Σε κάθε θρησκεία υπάρχει κοσμογονία, δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο δημιουργήθηκε ο κόσμος, το σύμπαν. Η σύγχρονη επιστημονική θεώρηση λέει πως μπορεί να υπάρχουν πολλά παράλληλα σύμπαντα. Μα το δικό μας δημιουργήθηκε από μια έκρηξη ενέργειας μιας αρχικής “μοναδικότητας” (singularity, Big Bang) αγνώστων λοιπών στοιχείων και προϊστορίας, που όμως μπορεί να ήταν ένα προηγούμενο σύμπαν το οποίο τελείωσε, κατέρρευσε, και άρχισε νέο. Μόνο στη Βεδική Παράδοση της Ινδίας απαντάται παρόμοια θεώρηση.
Σε κάθε θρησκεία υπάρχει και ο Θεός Δημιουργός – ο Γιαχβέ (ή Ελοχίμ) στον Ιουδαϊσμό, ο Θεός Πατήρ στον Χριστιανισμό (που είναι συνέχεια του Γιαχβέ) και ο Αλλάχ του Μωαμεθανισμού/Ισλάμ που επίσης είναι συνέχεια του ιουδαϊκού Γιαχβέ. Και ως Θεός, παντοδύναμος δημιουργός, είναι πολύ σπουδαίος.
Στον Ινδουισμό, ο δημιουργός θεός έχει διαφορετικές ονομασίες μα έχει επικρατήσει ο Μπραχμά (με τα 4 κεφάλια για να μπορεί συμβολικά να κοιτά προς όλες τις κατευθύνσεις). Σύζυγός του είναι η Σαρασβατί, θεά της Γνώσης και των Τεχνών. Αυτό υπονοεί πως η δημιουργική δύναμη του Μπραχμά είναι η Γνώση και ικανότητα να κάνει/παράγει/φτιάχνει κόσμους και σύμπαντα. Μα ο Μπραχμά δεν θεωρείται τόσο σπουδαίος και δεν λατρεύεται, σε αντίθεση με τον Vishnu ή τον Shiva και άλλους.
Είναι ζήτημα χωρόχρονου.
Στις 3 αβρααμικές θρησκείες, ο Δημιουργός Θεός δημιούργησε τον κόσμο από το τίποτα σε μια δεδομένη ώρα (ή μέρες) και ο κόσμος συνεχίζει να εξελίσσεται αργά μα σταθερά σε μια χρονική γραμμή. Ο ίδιος ο Θεός, παντοδύναμος και παντογνώστης, είναι αθάνατος, αιώνιος.
Στη Βεδική Παράδοση (και στον Ινδουισμό ως θρησκεία), ο Μπραχμά δεν είναι αθάνατος, αιώνιος. Κάνει μια θητεία και αντικαθίσταται από άλλον νεότερο. Υπάρχει μάλιστα μια αστεία απόκρυφη αφήγηση, πως κάποτε κουράστηκε με το φορτίο της εξελικτικής δημιουργίας και πήγε στο παλάτι του Παντοδύναμου για να πάρει ρεπό. Εκεί έξω είδε μια τεράστια ουρά από χιλιάδες θεούς που του έμοιαζαν και ρώτησε τι ήταν όλοι αυτοί. Του είπαν πως όλοι αυτοί ήταν ο Μπραχμά κι έκαναν αίτηση για τη θέση του Δημιουργού Θεού. Ο Μπραχμά έσκισε την αίτηση για ρεπό και γύρισε στα καθήκοντά του αμέσως. Διότι ο Μπραχμά είναι υπηρέτης του Υψίστου και απλώς εκτελεί το λειτούργημα του δημιουργού συμπάντων. Υπάρχουν πολλά συγχρόνως και παραλλήλως. Ένα καταλύεται κι άλλο δημιουργείται σε ακατάπαυστη διαδοχή συμπαντικών περιόδων. Στη Βεδική Παράδοση η δημιουργία είναι παλμική. Επιπλέον, είναι μέσω του νου, μέσω της ενέργειας Σαρασβατί (γνώση και τέχνη) που δημιουργεί προβάλλοντας το κάθε σύμπαν με όλους τους κόσμους, όλα τα πλάσματα και όλα τα φαινόμενά του!
