Α) Η λέξη ορίζεται ως «(πλήρης/αποκλειστική) προσήλωση σε κάποιον ή κάτι». Μα το νόημα θα εξαρτηθεί από το πώς αντιλαμβάνεσαι αυτόν τον «κάποιον» ή αυτό το «κάτι» και την έννοια «προσήλωση». Σημαίνει όμως και «αφιέρωση ή παράδοση του εαυτού».
Η ρίζα της λέξης (-οσίωση) σχετίζεται φυσικά με τις λέξεις «όσιος, οσιότητα» και το αρχαίο –οσιούμαι: η ριζική έννοια αναφέρεται στην «ευσέβεια, υπακοή/συμμετοχή στα θεία». Οι λέξεις «όσιος» και «ιερός» είναι σχεδόν συνώνυμες, όπως «οσιότητα» και «ιερότητα, αγιότητα».
Μα υπάρχουν δυο ακόμα παράμετροι.
(α) Η αφοσίωση/αφιέρωση σε κάποιον θεό ή άνθρωπο ή σκοπό ή κάποιο έργο υπονοεί επίσης υπηρεσία: προσφέρεις υπηρεσία εγκάρδια.
(β) Επίσης υπονοεί πλησίασμα και, αν δυνατό, συνένωση με το αντικείμενο της αφοσίωσης.
Β) Βρίσκουμε την ίδια έννοια στην αραβική ibādah «αφοσίωση, λατρεία» που σχετίζεται με τη ρίζα abd «δούλος, σκλάβος, υπηρέτης» και ubudiyyah «σκλαβιά, δουλεία». Στη μωαμεθανική θρησκεία είναι θεμελιακό δόγμα – «υπακοή και υποταγή στη βούληση του Αλλάχ».
Όμοια έννοια, βέβαια, υπάρχει και στη χριστιανική θρησκεία στην περίπτωση του ιερατείου και, πολύ περισσότερο, των μοναχών. Και αυτοί, ιδίως οι μοναχοί αφοσιώνονται στον Θεό, υποτάσσονται στο θέλημα του Θεού και υπακούοντας ακολουθούν τις εντολές του. Υποτάσσονται και στις ανώτερες βαθμίδες του Ιερατείου (ή του ηγούμενου σε μοναστήρι).
Η αφοσίωση/αφιέρωση (του εαυτού) είναι η Οδός λατρείας και υπακοής που οδηγεί βαθμιαία στην οσιότητα, δηλαδή τη συμμετοχή στο ίδιο το Θείο!
Γ) Αν πάμε στη Βεδική Παράδοση, βρίσκουμε, όπως συμβαίνει συχνά, μια πιο ολοκληρωμένη ιδέα. Στη Σανσκριτική η αφοσίωση/αφιέρωση/λατρεία είναι bhakti.
Εδώ τώρα η ρίζα √bhaj σημαίνει «μοιράζομαι με, συμμετέχω σε». Το ουσιαστικό bhakti = μοίρασμα με, συμμετοχή σε, αφοσίωση, λατρεία.
Η bhakti είναι μια Οδός ή Πειθαρχία, ένα σύστημα ή μέθοδος, που βαθμιαία οδηγεί στην κοινωνία ή ένωση με τον Ύψιστο. Η υποταγή και υπακοή, η υπηρεσία (ή δουλεία) είναι ένα στάδιο στην όλη διαδικασία 9 σταδίων.
1. shravana (śravaṇa) = άκουσμα, πρώτη γνωριμία με τη φύση και δόξα του Θεού.
2. keertana (kīrtana) = υμνωδία, δοξολογία.
3. smaraṇa = συνεχής θύμηση της φύσης και του μεγαλείου του Θεού.
4. paadasevana (pāda-) = εργασία υπηρεσίας στον κόσμο για τον Κύριο.
5. archana (arcana) = λατρεία, εξύμνηση – εξωτερική κι εσωτερική.
6. vandana = προσευχή κι εγκωμιασμός.
7. daasya (dasya) = πλήρης υποταγή στον Κύριο.
8. sakhya = οικειότητα, φιλία.
9. ātma-nivedana = πλήρης παράδοση εαυτού με αγάπη!
Έτσι στη Βεδική Παράδοση βρίσκουμε τρεις βασικές μεθόδους (ή Οδούς) για την ανέλιξη σε ανώτερο επίπεδο συνειδησίας και οντότητας (που στην Οδό Λατρείας λέγεται «οσιότητα/ιερότητα/αγιότητα): Οδός της Γνώσης (jñāna-yoga, στη δεξιά φωτό), της Αφοσίωσης/Λατρείας (bhakti-, αριστερά) και της Δράσης (karma-: όποια εργασία).
Στην Οδό της Αφοσίωσης ο Ύψιστος είναι ο αγαπημένος και ο αναζητητής αφιερώνεται ολοκληρωτικά σ’ Εκείνον. Εκείνον εξυμνεί, Εκείνον υπηρετεί με τις πράξεις του τις οποίες αφιερώνει σ’ Εκείνον για την ευημερία του σύμπαντος. Δεν υπάρχει φόβος αμαρτίας ή τιμωρίας. Ο Ύψιστος τελικά είναι ο φίλος, ο μοναδικός αγαπημένος.
Μα, τελικά, η ιδανική κατάσταση είναι να βρει κάποιος μια πειθαρχία που συνδυάζει και τις τρεις μεθόδους.
