(Κατανοώντας τα Μυστήρια Wen Tzu 121)
Αυτό είναι ένα από τα πιο δύσκολα τμήματα μα και το πλησιέστερο στη γνωστή μας φιλοσοφική διδασκαλία Vedānta.
Ο κόσμος έχει απαρχή μα κανείς δεν την ξέρει, ούτε και το σχέδιό του. Μόνο οι μεγάλοι σοφοί γνωρίζουν πώς εμφανίζεται. Δεν είναι αρσενικός ούτε θηλυκός. Παράγεται από τον Ουρανό και τη Γη, σχηματίζεται από Γιν και Γιάνγκ και γεννιέται από τα μύρια όντα.
Η ανθρώπινη φύση περιέχει καλοσύνη και καθήκον μα αυτές οι ιδιότητες πρέπει να καθοδηγούνται από τους σοφούς αλλιώς δεν καθοδηγούνται ορθά. Αν απαγορεύεται και τιμωρείται η παραβατική συμπεριφορά σύμφωνα με το τι δεν θέλει να παθαίνει ο λαός, τότε οι ποινικοί κώδικες δεν χρειάζεται να είναι πολύ τιμωρητικοί για να είναι αποτρεπτικοί.
Αν οι νόμοι είναι σύμφωνοι με την ανθρώπινη φύση, οι άνθρωποι όλοι θα υπακούουν. Αν οι νόμοι δεν συμβαδίζουν με την ανθρώπινη φύση, όσοι νόμοι, όσοι κανονισμοί κι αν θεσπίζονται, δεν θα υπακούονται.
Τώρα, η διακυβέρνηση της Πολιτείας μέσω της Οδού του Τάο δεν απαιτεί αλλαγή της ανθρώπινης φύσης: βασίζεται σε ό,τι είναι έμφυτο στον άνθρωπο και φέρνει στο φως εκείνο για να το αναπτύξει. Η εμπιστοσύνη στην έμφυτη βάση θα οδηγήσει σε μεγαλοσύνη ενώ η επιτήδευση σε μικρότητα.
Στις παλαιότερες εποχές, όσοι έφτιαχναν κανάλια για το νερό υπολόγιζαν στα ρεύματα των ποταμών. Όσοι ασχολούνταν με καλλιέργειες λάμβαναν υπόψη τους τις ιδιότητες του εδάφους. Όσοι ταξίδευαν για εμπόριο κι έρευνα συμμόρφωναν τα ταξίδια τους με τις επιθυμίες του λαού. Όσοι μπορούν να προσαρμόζονται με αυτούς τους τρόπους, δεν έχουν εχθρούς πουθενά στον κόσμο.
Τα πράγματα πρέπει να είναι φυσικά προτού τα ανθρώπινα ζητήματα μπουν σε τάξη. Γι’ αυτό οι κανονισμοί και νόμοι των παλαιών σοφών βασιλέων βασίζονταν στη φύση των ανθρώπων, έτσι που να την εκλεπτύνουν και να την εξυψώνουν. Αν είναι στη φύση δεν μπορείς να καταναγκαστείς ν’ ακολουθήσεις μια καθοδήγηση. Πρέπει να έχει και τη φύση μα και τον ανεπτυγμένο χαρακτήρα για να την ακολουθήσεις.
Η αρετή στην Οδό του Τάο είναι η ρίζα της αξίας και της τιμής – φυτεμένη στην καρδιά των ανθρώπων. Όταν οι άνθρωποι την βρίσκουν στην καρδιά τους, τότε εδραιώνονται η αξία και η τιμή.
Οι σοφοί ηγέτες της αρχαιότητας είχαν ως παράδειγμα τα ποτάμια και τον ωκεανό. Οι ποταμοί και ωκεανοί δεν ενεργούν για να είναι μεγάλοι. Γίνονται μεγάλοι χάρη στις βαθιές κοιλότητές τους. Γι’ αυτό διαρκούν επίσης. Ένας ωκεανός είναι μια μεγάλη βαθιά κοιλάδα που γεμίζει με το νερό και τις ιδιότητές του. Δεν κάνει τίποτα κι έτσι δέχεται τα νερά εκατοντάδων ποταμών. Κερδίζουν επειδή δεν επιδιώκουν κάτι και μένουν διότι δεν φεύγουν.
Δεν χρειάζεσαι την αγωνιώδη προσπάθεια. Γίνεσαι πλούσιος επειδή δεν υψώνεις τον εαυτό σου πάνω από τους άλλους. Γίνεσαι φωτισμένος επειδή δεν βλέπεις σύμφωνα με τον εγωισμό σου. Διαρκείς επειδή δεν είσαι επηρμένος. Παραμένοντας στον χώρο της μη-κτητικότητας είσαι βασιλέας, ανεξάρτητος. Καθώς δεν μάχεσαι άλλους, κανένας δεν αντιμάχεται εσένα. Επειδή δεν ενεργείς σαν να είσαι μεγάλος και τρανός, γίνεσαι μεγάλος.
Ποταμοί και ωκεανοί μοιάζουν πολύ με την Οδό: έχουν βάθος, διαρκούν πολύ, φαίνονται να ενώνουν ουρανό και γη σε αμοιβαία συντήρηση. Έτσι αν οι βασιλείς και άρχοντες ακολουθούν πρακτικά την Οδό, η εργασία τους πετυχαίνει εφόσον δεν γίνονται κτητικοί. Επειδή δεν είναι κτητικοί, έχουν σθένος κι ευστάθεια μα δίχως βία προς άλλους.
‘Όταν είσαι πια βαθιά στην Οδό, η αρετή σου είναι βαθιά επίσης. Όταν η αρετή σου είναι βαθιά, τότε φυσικά επέρχονται η επιτυχία και η τιμή. Γι’ αυτό η όλη διαδικασία ονομάζεται “μυστηριώδης αρετή”. Είναι βαθιά, είναι εκτεταμένη, είναι το αντίθετο από αυτό που βλέπουμε τόσο διαδεδομένο στις κοινές μάζες.
Η Οδός συντηρεί τη ζωή με την αρετή, συντηρεί τον οργανισμό και το πνεύμα.
Το μέτρο της Οδού στον ανώτερο βαθμό είναι να αποδιωχτούν οι αρέσκειες και απέχθειες έτσι που να μη χρειάζεται πια πρόσθετη γνώση. Έτσι καθώς η διανόησή σου ανακουφίζεται, ο νους σου εναρμονίζεται πλήρως με τη φύση και δεν υπάρχει τίποτα που να εναντιώνεται στην Οδό.
Η Οδός είναι τόσο οικεία, τόσο κοντινή, δεν έχει τίποτα το ξένο. Όποιος την αναζητάει μακριά πρέπει να ξαναγυρίσει κοντά!
