Είναι γνωστές οι ερωτικές περιπέτειες των θεών στην Ελληνική Μυθολογία (και άλλες κουλτούρες, Μεσοποταμία, Αίγυπτος κλπ.). Σε μια εκδοχή η Αφροδίτη απάτησε τον σύζυγό της Ήφαιστο φτιάχνοντάς τα με τον Άρη. Ο Ήφαιστος τους παγίδεψε σε σιδερένιο δίχτυ την ώρα που οι δυο εναγκαλίζονταν και τους παρουσίασε στη θέα των άλλων θεών!
Ο Απόλλων δεν είχε σύζυγο μα είχε πολλές θνητές ως ερωμένες. Ο Ζευς όμως ήταν ο μεγάλος άτακτος που απατούσε τη σύζυγο του Ήρα με διάφορες όμορφες θνητές – όπως η Ευρώπη (φωτό).
Στην Εσωτερική Φιλοσοφία η βασική ιδέα αυτών των πολύ δημοφιλών μύθων ερμηνεύεται ως η ταύτιση του εαυτού ή νου στον ανθρώπινο ψυχισμό με κατώτερες λειτουργίες. Π.χ. λέμε “Εγώ πεινώ” (ή διψώ ή οτιδήποτε άλλο) ενώ εγείρεται στον ψυχισμό μας ένα αίσθημα πείνας. Όταν εσύ ο ίδιος που αισθάνεσαι την πείνα ή δίψα ή οτιδήποτε, νομίζεις και λες πως “εγώ πεινώ κλπ.”, αυτή είναι ταύτιση, καθώς η ανώτερη δύναμη (και ταυτότητα) του εαυτού παραχωρείται στο κατώτερο σωματικό αίσθημα της πείνας.
Στην Βεδική Παράδοση των Ινδιών τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα. Στα παλαιά ιερά κείμενα λέγεται σαφώς πως όλες οι θεότητες, ανώτερες και κατώτερες, αρσενικές και θηλυκές, είναι όλες εκδηλώσεις του Ενός Απολύτου (brahman). Ekaṃ sad viprã bahudhã vadanti “παρότι Ένα, οι ποιητές το ονομάζουν ποικιλότροπα (agni, yama κλπ.)”.
Η ιδέα της ταύτισης δίνεται συχνά στις Ουπανισάδες.
Σε μερικά κείμενα όμως λέγεται πως ο θεός και η σύζυγος θεά δεν είναι ξεχωριστές οντότητες που σμίγουν σε μια σχέση, αλλά μια οντότητα που παρουσιάζεται σε δυο (συνδεδεμένες) μορφές με κλασικό παράδειγμα τον ήλιο και την ακτινοβολία του. Έτσι και το Garuḍa Purãṇa (το αφήγημα σχετικά με τον θεϊκό αετό Γκαρούντα) λέει στο κεφ. 3, τμήμα 3, στίχοι 16-18:
“Ω Γκαρούντα, ένας ανώτερος θεός συντροφεύεται με τη μορφή θεάς και με αναγνωρίσιμες τις ασύλληπτες θεϊκές δυνάμεις. Οι δυο μορφές δεν πρέπει να θεωρούνται ξεχωριστές διότι είναι μια! Η θηλυκή μορφή είναι αξεχώριστη από τον Θεό. Οι δυο μαζί συνιστούν τη φύση/ταυτότητα του Υψίστου”.
Όπως στο παράδειγμα μας: η φωτεινή ακτινοβολία δεν είναι διαφορετική από τον ίδιο τον ήλιο!