχμαν είναι ασύλληπτο από τις αισθήσεις και τον νου – απερινόητο!
Το θεϊκό πνεύμα βρίσκεται παντού. Επομένως παντού υπάρχουν εκδηλώσεις. Το Ύψιστον και κάθε φαινόμενο της φύσης, κάθε πλάσμα, κάθε μορφή, περιέχει μια θεότητα, πολύ μεγάλη όπως ο ήλιος, πολύ μικρή όπως ένα φυτό. Οι πλανήτες και ο ουρανός, η μέρα και η νύχτα, η γη και το χωράφι, ο αέρας και τα νερά, η κατοικία και η φωτιά, η αστραπή και η βροχή, το δάσος και το βουνό, τα ποτάμια και οι θάλασσες – όλα έχουν κάποια θεότητα.
Η πλειονότητα των ανθρώπων που δεν έχει την ικανότητα να αναζητήσει την αλήθεια για την ανθρώπινη ύπαρξη στην Αυτογνωσία του Vedānta ή σε άλλη φιλοσοφία, στρέφεται στη λατρεία κάποιας θεότητας και στην πίστη ότι εκείνη τους προστατεύει σε αυτόν τον κόσμο και στον μεταθανάτιο (ή σε επόμενη μετενσωμάτωση). Μερικοί κατανοούν πως λατρεύουν την παρουσία της θεότητας στο υλικό αντικείμενο ή φαινόμενο. Άλλοι πιστεύουν πως το ίδιο το αντικείμενο, ένα εικόνισμα ή αγαλματίδιο, είναι η προστάτιδα θεότητα.
Αναγνωρίζεται, βέβαια, πως ορισμένες μορφές εκδηλώνουν πιο φανερά, πιο ζωντανά, το Θείο. Η επίδραση του ήλιου και της σελήνης πάνω στον κόσμο του ανθρώπου είναι πλήρως κατανοητή κι εκτιμάται δεόντως. Γι’ αυτό ο κόσμος μας περιγράφεται και ως soma – sūrya – ātmaka jagat (μεταβαλλόμενος κόσμος, προϊόν του ήλιου sūrya και του φεγγαριού soma). Αλλά η λέξη soma σημαίνει και νερό. Έτσι συνδυάζεται με τη φωτιά και το σύνθετο επίσης περιγράφει τον κόσμο μας ως agni – somātmakam “προϊόν της φωτιάς και του νερού” που βοηθούν να αναπτυχθούν φυτά και ζώα και άνθρωπος.
Εδώ υπεισέρχεται ένας άλλος νόμος, αυτός της αλληλεξάρτησης. Καθώς ένα ον, ας πούμε ο άνθρωπος, τρέφεται, συγκρατεί τις ουσίες και τους ζωτικούς χυμούς και αποβάλλει όλα όσα του είναι άχρηστα. Αυτά όμως επιστρέφουν στη μεγάλη φύση και γίνονται τροφή για άλλα όντα. Η εκπνοή του γίνεται αέρας για τα φυτά και τα κόπρανά του τροφή για μικροοργανισμούς κ.λπ.
Σέβονταν παλαιότερα οι άνθρωποι όλη τη φύση. Σκότωναν ζωντανά μόνο για τροφή κι έκοβαν δέντρα μόνο καθώς τα χρειάζονταν.
Οι Νόμοι του Μάνου (manusmṛti) απαγορεύουν την κοπή οπωροφόρων ή άλλων φυτών ή το ξερίζωμα θάμνων και περικοκλάδων (11.142 – 145). Δυο πανάρχαιοι ύμνοι εγκωμιάζουν τα καθαρά νερά που δίνουν ζωή και θεραπεύουν και απαγορεύουν τη ρύπανσή τους (Ṛgveda 7.49 και 10.9). Άλλα κείμενα περιγράφουν τον αέναο κύκλο των υδάτων που ανέρχονται στον ουρανό και ξαναπέφτουν ως βροχή στη γη να θρέψουν φυτά και ζώα, να εξαγνίσουν και να θεραπεύσουν. Άλλα κείμενα δηλώνουν την ιερότητα της γης, της φωτιάς και του αέρα που συμβάλλουν τόσο απόλυτα στη συντήρηση της ζωής όχι μόνο του ανθρώπου μα και της Βιόσφαιρας ολόκληρης.
Ένα άλλο κείμενο, Yajur Veda (5.43), απαγορεύει ρητά τη ρύπανση του χώρου, του αέρα, του νερού και της γης. Και συνεχώς τονιζόταν η αλληλεξάρτηση κι ενότητα της ζωής στη Βιόσφαιρα.
