1. Είναι πολλές οι αντιφάσεις, οι θολούρες και οι αβλεψίες των θεολόγων μας. Γι’ αυτό και κάποιος έγραψε πως η Χριστιανική θεολογία είναι για ηλίθιους. Εδώ, στο τελευταίο άρθρο της σειράς αυτής θα εξετάσω μερικές πρόσθετες κοινές αβλεψίες.
Μια αδυναμία του πατέρα Α. Αλεβιζόπουλου, ο οποίος προκάλεσε αυτή τη σειρά με την απόρριψη της μετενσάρκωσης (αναμενόμενη), είναι πως δεν παραπέμπει τόσο στα λόγια του Ιησού όσο στα λόγια του Παύλου ή μεταγενέστερων Πατέρων της Εκκλησίας (κυρίως ανατολικής μάλιστα, αγνοώντας τους μεγάλους δυτικούς όπως ο Αυγουστίνος και ο Θωμάς Ακινάτης).
Η δεύτερη αδυναμία είναι πως, παρότι γνωρίζει καλά τα ιερά κείμενα του Χριστιανισμού, συχνά παραπέμπει σε άσχετα εδάφια και θεληματικά ή άθελα αποφεύγει χωρία στα ίδια τα Τέσσερα Κανονικά Ευαγγέλια.
Μια τρίτη αδυναμία είναι πως, ίσως λόγω άγνοιας, παρουσιάζει παράξενες αντιλήψεις των οπαδών της μετενσωμάτωσης και αντικρούει αυτές.
Σήμερα θα ασχοληθώ με τον “εσωτερικό κύκλο των μαθητών” τον οποίο πολλοί απορρίπτουν αγνοώντας τα Ευαγγέλια
2. Πρώτα όμως ας κοιτάξουμε δυο-τρία θέματα διαφορετικά.
Ο Α. Αλεβιζόπουλος επιμόνως μας παραπληροφορεί πως ο άνθρωπος θα πάει στην ουράνια Βασιλεία ψυχή τε και σώματι και πως πλάστηκε μια ολότητα, σώμα και πνεύμα (σ 60, 98,113 κλπ). Τέτοιο δόγμα, φυσικά, δεν βρίσκεται στα λόγια του Ιησού αλλά μόνο σε ορισμένους Πατέρες στους οποίους δεν μπορούμε να βασιστούμε. Στην πραγματικότητα ο Α. Αλεβιζόπουλος μας δίνει μόνο μια παραπομπή, στον Μεθόδιο (γύρω στο 300), επίσκοπο Ολύμπου (σ 98).
Ο ίδιος ο Α. Αλεβιζόπουλος αναφέρει ως αυθεντία του το εδάφιο Γένεση 2.7 όπου ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο από χώμα (όπως στη θρησκεία των Μεσοποτάμιων και Αιγύπτιων) “και ενεφύσησεν… πνοήν ζωής” (σ 60). Και γράφει πως αν η ψυχή προϋπήρχε, τότε ο Θεός θα έλεγε “εισελθέτω η ψυχή”.
Μα σίγουρα η ψυχή προϋπήρχε στην ίδια τη θεϊκή πνοή. Διότι θα γινόταν ο άνθρωπος “ψυχή ζώσα” από το χώμα δίχως εκείνη την πνοή; Όχι, βέβαια.
Αλλά, ακόμα πιο σημαντικό είναι πως ο ίδιος ο Παύλος γράφει ξεκάθαρα πως “η σάρκα και το αίμα δεν μπορεί να κληρονομήσει τη Βασιλεία του Θεού” (1 Κρ, 15.50).
Το θέμα των σωμάτων στις Χριστιανικές Γραφές το εξετάζω στο 27. Φιλοσοφία: Χριστιανισμός: Σώματα.
3. O A. Αλεβιζόπουλος δίνει έμφαση στη Δευτέρα Παρουσία θεωρώντας πως η ιδέα της μετενσωμάτωσης αποστερεί από τους χριστιανούς την υπέρτατη σωτηρία.
