1. Δεν έχουν εντελώς άδικο οι μεταμοντερνιστές που διακηρύττουν πως δεν υπάρχουν σταθερές αξίες, σταθερή αλήθεια και βεβαιότητα, αφού η επιστήμη της κβαντικής φυσικής δηλώνει αβεβαιότητα ή αμφιβολία – ενώ θα έπρεπε να είναι απόρθητος πύργος επιστημονικής αλήθειας και σιγουριάς.
Από την άλλη όμως η αφετηρία τους είναι σαθρή καθώς εξετάζουν επιφανειακά κοινωνικά φαινόμενα και πλατσουρίζουν στα θολά νερά διανοουμενίστηκων θεωριών, που δεν λαμβάνουν υπόψη τους το ανθρώπινο όργανο, αλλά χάνονται στον χορό του ανορθολογισμού.
Γράφει η Linda Hutcheon που ανέπτυξε περαιτέρω τις απόψεις του Λυοτάρ (βλ 140. Φιλοσοφία: Θεωρίες: Μεταμοντερνισμός): «Όπως έχει υποστηρίξει ο Φουκώ αλλά και άλλοι, με την αμφισβήτηση του ενιαίου και συνεκτικού υποκειμένου υπάρχει μια γενικότερη αμφισβήτηση κάθε ολιστικού και ομογενοποιητικού συστήματος. Η μεταβατικότητα και η ετερογένεια υπονομεύουν κάθε οργανωμένη προσπάθεια για συνοχή (μορφολογική ή θεματική)».
Αυτό είναι ένα μικρό δείγμα όχι μόνο της θεωρίας μα και της ορολογίας που είναι αφηρημένη και δυσνόητη όπως τα πλείστα μεταμοντέρνα έργα τέχνης.
2. Ο νους που είναι το βασικό όργανό μας για έρευνα, μελέτη και κινητήρια δύναμη δράσης επηρεάζεται από πολλά ενδογενή κι εξωγενή στοιχεία. Η λειτουργία του, είδαμε, επηρεάζεται προς το καλύτερο ή χειρότερο ανάλογα με τη νηφαλιότητα, διαύγεια και προσοχή, που διαθέτει σε μια συγκεκριμένη ώρα ή με κάποια σωματική ασθένεια ή αισθηματική θύελλα και παρόμοια.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να έχει επίγνωση της κατάστασης.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να αρχίσει την έρευνα από εκεί που βρίσκεται. Και το πρώτο σημείο όπου βρίσκεται είναι η κατάστασή του.
Μετά όμως, πού βρίσκεται στον υλικό κόσμο;
Αυτή τη στιγμή, αναγνώστη μου, βρίσκεσαι εδώ, μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή και διαβάζεις αυτές τις λέξεις.
Όμως εσύ και ο υπολογιστής βρίσκεστε σε ένα δωμάτιο, πιο πιθανά, και το δωμάτιο σε ένα κτήριο, σε έναν δρόμο, σε μια συνοικία, σε μια πόλη, σε μια χώρα, πάνω στον πλανήτη, στο ηλιακό σύστημα, στον Γαλαξία μας, στο σύμπαν…
Το πού βρισκόμαστε εξαρτάται από την επίγνωσή μας σε μια δεδομένη ώρα.
3. Η επίγνωση είναι η ικανότητα του νου να αντιλαμβάνεται, να προσλαμβάνει και να συλλαμβάνει. Αυτή μπορεί να είναι κλειστή, περιορισμένη, συμπιεσμένη∙ ή ανοικτή, διευρυμένη, πολύ πλατιά.
Στο ζήτημα «πού βρισκόμαστε;» αν είμαστε σχετικά ξύπνιοι και ξεκούραστοι η επίγνωσή μας μπορεί να πάει και στον δρόμο και στη συνοικία – αν είναι ανοιχτό το παράθυρο και μπορούμε να δούμε έξω. Αλλιώς μένει στο δωμάτιο. Συνήθως σταματά στο άμεσο περιβάλλον.
Χρειάζεται θέληση κι επιμονή να κάνει άλμα ο νους και να απλώσει πιο πέρα από τη χώρα, στη γη κλπ. Συνήθως είναι απλώς λόγια, ίσως και χάρτες γεωγραφίας ή αστρονομίας, ενώ η άμεση πραγματικότητα, η εμπειρία μας, είναι αυτό που βρίσκεται άμεσα μπροστά μας ως αντικείμενο των αισθήσεων, αυτό που βλέπουμε ή ακούμε, μυριζόμαστε, γευόμαστε, αγγίζουμε άμεσα.
Αλλά γιατί περιορίζεται τόσο η επίγνωσή μας;
4. Στην πραγματικότητα, αν είμαστε ειλικρινείς, η αλήθεια είναι πως δεν ξέρουμε καλά-καλά. Δεν συνειδητοποιούμε πως είναι περιορισμένη και τι σημαίνει αυτό στην πράξη.
Παίρνουμε την περιορισμένη κατάσταση ως φυσική.
Αλλά γνωρίζουμε πως υπάρχουν κι άλλες περιπτώσεις οπότε η επίγνωση είναι πολύ πιο ανοικτή, πιο διευρυμένη, πιο διαυγής και πιο ήσυχη.
Ξέρουμε τις καταστάσεις ζάλης, μέθης, πυρετού, στενοχώριας, εξάντλησης.
Σε αυτές τις περιπτώσεις αισθανόμαστε τον εαυτό μας και βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας με τρόπο θολό, ίσως απαισιόδοξο, ίσως καταθλιπτικό.
Μετά υπάρχουν και οι καταστάσεις διαύγειας, ησυχίας, χαράς. Τότε νιώθουμε τον εαυτό μας και βλέπουμε τον κόσμο πολύ διαφορετικά.
Δεν προτιμάμε τη δεύτερη περίπτωση;… Και αν ξέραμε πώς, δεν θα μέναμε σταθερά σε αυτήν;…
Που βρισκόμαστε, λοιπόν;…
