Φιλ487: Αφοσίωση, γνώση και δράση

Φιλ487: Αφοσίωση, γνώση και δράση

- in Φιλοσοφία
0

Πολλοί νομίζουν πως η Οδός της Αφοσίωσης είναι ανώτερη από την Οδό της Δράσης ή την Οδό της Γνώσης. Και σίγουρα ο Κύριος Krishna (Kṛṣṇa) λέει συνεχώς πως ο μαθητής ή οπαδός φθάνει στην αθανασία ή τελειότητα με αφοσίωση στον Ύψιστο (στη μορφή του Κρίσνα ή όποιας άλλης θεότητας). Όπως λέγεται π.χ. στο 8.14-15, όσοι σκέφτονται τον Ύψιστο, όσοι τον προσεγγίζουν με αφοσίωση φθάνουν στην υπέρτατη τελειότητα (saṃsiddhiṃ paramām).

Αλλά, βέβαια, δίχως γνώση η λατρευτική αφοσίωση είναι σκέτος συναισθηματισμός και δεν οδηγεί σε πνευματική ωρίμανση. Χρειάζεται η γνώση. Αλλά χρειάζεται και η ορθή δράση, αφού είναι αδύνατο να ζεις δίχως αυτήν.

Τα τρία, δράση karma, αφοσίωση bhakti (=λατρεία, αφοσίωση, αγάπη) και γνώση jñāna, ασκούνται μαζί στην καθημερινότητα. Η δράση, η όποια δραστηριότητα, από μόνη της μπορεί να είναι (και συνήθως είναι) μηχανική, βιαστική, άτσαλη. Χρειάζεται τη γνώση που δίνει κατεύθυνση και ακρίβεια. Χρειάζεται και την αφοσίωση που δίνει ενέργεια, καλλιτεχνία και σταθερότητα. Και αυτή η συνδυασμένη μα ενιαία δράση είναι τέτοια μόνο όταν δεν επικρατεί η προσωπική επιθυμία kāma για αποτελέσματα “για μένα”.

Αυτή είναι η κεντρική διδασκαλία της Μπχαγκαβάντ Γκήτα. Βέβαια, λόγω χαρακτήρα (ή φύσης) μερικοί τείνουν προς τη δράση, άλλοι προς την αφοσίωση και άλλοι προς τη γνώση. Μα τελικά και οι τρεις αυτές ιδιότητες ή τάσεις πρέπει να αναπτυχθούν συνδυασμένες.

Μόνο έτσι εξηγείται γιατί αλλού ο Κρίσνα λέει πως η δράση είναι ανώτερη από την απραξία, η αφοσίωση είναι ανώτερη από τη γνώση και η γνώση είναι ανώτερη από τη δράση. Δεν είναι αντιφατικές οι διατυπώσεις μα αλληλο-συμπληρωματικές. Και οι τρεις ιδιότητες χρειάζονται.

3.4: Δεν φθάνει στη λύτρωση από κάρμα [=δράση και αποτελέσματα που ορίζουν μα και ακολουθούν τις μετενσωματώσεις] με την α-δράνεια ούτε φθάνει στην τελειότητα με σκέτη α-πραξία.

3.5: Διότι κανείς δεν μπορεί να μείνει αδρανής έστω για μια στιγμή διότι αναγκάζεται να δράσει άθελά του από τις τρεις ενέργειες της Φύσης [τρεις γκούνα: σάττβα (φως, γνώση), ράτζας (ενέργεια, κίνηση), τάμας (όριο, νόμος)].

3.7: Όποιος συγκρατεί τις αισθήσεις με τον νου κι εργάζεται με τα όργανα δράσης [ασκώντας] τον γιόγκα της δράσης δίχως προσκόλληση, αυτός ξεχωρίζει, ω Άρτζουνα!

3.8: Εσύ πρέπει να εκτελείς τα καθορισμένα καθήκοντά σου, διότι αυτή η δράση είναι ανώτερη από την αδράνεια. Εξ άλλου, ούτε καν η συντήρηση του σώματος δεν είναι εφικτή δίχως [κάποια] δράση.

3.25: Όπως οι ανόητοι εκτελούν [έργα] προσκολλημένοι στη δράση, έτσι και ο σοφός ας δρα μα δίχως προσκόλληση προωθώντας με τη δράση του την ευμάρεια του κόσμου.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *