Σήμερα εξετάζω ένα σημαδιακό περιστατικό που δίνουν οι αρχαίοι βιογράφοι του Śaṅkara και πολλοί σύγχρονοι.
Ο νεαρός φιλόσοφος δίδασκε στο Βαράνασι (παλαιό Μπενάρες ή Κάσι). Μια μέρα, συνοδευόμενος από μερικούς μαθητές του πήγαινε προς το ποτάμι Γάγγη για μπάνιο και προσευχή, είδε έναν παρία που οδηγούσε τέσσερα σκυλιά να έρχεται προς το μέρος τους.
“Παραμέρισε!” φώναξε, “Παραμέρισε!”
Κανονικά ένας παρίας αμέσως θα παραμέριζε για να περάσει μέλος άλλης κάστας, ιδίως Βραχμάνος. Αυτός όμως όχι μόνο δεν παραμέρισε μα του είπε με θράσος:
“Όταν εκατοντάδες βεδικά και ουπανισαδικά κείμενα μιλούν για την μοναδική, πάναγνη και αδιαίρετη Πραγματικότητα που είναι Αλήθεια, Συνειδησία κι Ευδαιμονία, (satya-boddha-sukharūpam akhandam), πώς εσύ φαντάζεσαι διαφορά εδώ; Όταν φώναξες να παραμερίσω σε ποιον απευθυνόσουν; Τα σώματα μας διαφέρουν, μα πως μπορεί να υπάρχει διαφορά στον εσώτερο Εαυτό, τον αθέατο θεατή; Είναι ορθή αυτή η διαφορά μεταξύ βραχμάνου και παρία; Όπως δεν υπάρχει διαφορά στην αντανάκλαση του ήλιου στο Γάγγη και στο νερό μέσα σε λιμνούλες και κουβάδες, έτσι δεν διαφέρει η αντανάκλαση του Εαυτού σε διαφορετικά σώματα. Και όμως εσύ, ένας γνωστικός βραχμάνος μένεις στην πλανερή ταυτοποίηση “Εγώ βραχμάνος εσύ παρίας που τρώει σκύλο!”
Ο φιλόσοφος έμεινε κατάπληκτος και συγκλονισμένος καθώς αμέσως, βέβαια, αναγνώρισε την αλήθεια στα λόγια του παρία και του είπε:
“Είσαι άριστος ανάμεσα στους ενσωματωμένους! Επειδή τα λόγια σου αληθινά δείχνουν πως ήδη γνωρίζεις την αλήθεια του Ενός Εαυτού, εγώ τώρα παραμερίζω την αντίληψη ‘είμαι βραχμάνος κι αυτός παρίας’ ! “
Στη συνέχεια συνέθεσε ένα ποίημα σε πέντε στροφές όπου η κάθε στροφή τελειώνει με την φράση “όποιος έχει τέτοια βαθιά συνειδητοποίηση είναι ο δάσκαλος μου και ας είναι παρίας “!
Η πρώτη στροφή δίνει μια διατύπωση της βασικής ιδέας στη φιλοσοφία Βεδάντα: “Είμαι η επίγνωση που φέγγει φωτεινά στην αφύπνιση και θεάται τον κόσμο – όχι όσα αποτελούν το θέαμα. Όποιος έχει τέτοια συνειδητοποίηση είναι ο δάσκαλός μου και ας είναι παρίας!”
Οι άλλες στροφές διατυπώνουν ομοίως βασικές αρχές του μονισμού Βεδάντα και τελειώνουν με την ίδια διατύπωση.
Λέγεται πως καθώς απάγγελνε τις στροφές ο Śaṅkara είδε στη μορφή του Παρία τον ίδιο το θεό Śiva και στα τέσσερα σκυλιά τους τέσσερεις Βέδες (sāma, ṛg, yajur και atharva).
Μετά από αυτήν την εμπειρία ο φιλόσοφος έγινε πιο “φιλελεύθερος”.
Όταν πέθανε η μητέρα του αγνόησε τον κανόνα που όριζε πως ένας sannyāsin δεν επιτρεπόταν να εκτελέσει οποιαδήποτε τελετή. Ο ίδιος τακτοποίησε τα της κηδείας της και ο ίδιος με αναμμένο δαυλό πυρπόλησε τα καυσόξυλα όπου θα καιγόταν το πτώμα της.
