307β. Φιλοσοφία: Διαλογισμός κι εγκέφαλος

307β. Φιλοσοφία: Διαλογισμός κι εγκέφαλος

Νικόδημος

1. Σφηνωμένοι όπως είναι στον υλικό κόσμο, οι πλείστοι επιστήμονες δεν ξεχωρίζουν το νοητικό σώμα του ανθρώπου από το υλικό κι αν, ή όταν, το κάνουν, θεωρούν τη νόηση να λειτουργεί ως αποτέλεσμα των νευρώνων και συνάψεων και γενικά των ηλεκτρομαγνητικών και χημικών διεργασιών στον εγκέφαλο μέσα στο κρανίο

Εδώ πάλι συναντάμε τη βαθύρριζη προκατάληψη των πανεπιστημιακών (μα και γιατρών) να μην εξετάσουν “επιστημονικά” (δηλ. αμερόληπτα) την εκτεταμένη σωρεία ευρημάτων από άλλους έγκριτους επιστήμονες σε πανεπιστήμια, νοσοκομεία και ιδρύματα τα οποία ευρήματα δείχνουν ότι συχνότατα η νοητική ενέργεια επηρεάζει και τη λειτουργία μα και τη δομή του εγκεφάλου.

Η Δρ Sara Lazar έκανε πολλές μελέτες και δημοσιεύσεις ως το 2005. Ήταν νευροφυσιολόγος στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης (ΗΠΑ) και καθηγήτρια στο Harvard Medical School και βρήκε πως ορισμένες μορφές Διαλογισμού επέφεραν μόνιμη αύξηση στο τμήμα προσοχής στον φλοιό του εγκεφάλου (“Meditation experience …” NeuroReport 2005, τ16, 1893-97· επίσης 2000: NeuroReport τ.11,1581-85).

2. Ο Herbert Benson είναι καρδιολόγος στο Harvard Medical School κι επίτιμος διευθυντής σε ειδικό τμήμα στο Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης. Με μια ομάδα συνεργατών μελέτησε (Θιβετιανούς εξόριστους) Βουδιστές μοναχούς στη Βόρεια Ινδία, στα Ιμαλάια καθώς διαλογίζονταν (δεκαετία 1980).

Μια ομάδα κάθονταν και διαλογίζονταν στο τσουχτερό κρύο φορώντας μόνο ένα ελαφρύ ράσο/χιτώνα. Στην παγωνιά ένας γηραιότερος μοναχός ήρθε και τους τύλιξε, ξεχωριστά τον καθένα, με ένα βρεγμένο κρύο σεντόνι.

Κανονικά, με μια πτώση θερμοκρασίας ως 7ο Κελσίου ο άνθρωπος θα λιποθυμούσε και, δίχως άμεση βοήθεια, θα πέθαινε. Μα οι μοναχοί αυτοί καθώς προχωρούσε ο διαλογισμός τους άρχισαν να ζεσταίνονται και να ιδρώνουν. Σύντομα μάλιστα τα σεντόνια στέγνωσαν και ο άλλος έφερε νέα και τους τύλιξε. Στέγνωσαν κι αυτά….

Η θερμοκρασία στα σώματα των μοναχών όχι μόνο δεν έπεσε παρά το πρόσθετο κρύο, μα ανέβηκε περίπου 9ο C, ενώ ο μεταβολισμός τους έπεσε κατά 60%. Στον ύπνο πέφτει μόλις 10 ως 15%! (H. Benson et al: “Body temperature changes …” 1982 Nature τ.295, 234-36 και τ.298,402. Επίσης 1990 Behavioral Medicine τ.16, 90-95).

3. Αρκετοί γιατροί/νευροφυσιολόγοι σε Αμερικανικά πανεπιστήμια ακολούθησαν το παράδειγμα του Benson (Harvard, Princeton, Wisconsin κλπ.). Αλλά υπήρξαν διαφορετικά ως και αντίθετα ευρήματα.

Μερικοί βρήκαν πως η αναπνοή βάθαινε και η εγκεφαλική λειτουργία κατασίγαζε. Άλλοι όμως βρήκαν πως ενώ η αναπνοή βάθαινε όντως, η εγκεφαλική δράση αυξανόταν!

