Γιατί άραγε θέλω (ή θέλει κάποιος/κάποια) να γνωρίζω αν υπάρχω και με ποιον τρόπο υπάρχω; Επιπλέον υπονοείται – “Πού και για πόσο και γιατί υπάρχω”!
Μα εξαρχής μπαίνει το ερώτημα “υπάρχω καθόλου;”. Αυτό δεν φαίνεται να απασχολούσε τους ανθρώπους στην αρχαιότητα ή στον Μεσαίωνα. Οι άνθρωποι το έπαιρναν ως δεδομένο πως υπάρχουν και ασχολήθηκαν με άλλα ερωτήματα.
Αφού θέτω το ερώτημα, όμως, πρέπει να είμαι πρόσωπο υπαρκτό. Ακόμα και αν άλλος ή μια μηχανή ή μια σελίδα βιβλίου θέτει το ερώτημα, εφόσον εγώ το επαναλαμβάνω στον νου μου, υπάρχω.
Κάποιοι διευρύνουν την σκέψη του Descartes “Σκέφτομαι άρα υπάρχω” λέγοντας: “Έχω επίγνωση των σκέψεών μου, άρα υπάρχει κάποιο ον που σκέφτεται και προκαλεί αυτή την επίγνωση”. Και αυτό είναι ορθό μα η διατύπωση είναι μάλλον ανάποδη. Πιο σωστή θα ήταν “Υπάρχω αφού έχω επίγνωση του μηχανισμού (νου) μου που σκέφτεται”.
Εγώ σίγουρα υπάρχω. Μα δεν είμαι καθόλου βέβαιος πως υπάρχουν και άλλα πρόσωπα, αρσενικά ή θηλυκά, που υποτίθεται υπάρχουν. Η πιθανότητα να υπάρχουν είναι μεγάλη μα αυτή δεν είναι βεβαιότητα. Μπορεί κάλλιστα να υπάρχουν ως προβολές του δικού μου νου.
Ούτε είναι βέβαιο πως είμαι το ον homo sapiens που υπάρχει μέσα σε ένα αληθινό σύμπαν. Μήπως υπάρχω μόνο ως μια προβολή στον νου κάποιου άλλου όντος – που ονειρεύεται; Διότι κάποτε κι εγώ ονειρεύομαι και νιώθω πως υπάρχω ως ξεχωριστό πρόσωπο μέσα στο όνειρο που εγώ βλέπω. Κι έτσι υπάρχω ως ονειρευόμενος και ως πρόσωπο μέσα στο όνειρό μου. Μα το πρόσωπο που είναι στο όνειρο, γνωρίζει πως υπάρχει έτσι όπως εγώ έχω επίγνωση πως υπάρχω; Όχι. Κινείται μέσα στον ομιχλώδη ευμετάβλητο κόσμο του ονείρου όπως φιγούρες σε μια οθόνη, μα δεν γνωρίζω αν αισθάνεται ή γνωρίζει πως υπάρχει!
Υπάρχει όμως το σοκ της επαφής, ήπιας ή βίαιης, με άλλα όντα ξεχωριστά από μένα. Κάτι με κλοτσά στο πόδι, κάτι συγκρούεται με τον ώμο μου. Κάτι σίγουρα βρίσκεται κάτω από τα πόδια μου ως δάπεδο, έδαφος. Οπότε, ναι, υπάρχει κάτι έξω στο άμεσο περιβάλλον, ξέχωρο από το σώμα μου. Και δεν βλέπω πως εγώ μπορεί να το προβάλλω αυτό. Ή μήπως το προβάλλω και αυτό;
Οπότε, ναι, κατά πάσα πιθανότητα υπάρχουν και άλλα όντα γύρω! Μερικά έχουν την ίδια μορφή (κεφάλι, σώμα, άκρα) με μένα, κάνουν τις ίδιες κινήσεις, εκφέρουν συμπλέγματα ήχων που αναγνωρίζω ως τη γλώσσα που ακούω στο νου μου. Ναι, μάλλον υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι – αφού εγώ είμαι άνθρωπος.
Πώς υπάρχω; Πού και για πόσο και γιατί υπάρχω;…
Έχω επίγνωση ενός νου που σκέφτεται κι ενός σώματος που κινείται κι αισθάνεται πόνο ή ευχαρίστηση. Πάντα έχω επίγνωση: είτε ο νους σκέφτεται είτε όχι, είτε το σώμα κινείται είτε όχι. Και αυτό είναι το κύριο, το πρωτεύον γνώρισμά μου.
Η επίγνωση, η συνειδησία, ή συναίσθηση, ανήκει σε κάποιο ον, ή κάποια οντότητα. Όπως ένα δάχτυλο ανήκει σε ένα χέρι και αυτό σε ένα πλάσμα, σε έναν άνθρωπο. Ο άνθρωπος πάλι ανήκει στην Οργανική Ζωή και αυτή στον πλανήτη – κοκ!
Αλλά πώς βρέθηκε αυτός ο πλανήτης, η Γαία, με την οργανική ζωή και τον άνθρωπο, να περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο;…
Κι εγώ;… Κι εσύ;…
