Στις παλιές μυθολογίες (γιατί υπάρχουν και οι σύγχρονες) οι άνθρωποι πίστευαν σε θεούς, καλούς ή δύστροπους και κακούς, σε ημίθεους και σε ήρωες.
Στις μέρες μας δεν πιστεύουμε στους παλαιούς θεούς (Δία, Ποσειδώνα, Αθηνά, Απόλλωνα, Περσεφόνη κλπ.). Έχουμε την Αγία Τριάδα, την Παναγία, τους αγγέλους, τους Αγίους και τους διαβόλους και καλικαντζάρους. Ημίθεους δεν έχουμε πια, μόνο τους γνωστούς της παλαιάς μυθολογίας μας. Ήρωες έχουμε και παλαιούς από τη μυθολογία και νεότερους από την Ιστορία.
Οι θεοί ήταν ως επί το πλείστον θεοποιήσεις δυνάμεων της Φύσης μα και ορισμένων ηθικών αρχών και ιδιοτήτων. Ο Απόλλων ήταν θεός του ηλιακού φωτός (όπως και ο θεός Ήλιος) μα και του Λόγου ή λογισμού και της μουσικής και των 9 Μουσών (=Μουσαγέτης), δηλ. των τεχνών. Ο Ποσειδών ήταν ο θεός της θάλασσας και της τρικυμίας. Η Δήμητρα θεά της γης, της γεωργίας και καρποφορίας.
Οι θεοί δεν ήταν άνθρωποι με υπερφυσικές δυνάμεις, όπως μερικοί συγγραφείς τους παρουσίασαν. Μερικοί θεοί πήραν ανθρώπινη μορφή και για ορισμένο χρόνο έζησαν στον ανθρώπινο κόσμο, όπως ο Απόλλων που έπρεπε σαν είδος τιμωρίας, να ζήσει ως υπηρέτης στον βασιλιά της Θεσσαλίας. Στην Ινδική Μυθολογία επίσης διάφορες θεότητες κατεβαίνουν στον κόσμο των ανθρώπων και περνούν ορισμένο χρόνο είτε σαν τιμωρία είτε σαν εκπλήρωση κάποιας ανάγκης. Αλλά σε καμιά περίπτωση δεν χάνουν την θεϊκότητά τους και μένουν άνθρωποι.
Ημίθεοι ήταν όντα που γεννήθηκαν από έναν γονιό θεό και άλλον θνητό. Ο Ηρακλής ήταν γιος του Δία, όπως και ο Περσέας, με θνητές γυναίκες. Ο Αχιλλέας όμως ήταν γιος θεάς, της Θέτιδας, και του θνητού βασιλιά Πηλέα. Ο Ορφέας και ο Ασκληπιός είναι γιοί του Απόλλωνα από διαφορετικές μητέρες. Μερικοί από αυτούς όπως ο Ηρακλής και ο Ασκληπιός γίνονται με τη βούληση του Διός θεοί. Οι άλλοι απλά ζουν ως άνθρωποι και πεθαίνουν.
Οι ήρωες ήταν θνητοί και από τους δυο γονείς – όπως ο Οδυσσέας ή ο Θησέας. Μα οι περισσότεροι ημίθεοι επίσης είχαν τον χαρακτήρα κι έκαναν ανδραγαθήματα ήρωα. Ο Ηρακλής ήταν ο πιο δημοφιλής όλων των ηρώων, διότι εκτός από τους περίφημους άθλους του, εκδήλωνε και ηθικές αρετές βοηθώντας τους ανθρώπους γενικότερα. Ο Θησέας ήταν βασιλιάς των Αθηνών, γιος του Αιγέα και της Αίθρας. Ο γνωστότερος άθλος του Θησέα είναι η αποστολή του στην Κρήτη και η εξόντωση του Μινώταυρου μέσα στον Λαβύρινθο, από όπου βγήκε μετά χάρη στο νήμα της Αριάδνης. Ο Οδυσσέας πάλι είναι γνωστός από τη συμμετοχή του στον Τρωικό πόλεμο και το τέχνασμα του ξύλινου αλόγου μέσω του οποίου οι Έλληνες κατάφεραν να καταλάβουν την Τροία. Οι περιπέτειές του περιγράφονται στην Οδύσσεια του Ομήρου. .
Έτσι έχουμε τέσσερις βαθμίδες ύπαρξης: θεότητες, ημίθεοι, ήρωες, κοινοί θνητοί.