Ο R. Davidson ήταν νευροφυσιολόγος και ψυχολόγος στο Εργαστήριο Νευροφυσιολογίας του πανεπιστημίου Wisconsin όταν πήρε μερικούς μοναχούς του Δαλάι Λάμα στο εργαστήρι του και τοποθέτησε σε διαφορετικά μέρη του κρανίου τους 256 EEG αισθητήρες για να έχει μεγάλη ποικιλία δεδομένων. Ο διαλογισμός είχε ως βασικό υπόστρωμα τη συγκέντρωση του νου σε ένα αίσθημα συμπόνιας κι επιθυμίας όλα τα έμβια όντα να μη νιώθουν δυστυχία. Μετά από 15 δεύτερα οι μετρητές έδειχναν αυξανόμενη δραστηριότητα: τα εγκεφαλικά κύματα από τον βαθμό Άλφα (=8-14 hertz, κύκλους το δεύτερο) πέρασαν γοργά στον Βήτα (14+) και μάλιστα υψηλό Βήτα (25-40) και μετά στον Γάμμα (40-80).

Σε αυτό τον υψηλό βαθμό όλα τα εγκεφαλικά τμήματα, όλες οι ζώνες τείνουν να λειτουργούν σε συγχρονισμένο ρυθμό: είναι ο βαθμός που παρατηρείται σε πιο έντονες “ανώτερες καταστάσεις συνειδησίας” (όπως τις νομίζουν), όταν υπάρχει έμπνευση επιστημονική/καλλιτεχνική, ή λύνονται προβλήματα. (O Davidson είχε συνεργάτη τον Anton Lutz που δημοσίευσε τα ευρήματα: “Long-term meditators …”, Proceedings of the National Academy of Science, 2004, τ.101,16 369-373. Επίσης F Varela 2001, Nature Reviews Neuroscience, 2, 229-239.)

Πρόσθετες έρευνες από τους Davidson και Lutz είχαν δείξει νωρίτερα πως ακόμα και νεόφυτοι μοναχοί σε 2 μήνες ενίσχυσαν το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Επίσης, ενεργοποίησαν το μπροστινό αριστερό μέρος του λοβού που σχετίζεται με την αίσθηση χαράς κι ευδαιμονίας.

Αυτές οι αλλαγές όπως και οι αλλαγές που παρατήρησε η Lazar (2000) και άλλοι τους οδήγησαν να διατυπώσουν τη νέα ιδέα πως ο προγραμματισμός του εγκεφάλου δεν ήταν αμετάβλητος, όπως αντίθετα πιστεύουν οι νεο-δαρβινιστές, και μπορούσε να αλλάξει. Και η δομή και η λειτουργία του, παρατήρησαν, άλλαζε με νέες σκέψεις και προθέσεις, με νέο τρόπο νόησης, με νέα, λεπτότερη συνειδησία. (Davidson “Alterations in brain …” 2003 Psychosomatic Medicine 65, 564-570. L. Bernardi: “Effect of rosary prayer & yoga mantras …” 2001, British Medical Journal, 323, 1446-49. W. Singer “Neuronal synchrony …” 1999 Neuron 24, 49-65. D. Coleman, Emotional Intelligence, Bloomsbury Press, London 1999).

– – –

Όλα τα σχόλια των αναγνωστών είναι ευπρόσδεκτα, εφόσον δεν χρησιμοποιούν προσβλητικούς ή υβριστικούς χαρακτηρισμούς. Επίσης σχόλια στα οποία έχει επιλεγεί η “Υποβολή ως Ανώνυμος/η – Unknown” δεν θα δημοσιεύονται. Μπορείτε να επιλέξετε να υποβάλετε ένα σχόλιο είτε με το προφίλ σας στο Google (1η επιλογή), είτε το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο (2η επιλογή: “Όνομα/URL“), συμπληρώνοντας μόνο το πεδίο “Όνομα” (όνομα ή ψευδώνυμο της αρεσκείας σας). Όλα τα σχόλια πριν τη δημοσίευσή τους πρέπει να εγκριθούν από τον Διαχειριστή (comment moderation), γι αυτό πιθανόν να υπάρξει μια μικρή καθυστέρηση.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *