Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον γνώστη του γνωστού…
Στο προηγούμενο άρθρο Φιλ894: Νους και Συνειδησία με τον ίδιο τίτλο εξήγησα γιατί χρησιμοποιούμε τον όρο “συνειδησία” αντί την κοινή “συνείδηση”. Εξήγησα επίσης τη διαφορά μεταξύ μυαλού και νου.
Το μυαλό είναι ο εγκέφαλος, η μάζα φαιάς ουσίας μέσα στο κρανίο: ανοίγεις το κρανίο και μέσα βρίσκεται ο εγκέφαλος, το μυαλό, μια υλική μάζα που τη βλέπεις, την πιάνεις, τη μυρίζεις. Η λέξη “μυαλό” χρησιμοποιείται επίσης με την έννοια “νους” – όπως όταν λέμε “έχει ή δεν έχει μυαλό”, δηλαδή νου κι ευφυΐα. Μα τον νου και την ευφυΐα δεν τα βλέπουμε, δεν τα πιάνουμε, δεν τα μυριζόμαστε. Ο νους είναι άυλος, απερίγραπτος, αόρατος, άμορφος.
Τον νου τον συμπεραίνουμε στους άλλους ανθρώπους καθώς εκδηλώνεται σε κινήσεις κι εκφράσεις που υποδηλώνουν αντίληψη, κατανόηση, στόχαση, υπολογισμούς, σκέψεις, διαθέσεις, εμπνεύσεις, συναισθήματα και παρόμοια. Και αυτά τα γνωρίζουμε σε άμεση εμπειρία στον εαυτό μας επίσης, και τα βλέπουμε καθαυτά, τα νιώθουμε.
Πώς γνωρίζουμε άμεσα τον νου μέσα μας, στον εαυτό μας, και πώς τον συμπεραίνουμε στους άλλους ζωντανούς ανθρώπους;
Μέσω συνειδησίας.
Τι ακριβώς είναι αυτή η συνειδησία;
Συνειδησία είναι η λεπτή ενέργεια ή δύναμη με την οποία παρατηρούμε ή έχουμε επίγνωση των φαινομένων στον νου ή ψυχισμό μας. Όταν λέμε πως έχουμε “αυτοσυνειδησία” εννοούμε πως γνωρίζουμε τις νοητικές ή ψυχικές καταστάσεις μας, τις ιδιότητες του χαρακτήρα μας, τις παρατηρούμε άμεσα, τις νιώθουμε, έχουμε επίγνωση της ύπαρξης κι επίδρασής τους στο υλικό σώμα μας. Π.χ. αυτήν τη στιγμή διαβάζετε αυτές τις λέξεις κι έχετε επίγνωση της σημασίας τους, καθώς ηχούν, ή τις βλέπετε ως θέαμα, στον νου σας. Κάποτε κάποιος σας βρίζει άσκημα κι εσείς νιώθετε προσβολή που αστραπιαία γίνεται μια έκρηξη οργής και νιώθετε κάψιμο στο στήθος, δυνατό χτυποκάρδι και το αίμα να φουσκώνει στα κοκκινισμένα, ζεστά μάγουλά σας. Αυτά όλα τα παρατηρείτε, τα νιώθετε, έχετε επίγνωση/συνειδησία του όλου φαινομένου.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως ο νους παρατηρεί τον εαυτό του. Μα τότε θα πρέπει να πούμε “Εγώ είμαι ο νους μου”. Μα αν ο νους ανήκει σε μένα (= ο νους μου), τότε ο νους είναι διαφορετικός από εμένα.
Μπορούμε πάλι να ισχυριστούμε πως η παρατήρηση, η επίγνωση, είναι μια λειτουργία του νου. Μα δεν υπάρχει τέτοια λειτουργία στον νου, διότι όλες οι λειτουργίες του νου, αντίληψη (μέσω των αισθήσεων), σκέψη, διάθεση, έμπνευση κλπ., όλες παρατηρούνται την ώρα που ενεργούν. Με την παρατήρηση, επίγνωση, συνειδησία, συμβαίνει κάτι άλλο. Παρατηρούμε το συμβάν, το περιεχόμενο και τη ροή της σκέψης, την έγερση του συναισθήματος ή νέας κατανόησης, μα όχι την ίδια τη δύναμη παρατήρησης, επίγνωσης, συνειδησίας. Αυτή δεν παρατηρείται, διότι αυτή παρατηρεί.
Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον γνώστη του γνωστού…
Όπως ο νους είναι διαφορετικός από το οργανικό, υλικό σώμα, έτσι και η συνειδησία ή επίγνωση είναι διαφορετική από τον νου. Ο νους είναι εκδήλωση, σύνεργο της συνειδησίας. Όπως ο νους είναι σ’ ένα πιο λεπτό επίπεδο από το σώμα, έτσι και η συνειδησία είναι σ’ ένα ακόμα πιο λεπτό αόρατο επίπεδο!
Πολλοί στην εποχή μας προσπαθούν να εντοπίσουν τη συνειδησία (συνείδηση, συνειδητότητα) επιστημονικά. Μα την ταυτίζουν με τη σκέψη, με λειτουργία του εγκεφάλου ή του νου. Η συνειδησία δεν μπορεί να είναι αντικείμενο έρευνας διότι η ίδια κάνει την έρευνα! Μπορεί να γνωριστεί μόνο από τον εαυτό της σε βαθύτατη ησυχία – όταν δεν υπάρχει καμιά άλλη κίνηση, καμιά εντύπωση!….