Μα τόσο στα Ευαγγέλια όσο και στα λόγια του Παύλου (1Θες 4-5) η Δευτέρα Παρουσία ήταν επικείμενη από ώρα σε ώρα, όπως καταδείχνω στο 24. Φιλοσοφία: Χριστιανισμός: Αποκαλυπτισμός. Οι 3 ευαγγελιστές Ματθαίος, Μάρκος και Λουκάς γράφουν απερίφραστα πως η Συντέλεια θα συμβεί προτού παρέλθει η γενιά αυτή!
Πολλές γενιές παρήλθαν μα η περιβόητη Συντέλεια δεν έγινε.
Νομίζω πως θεολόγοι και θρησκόληπτοι θα περιμένουν ματαίως.
4. Ο Α Αλεβιζόπουλος γράφει (σ 117) πως “ο πιστός του κάρμα και της μετενσάρκωσης βυθίζεται στη δυστυχία του και δεν ελπίζει” και πως οδηγείται “σε απόλυτη μοναξιά” ενώ ο χριστιανός πιστός δέχεται με ευγνωμοσύνη (!!!) τις όποιες καταστάσεις στη ζωή.
Εγώ θα έλεγα πως δεν έχω συναντήσει πιο θλιβερούς και στρυφνούς ανθρώπους από τους λεγόμενους πιστούς χριστιανούς (ή άλλους φανατικούς).
Γιατί τώρα ο Α Αλεβιζόπουλος νομίζει πως όποιος αποδέχεται τη μετενσωμάτωση δεν πιστεύει στον Ύψιστο και στη χάρη Του και δεν απολαμβάνει την ανθρώπινη κοινωνία είναι σοβαρό σημείο της άγνοιας του.
5. Και άγνοια ή πονηριά επιδείχνει ο θεολόγος μας όταν γράφει πως “Οι θέσεις για ‘εσωτερικό κύκλο μαθητών’ στους οποίους δήθεν αποκαλύφθηκαν ‘βαθύτερες αλήθειες’ είναι ανιστόρητες” (σ 91) και αναφέρεται… στους Ειρηναίο και Ιππόλυτο που έζησαν στα τέλη του 2ου αιώνα!
Θα μπορούσε να παραπέμψει στον Ματθαίο 5, όπου όταν ο Ιησούς είδε “τους όχλους ανέβη εις το όρος” και ήρθαν κοντά του μόνο οι μαθητές του και τότε εκφώνησε την Επί του Όρους Ομιλία – στους μαθητές του και όχι στους κοινούς όχλους!
Επίσης στον Λουκά σ. 13, οπότε ο Ιησούς “προσεφώνησε τους μαθητάς αυτού και εκλεξάμενος δώδεκα” τους ονόμασε Πέτρο, Ανδρέα κλπ. Είχε πολλούς μαθητές ο Ιησούς και από αυτούς επέλεξε τους κολλητούς του 12!
Μετά, πάλι, στον Ματθαίο 13.11, όταν οι μαθητές ρωτούν γιατί ο Ιησούς μιλάει στους όχλους με παραβολές (ήταν η παραβολή του σπορέα), εκείνος απάντησε “Διότι σε σας δίδεται να γνωρίσετε τα μυστήρια της Βασιλείας”, όχι όμως σε κείνους! Και μετά εξηγεί τα τέσσερα επίπεδα ανθρώπων που συμβολίζονται από τα διαφορετικά μέρη του χωραφιού όπου έπεσε ο σπόρος (13. 18-23).
Εδώ συμφωνούν οι Μάρκος 4.10-20 και Λουκάς 8.10-15.
Υπήρχαν οι όχλοι. Υπήρχαν οι μαθητές. Υπήρχαν οι 12. Και από τους 12 υπήρχαν οι 3 πιο κοντινοί, ο Ιάκωβος, ο Ιωάννης και ο Πέτρος που ήταν μαζί του στη Μεταμόρφωση ψηλά στο όρος (Μθ 17.2, Μρ 9.2, Λ 9.28).
Συχνά σκέφτομαι πως οι θεολόγοι δεν διαβάζουν τα Ευαγγέλια μα μόνο τα δικά τους (και τα πατερικά) συγγράμματα.
4 Comments
Δομήνικος
1. Πίσω από κάθε δόγμα και μυστήριο υπάρχει κεκριμένο κάποιο αντικείμενο γνώσης ή γεγονός του οποίου η απόκρυψη και στρέβλωση συντελείται μέσω της ποιητικής δοξασιών υπό πολιτικούς όρους με κίνητρα μεγέθους ισχύος. Oι προτεραιότητες επί της Τέχνης και ερμηνείας διαστρέφονται τόσο ώστε η Αλήθεια έρχεται τελευταία.
Η Συντέλεια στην οποία αναφέρονται οι τρεις ευαγγελιστές αλλά και ο Ιωάννης της Αποκάλυψης όντως παρήλθε, Αντίχριστος δε αυτής ήτω ο Νέρων Γερμανός αν δεν το γνωρίζετε. Αλήθεια, η Ιστορία δεν έχει χωριστεί στα δύο, σε Προ-Χριστού και Μετά-Χριστόν αγαπητέ Νικόδημε; Τί οριοθετεί αυτή η ενδιάμεση χρονική στιγμή στη Μέση Γη ή Μεσόγειο; Μα βέβαια το τέλος της Ελληνιστικής και Αλεξανδρινής περιόδου και την αρχή της Ρωμαϊκής Επικυριαρχίας. Οπωσδήποτε αυτή η μετάβαση δεν έγινε από τη μία μέρα στην άλλη και διήρκησε τρεις αιώνες αλλά κάποια μέρα θα έπρεπε να επιλεγεί ως οριοθετούσα γραμμή, δεν είναι έτσι; Επιλέχθει λοιπόν ο χρόνος και τόπος της γέννησης Του Ιησού, αν και το πλέον εμβληματικό γεγονός ήταν η σταύρωσή Του. Η στάση και θέση απέναντι στη θυσία Του είναι αυτό που χωρίζει μέχρι και τα σήμερα την Ελληνική από την Ρωμαϊκή Εκκλησία. Τα υπόλοιπα είναι φιλολογίες άνευ αντικειμένου πέραν εκείνου της διεκδίκησης αυθεντίας από τους μεν και επικράτησης ισχύος από τους δε μέσω της ανακύκλωσης και διαιώνισης βολικών παρανοήσεων και μυστηρίων. Διατί σημείο αναφοράς ο Ιησούς; Θυμίζω πως ο Ιησούς εκπαιδεύτηκε και ανδρώθηκε επί εδάφους παρά της Αιγύπτου, πολιτιστικό κέντρο της οποίας ήτο η Ελληνιστική Αλεξάνδρεια και πως οι μαθητές του μιλούσαν και έγραφαν ελληνικά, όπως μαρτυρούν οι γραφές των ευαγγελίων. Όπου όμως δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος δεν λένε; Χαράς ευαγγέλια για τους Ρωμαίους λοιπόν. Έλληνες και Ρωμαίοι Τον διεκδικούν εξίσου, για άλλους όμως λόγους, οι μεν εξ ευωνύμων, οι δε εκ δεξιών, ως τα σήμερα.
Νικόδημος
Aγαπητέ Δομήνικε,
Σας ευχαριστώ για τα εμβριθέστατα και ευρυμαθέστατα σχόλια. ΑΛΛΑ – και είναι μεγάλο αυτό – άπτονται του κριτικού σημειώματός μου μόνο στο σημείο της Συντέλειας, που είναι άλλωστε δευτερεύον.
