Φιλ833: Abū Yazīd al-Bisṭāmī (2)

Ευτυχώς μέσα από το Ισλάμ αναπτύχθηκε ο Σουφισμός που δείχνει μια ορθή προσέγγιση στη θρησκεία και στον Αλλάχ, αντί τον φανατισμό και την απύθμενη άγνοια των Μουλάδων που παίρνουν και προωθούν ό,τι χειρότερο υπάρχει στο Κοράνι και πολλά μεταγενέστερα επεξηγητικά σχόλια (hadith). Γι’ αυτό κι αυτοί οι φανατικοί μισούν τον κλάδο αυτόν μη μπορώντας να κατανοήσουν και ν’ ανεχτούν την άποψη πως δεν πρέπει να έχουν μίσος στην καρδιά τους.

Εκτός από αυτήν την πρακτική ο μεγάλος δάσκαλος al-Bisṭāmī (στα μέσα του 9^ου αιώνα) δίδαξε τρεις ακόμα βασικές πρακτικές: Να μη ψευδόμαστε και συκοφαντούμε. Να μην τρώμε απαγορευμένες (από την παράδοση) τροφές και να μην προχωρούμε σε καινοτομίες.

Για την αγάπη του Αλλάχ προς τους πιστούς δίδασκε όχι την υπόσχεση παραδείσου και την απειλή κόλασης ή το κυνήγι των απίστων, μα κάτι άλλο. Είπε: –

Όταν ο Αλλάχ αγαπά τον πιστό υπηρέτη του θα του χαρίσει τρεις ιδιότητες ως χαρακτηριστικά της αγάπης Του. α) Γενναιοδωρία σαν εκείνη του ωκεανού. β) Εύνοια σαν εκείνη του Ήλιου που δίνει φως. γ) Μετριοφροσύνη σαν εκείνη της Γης που δεν αυτοπροβάλλεται. Ο αληθινός οπαδός δεν θεωρεί οδυνηρή καμιά συμφορά και δεν μειώνει την ευσέβειά του γιατί έχει αγνή πίστη.

Μα η μεγάλη φήμη και η επίδραση του al-Bisṭāmī στους μεταγενέστερους οφειλόταν, όχι μόνο στ’ αποφθέγματα που εξέφραζαν το βάθος της σοφίας του αλλά και το ότι εισήγαγε στην παράδοση των Σούφι «την εμπειρία της θείας ενότητας και τη μυστική πραγματικότητα σε αγνή μορφή» όπως επεσήμανε ο Σούφι Abū-Naṣr Sarrāj, που έζησε 100 έτη αργότερα στον 10^ο αιώνα, στο βιβλίο του Kitab al-luma «Το βιβλίο του Φωτός».

Δύο σημαντικά αποσπάσματα του al-Bisṭāmī διασώθηκαν και μιλούν ακριβώς για εκείνην την «αγνή μορφή» της εμπειρίας της «θείας ενότητας».

Η μεγάλη σιγή: Να είσαι σ’ έναν κόσμο όπου ούτε καλό ούτε κακό υπάρχουν: αυτά τα δυο ανήκουν στον κόσμο των δημιουργημένων πραγμάτων. Στην παρουσία της Ενότητας δεν υπάρχει ούτε εντολή ούτε απαγόρευση. Όλη αυτή η φλυαρία, φασαρία, κίνηση και θόρυβος: όλα βρίσκονται έξω από το πέπλο στην πλάνη. Πίσω από το πέπλο είναι η σιωπή, γαλήνη και ανάπαυση. Ακούς το μουρμουρητό του ρυακιού καθώς τρέχει το νερό. Μα όταν φτάσει στη θάλασσα και συγχωνευθεί σωπαίνει. Και η θάλασσα δεν μεγαλώνει με την είσοδο των ρυακιών ούτε μειώνεται με την έξοδο του νερού.

Fanā η διάλυση, εξαφάνιση της ατομικότητας: Τα πλάσματα περνούν από «καταστάσεις». Ο Γνώστης δεν έχει κατάσταση διότι τα μέλη του διαλύονται και η ουσία του αφανίζεται μέσα σε μια μεγαλύτερη ενώ τα ίχνη του σβήνονται από ίχνη άλλου.

Πήγα από Θεό σε Θεό ωσότου Εκείνος πια μου φώναξε σε ψίθυρο «Ω εσύ που είμαι Εγώ!» Κατάλαβα μετά πως είχα εξαφανιστεί στον Θεό.

Τίποτα δεν είναι καλύτερο για τον άνθρωπο από το να μην έχει κάτι προσωπικό – ασκητισμό, θεωρητική, πρακτική. Όταν χάνει τα πάντα, τότε είναι με τα πάντα.

Πότε γνωρίζεις πως έφτασες στην αληθινή γνώση; Όταν αφανίζεσαι μέσα στη γνώση του Θεού, όταν γίνεσαι μια ίνα στο χαλί του Θεού χωρίς να είσαι πλάσμα πια και χωρίς να έχεις εγώ!