Σήφης Πολυμίλης
Έχουν περάσει κάτι αιώνες από τότε που ο Χέγκελ έγραφε ότι η ανάγνωση των εφημερίδων έχει αντικαταστήσει την πρωινή προσευχή φέρνοντας τους πολίτες σε επαφή με το πνεύμα του κόσμου. Ή από τότε που ο Τόμας Τζέφερσον θεωρούσε ότι αν όπως έγραφε «πρέπει να αποφασίσω αν θα έχουμε κυβέρνηση χωρίς εφημερίδες ή εφημερίδες χωρίς κυβέρνηση, θα διάλεγα χωρίς δισταγμό το δεύτερο».
Η τεχνολογική καταιγίδα, αλλά όχι μόνο, έχει αλλάξει δραματικά το τοπίο της ενημέρωσης. Τα πολύφερνα κοινωνικά δίκτυα έχουν σε μεγάλο βαθμό κυριαρχήσει στη ζωή των πολιτών, με τους αλγορίθμους, τα Fake news και τις δραματοποιημένες – αλλά συνήθως ανεπιβεβαίωτες – ιστορίες να προσφέρουν μια καταιγιστική αλλά συνηθέστατα παραπλανητική «ενημέρωση». Με την αγαστή φυσικά συμπόρευση λαϊκιστών ηγετών τύπου Τραμπ και όχι μόνο, που δαιμονοποιούν διαρκώς τα μέσα ενημέρωσης και τους δημοσιογράφους.
Είναι γεγονός ότι ο λαϊκισμός, ο κιτρινισμός, η εντυπωσιοθηρία δεν προέκυψαν ως κεραυνός εν αιθρία, αλλά καλλιεργήθηκαν και από πολλά μέσα ενημέρωσης, ιδιαίτερα τηλεοπτικά. Με την ανοχή ή και τη βοήθεια εκδοτών και δημοσιογράφων που βολεύτηκαν στην ευκολία του πλασιέ επικοινωνιακών πολιτικών και οικονομικών παιγνίων. Η οικονομική κρίση, η αλλαγή των αναγνωστικών συνηθειών, ιδιαίτερα από τις νεότερες γενιές, επέτειναν τις παθογένειες αυτές και έδωσαν το δικαίωμα στην πολιτική εξουσία να υπονομεύσει, όπως τη βόλευε, ακόμη περισσότερο την αξιοπιστία των μέσων ενημέρωσης.
Είτε βολεύει όμως την εξουσία είτε όχι, ο ρόλος του Τύπου σε μια φιλελεύθερη και πλουραλιστική δημοκρατία είναι καθοριστικός για να μπορεί μια κοινωνία να διαμορφώνει συλλογική γνώμη, για να μπορεί να αξιολογεί και να κρίνει όλες τις μορφές εξουσίας και να υπερασπίζεται τις θεμελιώδεις αξίες με τις οποίες έχει διαμορφωθεί το κοινωνικό μας συμβόλαιο. Μπορεί κάποιοι σήμερα να λοιδορούν τον ρόλο του Τύπου ως τέταρτη εξουσία, όμως αν δεν θέλουμε να εθελοτυφλούμε, είναι απαραίτητος για τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Στην Ελλάδα της κρίσης η καταιγίδα που σάρωσε το πολιτικό σύστημα παρέσυρε και τα μέσα ενημέρωσης που πέρα από τη δραματική συρρίκνωση υπέστησαν και ένα βαρύτατο τραύμα αξιοπιστίας. Στοχοποιήθηκαν, απαξιώθηκαν και παράλληλα επιχειρήθηκε με κάθε είδους μεθοδεύσεις ο έλεγχός τους από την πολιτική εξουσία. Μπορεί τα χειρότερα να αποφεύχθηκαν, αλλά το πλήγμα που επέφεραν στην αξιοπιστία τους παραμένει και πρέπει να επουλωθεί. Το εγχείρημα ούτε εύκολο ούτε απλό είναι. Είναι ζωτικής σημασίας όμως για τη δημοκρατία να αποκατασταθεί η χαμένη εμπιστοσύνη στα μέσα ενημέρωσης.
Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ
