Φιλ190: Πώς να μιλάμε

Φιλ190: Πώς να μιλάμε

- in Φιλοσοφία
0

Αν νομίζετε πως ξέρετε πώς να μιλάτε, δεν θα σας φανεί παράξενο που εδώ προωθείται ως βάση και ουσία ομιλίας η αλήθεια. Αν νομίζετε πως το κάνετε και είναι εύκολο, δοκιμάστε να τη λέτε σε κάθε περίπτωση ένα πρωινό μόνο!

Αντιγράφω από μια επιστολή της γνωστής συγγραφέως Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, από τη σ. 4, περιοδικό LifΟ, Νο 592, 7/2/19. Γράφει –

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΕΜΕ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ; Πρώτα-πρώτα την αλήθεια για όλα τα θέματα. Η υποχρέωση να λέμε την αλήθεια και να την κάνουμε πράξη ισχύει για όλους, από τον δημοσιογράφο που πληρώνεται για να μεταδίδει την αλήθεια της επικαιρότητας, ως τον ποιητή στον οποίο πέφτει ο κλήρος να εκφράζει μιαν αιώνια αλήθεια. Είναι εξίσου επιβεβλημένη για τον μυθιστοριογράφο που έχει τα εφόδια να αποδώσει μιαν ανθρώπινη αλήθεια και για τον φιλόσοφο που πασχίζει να καταστήσει τις λέξεις αγωγούς μιας αφηρημένης αλήθειας. Το αισθητικό κάλλος από την μια πλευρά και οι αξίες της συμπάθειας και της αγάπης από την άλλη, σημεία στα οποία επιμένει το ερωτηματολόγιο σας, έχουν νόημα μόνο εφόσον εκκινούν από την υποχρέωση μας να μην ψευδόμαστε ποτέ είτε από οκνηρία, είτε από συμφέρον, είτε από ματαιοδοξία, είτε από δειλία.

ΠΩΣ ΝΑ ΤΟΥΣ ΜΙΛΑΜΕ; Απλά, ξεκάθαρα, δίχως κανενός είδους κοινοτοπίες, δίχως παραχωρήσεις στην οκνηρία του αναγνώστη, αλλά συνάμα και δίχως σκόπιμες ασάφειες, δίχως ψεύτικες κομψότητες, δίχως επιτηδευμένη εκλαΐκευση, δίχως συνθηματικά ιδιώματα του σχολείου, της εκκλησίας, της κυβερνητικής ομάδας, δίχως παραχωρήσεις προς τη μόδα του σήμερα που θα φαντάζει γελοία αύριο, δίχως την επιθυμία να προκαλέσουμε μόνο και μόνο για την ηδονή της πρόκλησης αλλά και δίχως τον ενδοιασμό να το πράξουμε αν το κρίνουμε χρήσιμο, δίχως να θυσιάσουμε τίποτα από τις πολυπλοκότητες, τα γεγονότα ή τις σκέψεις, πασχίζοντας όμως να τα παρουσιάσουμε με τη μέγιστη δυνατή σαφήνεια. Η λογοτεχνική και ανθρώπινη αξία ενός συγγραφέα, παραδόξως δε και η ποιότητα του ύφους του, αποτιμώνται σε μεγάλο βαθμό με γνώμονα την ικανότητα του να εκφράζει το ουσιώδες.

Είναι μια καλή κι επίκαιρη υπενθύμιση (αν και για μερικούς ίσως κάπως εκτεταμένη και κάπως ακαδημαϊκή) μιας και η ψευδολογία έχει απλωθεί πια ευρύτατα σε κάθε κοινωνίακαι κάθε στρώμα της. Λίγοι όμως θα δώσουν την πρέπουσα σημασία.

Από πανάρχους χρόνους οι σοφοί (ιερείς, προύχοντες και δάσκαλοι) τόνιζαν την αναγκαιότητα για την αλήθεια, μα παραδόξως αυτή δεν ευδοκίμησε πουθενά.

Στο φιλοσοφικό σύστημα Γιόγκα της Βεδικής Παράδοσης των Ινδιών δίνονται μερικές ρυθμίσεις (yama) για τη συμπεριφορά του μαθητή στην κοινωνία. Η 1η είναι ahiṃsā ‘αβλάβεια’, δηλαδή συμπεριφερόμαστε έτσι που να μη βλάπτουμε κανένα πλάσμα. Η 2η είναι satya ‘αλήθεια’, δηλαδή λέμε την αλήθεια σε κάθε περίσταση άσχετα με το συμφέρον μας.

Και το διαμάντι της πνευματικής παράδοσης των Ινδών, η Bhagavad-Gita, λέει για την Ομιλία:-

Anudvegakaraṃ vākyaṃ satyaṃ priyahitaṃ ca yat/ svādhyayābhyasanαṃ caiva vāṅmayaṃ tapa ucyate//. ‘Αληθινά λόγια κι ευεργετικά, που δεν προκαλούν ταραχή, μα και πρακτική της αυτο-εξέτασης και μελέτης Γραφών – αυτή είναι η πνευματική άποψη της Ομιλίας’.

Δοκιμάστε το ένα πρωινό μόνο για 3- 4 ώρες!

Καλή επιτυχία!

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *