Στην αρχαιότητα το ρήμα “αμαρτάνω” σήμαινε αστοχώ και η “αμαρτία” σήμαινε αστοχία. Αργότερα χρησιμοποιήθηκαν οι λέξεις αυτές στον Χριστιανισμό στην Καινή Διαθήκη και σε πατερικά και θεολογικά κείμενα με την έννοια της απόκλισης (= αστοχίας) από τα θρησκευτικά πιστεύω και θρησκευτικούς κανόνες που οδηγεί προς τα κάτω, στην κόλαση, καθώς επαναλαμβάνεται.
Στον Ματθαίο (12.31 και στους Μάρκο 3.29 και Λουκά 12.10) ο Ιησούς λέει πως κάθε αμαρτία και βλασφημία θα συγχωρεθεί μα όχι βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος. Τι αμαρτία είναι αυτή ακριβώς δεν είναι εύκολα κατανοητό. Όσο για τα 7 θανάσιμα αμαρτήματα (περηφάνεια, λαιμαργία, φθόνος κλπ.) είναι εντελώς αυθαίρετα. Πράξεις όπως βλάβη άλλου, εξαπάτηση, κλοπή, περιφρόνηση, συσσώρευση αγαθών, φόνος, ψεύδος – αυτές – παράγουν κακό στον ανθρώπινο ψυχισμό.
Η έννοια της αμαρτίας υπάρχει και στον Ιουδαϊσμό και στον Μωαμεθανισμό. Ανήκει δηλαδή στις 3 μεγάλες αβρααμικές μονοθεϊστικές θρησκείες. Αν πάμε όμως πιο πέρα στην Ανατολή και συγκεκριμένα στη Βεδική Παράδοση (και στον Ινδουισμό), θα δούμε μια πολύ διαφορετική προσέγγιση. Εκεί δεν υπάρχει “αμαρτία” ή κόλαση όπως στον Χριστιανισμό ή το Ισλάμ.
Στη Βεδική Παράδοση (στον Ινδουισμό και σε ορισμένα φιλοσοφικά συστήματα και στον Βουδισμό) υπάρχουν δυο έννοιες που συγγενεύουν με το κόνσεπτ της αμαρτίας: pāpa* και puṇya.
Συχνά σε μεταφράσεις χρησιμοποιείται η λέξη “αμαρτία” για να αποδώσει τη λέξη pāpa. Αυτή σημαίνει “απόκλιση” μα και “κακό” ή “πονηρό” (όπως στην Κυριακή Προσευχή αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού “μα ελευθέρωσέ μας από το κακό, (= μοχθηρία, μνησικακία, μίσος, κακή πράξη, έγκλημα και παρόμοια)).
Η λέξη puṇya καταδείχνει την “αξιοσύνη” που κάποιος παίρνει όταν κάνει καλές πράξεις βοηθώντας άλλους ανιδιοτελώς ή συνεισφέροντας στην αρμονία και τάξη του κόσμου – όπως pāpa καταδείχνει το “κακό” που κάποιος συσσωρεύει στο ψυχισμό του κάνοντας εγωιστικές πράξεις που υπονομεύουν το καλό των άλλων και την αρμονία και τάξη του κόσμου.
Το δίδυμο puṇya και pāpa, αξιοσύνη και κακό, δεν απαιτεί την πίστη (ή απουσία της) σε κάποιο Δημιουργό Θεό, όπως στις αβρααμικές θρησκείες. Μπορείς να κάνεις καλές πράξεις για το καλό του κόσμου χωρίς να πιστεύεις σε, ή να λατρεύεις, έναν Δημιουργό Θεό. Αυτές λυτρώνουν.
Η αξιοσύνη όπως και το κακό που συσσωρεύεται στον ψυχισμό του ανθρώπου αποφασίζει τη μορφή και τις συνθήκες που θα έχει ο άνθρωπος στην επόμενη ενσωμάτωσή του. Πολλή αξιοσύνη θα του εξασφαλίσει καλή ανθρώπινη μορφή και συνθήκες που θα τον βοηθήσουν προς τη λύτρωση και τελική συνειδητοποίηση του αληθινού Εαυτού του και συγχώνευση στο Απόλυτο που είναι η Πρωταιτία, Πρωταρχή και Πρωτουσία των πάντων. Το κακό που συσσωρεύεται από εγωιστικές πράξεις τον ωθεί σε κατώτερες μορφές ή/και δύσκολες συνθήκες ζωής στην επόμενη ενσωμάτωση.
Δεν υπάρχει, φυσικά, κανένα προπατορικό αμάρτημα, όπως στον Χριστιανισμό. Ο άνθρωπος είναι στην ενσώματη μορφή του πλάσμα, όχι όμως στην ουσία του και στον ψυχισμό του, διαφορετικό από το Απόλυτο. Και συμμετέχει σε, ή αποκλίνει από, τη συμπαντική αρμονία και τάξη, όχι με τη λατρεία και την εξύμνηση του Θεού. Καλό απορρέει από πράξεις που διαλύουν/σβήνουν το κακό στον ψυχισμό.
Η ουσία του Εαυτού του ανθρώπου (και όλων των πλασμάτων) είναι ίδια με την ουσία του Απολύτου διότι δεν υπάρχει αρχικά άλλη ουσία, αρχή ή αιτία από την οποία προέρχεται.
*pāpa αρχικά σήμαινε απορρόφηση/κατάποση ακάθαρτων υδάτων ή ουσιών.