Μπορεί ο Νέρων Γερμανός να ήταν ο Αντίχριστος (κατά ορισμένους) όπως και ο Ατίλλας (για άλλους) ή ο Χίτλερ ή ο Στάλιν, μα δεν συντελέστηκε καμιά “Συντέλεια” και καμιά “Δευτέρα Παρουσία” και ο κόσμος μας και η ανθρωπότητα συνεχίζουν απτόητα την παλαβή πορεία τους στο Άγνωστο.
Οπότε πρέπει να αποδεχθούμε το απλό γεγονός πως και οι ευαγγελιστές και ο Παύλος διαψεύστηκαν άγαρμπα από τα ιστορικά γεγονότα. (Τον Ιωάννη τον αφήνω στα προφητικά πλην ακατανόητα οράματά του.)
Ο διαχωρισμός σε ΠΧ και ΜΧ (ή BC & AD) έγινε από τους ίδιους τους χριστιανούς, που δεν είχαν τότε ή τώρα ευρύτερη επίγνωση του κόσμου και των εκατομμυρίων που δεν ήταν και δεν είναι χριστιανοί και πολυπληθέστεροι αυτών. Άλλοι λαοί διαιρούν το ιστορικό γίγνεσθαι με διαφορετικά κριτήρια, ενώ τώρα ακόμα και στη χριστιανική ακαδημαϊκή κοινότητα διαιρούμε σε Προ της Κοινής Χρονολογίας – ΠΚΧ και ΜΚΧ.
Επειδή τα επόμενα σχόλια δεν σχετίζονται με το θέμα μου δεν θα τα δημοσιεύσουμε. Και οπωσδήποτε δεν έχω τον χρόνο για να εμπλακώ σε τέτοια συζήτηση.
Φιλικά.
Δομήνικος ο Κρης
Φίλτατε Νικόδημε,
Καθώς περάσαμε το Ηλιοστάσιο και το μεγάλο μεσημέρι εύχομαι πολλά σας τα έτη, να τα εκατοστήσετε και ζωή αιωνία.
Εν πνεύματι αληθείας, πρέπει να συλλογιστείτε πότε και σε ποιό πληθυσμό απευθυνόταν αυτές οι λέξεις για να αναγνωρίσετε τί σήμαινε για εκείνους τους ανθρώπους η Συντέλεια και εάν τελικά αυτή παρήλθε ή όχι. Αυτό επιχείρησα να σας υπενθυμίσω ή να σας κάνω γνωστό. Ακόμη και σήμερα θα ακούσετε γιαγιάδες να φωνάζουν "τα ύστερα του κόσμου" μπροστά σε μια μεγάλη καταστροφή ή ηθική κατάντια. Ο κόσμος ήταν όμορφος. Πριν δε τω καιρώ εκείνω, απολλωνίως όμορφος. Απλά κοιτάξτε των προ Χριστού αξιομνημόνευτων νεκρών τα μάρμαρα τα καταβαραθρωμένα και πλέον ανεστημένα και ίσως συλλάβετε το Πνεύμα τους.
Νικόδημος
Φίλτατε Δομήνικε,
Θα ασχοληθώ μόνο με το πρώτο μέρος της ανταπάντησής σας και το θέμα κλείνει οριστικά. Στο 25. Φιλοσοφία: Χριστιανισμός – Αποκαλυπτισμός, έγραψα τα εξής:
1. Χρησιμοποιώ τον όρο «αποκαλυπτισμός» για να υποδείξω μια από τις κεντρικές ιδέες στα ΤΚΕ (=τέσσερα κανονικά ευαγγέλια) και σε Επιστολές του Παύλου. Αυτή είναι η αντίληψη πως στην εποχή πριν, ή σύντομα μετά, τη σταύρωση και ανάσταση του Χριστού, θα αναστηθούν πρώτα οι νεκροί (κεκοιμημένοι, κοιμηθέντες) και μετά αυτοί και όλοι οι ζωντανοί πιστοί χριστιανοί (οι ζώντες οι περιλειπόμενοι) θα αναληφθούν σε σύννεφα να συναντήσουν τον Κύριο που θα έχει κατέβει από τα ουράνια και όλοι μαζί θα πάνε στον παράδεισο.
