1. Στο έργο του Τάδε Έφη Ζαρατούστρα ο Nietzsche γράφει για τη μελλοντική (μάλλον πιθανή, εφικτή) ανέλιξη του ανθρώπου σε übermensch “υπεράνθρωπο”, μια διαφορά όπως ο άνθρωπος από τον πίθηκο (βλ 473. Φιλοσοφία: Ο Θεός πέθανε: Νίτσε, επίσης).
Σας διδάσκω τον υπεράνθρωπο. Ο άνθρωπος είναι κάτι που πρέπει να ξεπεραστεί(…) Τι είναι ο πίθηκος για τον άνθρωπο; Περίγελος ή επώδυνη ντροπή. Έτσι ακριβώς και ο άνθρωπος για τον υπεράνθρωπο.
Είναι μάλλον φανερό πως ο Νίτσε δεν είχε καθαρή εικόνα του υπεράνθρωπου- πως θα σκεφτόταν, τι αξίες θα είχε, πως θα συμπεριφερόταν γενικά. Μα θα ήταν ένα ον πολύ ανώτερο.
2. Είναι αμφίβολο αν ο Νίτσε θεωρούσε τον εαυτό του υπεράνθρωπο. Μην ξεχνάμε πως είχε έντονες μεταπτώσεις, και στις καλές του είναι πιθανό να μπορούσε να συλλάβει κάτι από την ανωτερότητα του υπεράνθρωπου σε λεπτότερη, εντονότερη κατάσταση Συνειδησίας ή Επίγνωσης. Μα οπωσδήποτε δεν θεωρούσε τον εαυτό του ως έναν από τους “τελευταίους” (letzer) ανθρώπους όπως τους παρατηρούσε στην εποχή του (μα και τον εαυτό του στην κοινή κατώτερη κατάστασή του, με τις ζήλειες, τα μίση, τις οργές, τις χαρές και τις δύστυχες στιγμές του).
Από αυτές τις εμπειρίες, ενοράσεις και διαισθήσεις, καταλάβαινε πως, Ναι, ένας άνθρωπος με την κατάλληλη εκπαίδευση θα μπορούσε να ανελιχθεί στο ανώτερο ον übermensch. Εξ άλλου υπήρχε και η παλαιότερη λογοτεχνία με τους ήρωες, ημίθεους, μύστες και θεανθρώπους: όλοι αυτοί είναι τύποι του υπεράνθρωπου.
Ο ίδιος πίστευε πως ένας ολόκληρος λαός, ένα Έθνος με την κουλτούρα (έθιμα, ήθη, παραδόσεις) αναπτυσσόταν για να παρουσιαστεί ως αποκύημά του ένας Μεγάλος Άνθρωπος.
3. Στο Τάδε Έφη Ζαρατούστρα δίνει ένα σχέδιο για την ανάπτυξη του υπεράνθρωπου σε τρεις βαθμίδες ή μεταμορφώσεις. Δεν περιγράφει ένα σύστημα μία μεθοδική εκπαίδευση, μόνο τις ακόλουθες μεταμορφώσεις που, φυσικά, ερμηνεύονται διαφορετικά από διαφορετικούς μελετητές.
α) Καμήλα, το ζώο που διασχίζει την έρημο φορτωμένο.
Έτσι και ο υπεράνθρωπος φέρει το φορτίο της ιστορίας, του πολιτισμού, της βιολογίας και της πνευματικότητας καθώς διασχίζει την έρημο της καθημερινής ρουτίνας με τις εξάρσεις και καταπτώσεις κατανοώντας, με μελέτη και πειραματισμό, την ανθρώπινη υπόσταση στο σύνολό της δίχως περιορισμούς ηθικούς, εθνικούς, θρησκευτικούς.
Στην αναζήτησή του της αλήθειας, στην ανώτερη κατανόησή του βαθμιαία αποξενώνεται από τους άλλους στην ερημιά, όπως του φαίνεται.
β) Λιοντάρι είναι η δεύτερη μεταμόρφωση που έχει ηγεμονία, δύναμη, αγριότητα. Μόνο αυτό μπορεί να αντιμετωπίσει και να νικήσει τα “πρέπει” και “δεν-πρέπει” της συμβατικής ζωής.
Είναι το πνεύμα που δηλώνει “Εγώ είμαι – πέρα από αυτά”. Δεν επινοεί νέες αξίες μα μπορεί να ξεφύγει από αυτές που υπαγορεύουν άλλοι. Μπορεί βέβαια ορισμένες αλήθειες που θα βρει να είναι ίδιες σε ορισμένα σημεία. Υπακούει αυθόρμητα τη δική του φύση δίχως αντιφάσεις.
γ) Το μικρό παιδί είναι πλήρες αθωότητας. Γι’ αυτό μετά το λιοντάρι γίνεσαι μικρό παιδί [όπως διδάσκει ο Ιησούς]. Είναι ένα νέο αρχίνημα, ένα ιερό “Ναι” για το παιχνίδι της δημιουργίας. Είναι μια νέα βούληση ανώτερης οντότητας.
Το παιδί δεν υπολογίζει κόστος και συμφέρον. “Έτσι,” λέει ο Νίτσε, “Η ανθρώπινη ωρίμανση είναι η ανάκτηση της σοβαρότητας που έχει το παιδί παίζοντας”.