Στις αβρααμικές θρησκείες, ο Θεός/Αλλάχ λέγεται να δημιουργεί διότι θέλει να έχει πλάσματα που αγαπά (έτσι λένε οι θεολόγοι) και περιμένει να τον αγαπούν, να τον λατρεύουν με τελετές, ψαλμωδίες και προσφορές και να τα δοκιμάζει (κι ας είναι παντογνώστης) και να δίνει νόμους και κανόνες με τους οποίους πρέπει αυτά (ειδικά οι άνθρωποι που έχουν νοημοσύνη) να ζουν.
Στη Βεδική Παράδοση, το υπάρχον σύμπαν καταλύεται σε μια μοναδικότητα, ένα σημείο bindu (=κουκίδα). Μα μέσα σε αυτό είναι συμπυκνωμένη όλη η ενέργεια πράξεων από το προηγούμενο και, σύμφωνα με το κάρμα, σύμφωνα με τον νόμο αιτίας-και-αποτελέσματος, θα εκδηλωθεί το νέο σύμπαν όπου τα πλάσματα θα υποστούν τις συνέπειες των πράξεών τους! Σε αντίθεση με τον αβρααμικό Θεό, ο Μπραχμά είναι απλώς ένας καταλύτης που παρέχει την τεχνική γνώση. Ούτε αγαπά τα όντα, ούτε οργίζεται με τις αλλοπρόσαλλες δραστηριότητές τους (ειδικά οι άνθρωποι, πάντα), ούτε τα μισεί. Ούτε απαιτεί τη λατρεία τους. Θέτει σε λειτουργία μόνο ουσίες κι ενέργειες σύμφωνα με τον μεγάλο Φυσικό Νόμο του Κάρμα για να επέρχεται ισορροπία.
Στις αβρααμικές θρησκείες, στην τρέχουσα επίσημη εκδοχή τους, η δημιουργική εξέλιξη θα τελειώσει κάποια ώρα (όπως άρχισε κάποια ώρα) και το σύμπαν με όλους τους κόσμους και όλα τα φαινόμενά του θα καταλυθεί απόλυτα. Οι ψυχές των ανθρώπων θα πάνε σε δυο μυστηριώδεις κόσμους – Παράδεισο και Κόλαση. Οι πιστοί, καλοί κι ενάρετοι θα πάνε στον Παράδεισο όπου θα μείνουν αιώνια (δίχως τέλος, παρότι έγινε αρχίνημα!) λουσμένοι στην ακτινοβολία και αγάπη του Θεού Δημιουργού τους. Οι άπιστοι, κακοί και μη-ενάρετοι θα πάνε στην Κόλαση όπου θα βασανίζονται αιώνια (παρότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και τα πάντα πληρών) από τον Διάβολο/Σατανά (άλλο υπηρέτη του πολυεύσπλαχνου Θεού που δίνει φως και βροχή εξίσου σε δίκαιους και άδικους).
Στην παλμική δημιουργία τα όντα απολαμβάνουν τους καρπούς των δικών τους πράξεων σύμφωνα με τον αδήριτο Νόμο της Αιτιότητας, Κάρμα. Και πάντα έχουν την ευκαιρία για πνευματική βελτίωση κι ανέλιξη ωσότου, απαλλαγμένα από την άγνοια και τις αδυναμίες τους, θα συγχωνευθούν στην αρχέγονη ουσία του Υψίστου ή Απολύτου από όπου πηγάζουν τα πάντα. Στο μεταξύ νέα σύμπαντα εκκολάπτονται, αενάως!