Την ίδια ώρα θα επέλθει η συντέλεια του κόσμου.
Όλοι ανησυχούν λίγο πολύ για την μετά θάνατο κατάσταση. Έτσι και οι πρώτοι χριστιανοί στη Θεσσαλονίκη ανησυχούσαν για τους νεκρούς τους και για τη δική τους σωτηρία. Ο ισαπόστολος Παύλος τους έγραψε Επιστολή για να τους εμψυχώσει (1Θσ, κεφ4) διαβεβαιώνοντάς τους πως αυτά θα συμβούν σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου, αφού και ο ίδιος απέθανε και αναστήθηκε.
Ας μη νομιστεί πως αυτό το απόσπασμα είναι μια παραδρομή. Βρίσκουμε όμοιο μήνυμα στην 1Κρ, κεφ15, στη Ρμ, κεφ8 («στενάζουμε αναμένοντας την υιοθεσία [μας από τον Κύριο]”, την απελευθέρωση του σώματός μας [στην αφθαρσία], κλπ).
Βέβαια σήμερα μας μένει η απορία: Πώς αυτός ο ευρυμαθής απόστολος των εθνών και ίσως ο κυριότερος θεμελιωτής της χριστιανικής θεολογίας νόμιζε και έγραφε πως η Ημέρα της Κρίσεως έφθανε από μέρα σε μέρα – και μάλιστα σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου;
2. Εδώ υπάρχουν αρκετά προβλήματα.
Πουθενά στα ΤΚΕ ο Ιησούς δεν φέρεται να λέει πως θα αναστηθούν όλοι οι νεκροί με τον επανερχομό του στην Τελική Κρίση. Σύμφωνα με τους Ματθαίο (24.30) και Μάρκο (13.26) ο Υιός του Ανθρώπου θα έρθει πάνω σε νέφη και οι άγγελοί του θα περιμαζέψουν «τους εκλεκτούς [του Κυρίου]». Ο Λουκάς γράφει απλώς πως ο Υιός του Ανθρώπου θα έρθει μέσα σε σύννεφο (21.27), τίποτε άλλο.
Ο Ιωάννης λέει πως σύντομα όλοι όσοι είναι μέσα σε μνήματα θα ακούσουν τη φωνή του Κυρίου και θα εκπορευθούν, οι μεν αγαθοί σε ανάσταση ζωής οι δε φαύλοι σε ανάσταση κρίσης χωρίς όμως να αναφέρει τον επανερχομό του Κυρίου και τη Συντέλεια (5.7-8). Αλλά λίγες γραμμές νωρίτερα γράφει (5.24) ότι όποιος ακούει τα λόγια του και πιστεύει στον πέμψαντα (Θεόν) θα έχει ζωή αιώνια. Ο Ιωάννης λοιπόν δεν αναφέρει τον ερχομό του Κυρίου σε νεφέλες και τη Συντέλεια.
Απεναντίας έχει τον Ιησού να λέει (5.21): «Όποιος ακούει τα λόγια μου και πιστεύει σ’ Εκείνον που μ’ έχει στείλει, αυτός έχει αιώνια ζωή: αυτός δεν θα περάσει από κρίση αλλά έχει ήδη μεταβεί από τον θάνατο στη ζωή»! Έτσι εδώ αντικρούει τα περί μελλοντικής Ημέρας Κρίσεως!
Δεν είμαι ιστορικός, μα πουθενά σε ιστορικα βιβλία δεν συνάντησα αναφορά σε τέτοια “συντέλεια”.
Οπότε το σκεπτικό σας δεν ευσταθεί.