Σάκης Μουμτζής
Τώρα που καταλάγιασε ο θόρυβος της κηδείας του τέως βασιλιά και ο αντιμοναρχικός αγώνας ξαναδικαιώθηκε –το ακούσαμε κι αυτό–, ίσως θα μπορούσαμε να δούμε κάπως πιο ψύχραιμα τι σήμαινε η εγκατάλειψη, το ρήμαγμα του Τατοΐου. Γιατί το πολιτικό μας σύστημα γνώριζε πολύ καλά τι έκανε όταν παράτησε στην τύχη αυτή την ανεκτίμητη περιουσία και κυρίως γνώριζε πολύ καλά γιατί το έκανε. Η εγκατάλειψη του κτήματος ήταν μια συνειδητή πολιτική πράξη με έντονο συμβολισμό. Τα 42.000 στρέμματα δεν ήταν απλώς μια έκταση γης. Συμβόλιζαν την περίοδο της ελληνικής βασιλικής δυναστείας που το πολιτικό μας σύστημα, σύσσωμο, ήθελε να ξεχάσει. Και πίστεψε πως μέσω της απαξίωσης έρχεται η λήθη. Πιθανόν κάποιες κυβερνήσεις να ήθελαν να εκφράσουν και μια τιμωρητική διάθεση για τα πεπραγμένα της δυναστείας και την «πλήρωσε» το Τατόι.
Ας σημειωθεί πως κατά την περίοδο της Β΄ Ελληνικής Δημοκρατίας (1924-1935), όταν ακόμα οι πληγές και τα πάθη του Εθνικού Διχασμού ήταν πολύ νωπά, η Δημοκρατία στάθηκε γενναιόδωρη και μεγαλόψυχη απέναντι στο βασιλικό κτήμα. Οι μισές εγκαταστάσεις του μετατράπηκαν σε μουσειακό χώρο της δυναστείας και οι άλλες μισές αποτέλεσαν τη θερινή κατοικία του Προέδρου της Δημοκρατίας. Στα Δεκεμβριανά του 1944, όταν οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ υποχωρούσαν, το Τατόι καταλήφθηκε για λίγο, σημειώθηκαν σημαντικές καταστροφές και λεηλατήθηκε το κελάρι με τις σπάνιες ποικιλίες κρασιών.
Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης προφανώς ήθελε να διακόψει τη ροή της Ιστορίας, βάζοντας στο περιθώριο ό,τι θύμιζε τον Θρόνο. Ηταν μια σαφέστατη πολιτική και ιδεολογική επιλογή, που μας οδήγησε σε αυτό που είδαμε στο Τατόι. Οι άλλες βαλκανικές χώρες θέλησαν –τιμώντας τους βασιλείς τους και διασώζοντας τις περιουσίες τους– να ξαναβρούν τη χαμένη ιστορική τους ταυτότητα, δεδομένου πως σε αυτά τα κράτη οι βασιλείς εκδιώχθηκαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ουσιαστικά, από τα σοβιετικά τανκς.
Σήμερα, οι πρόσφατες αντιδράσεις της αποκαλούμενης «προοδευτικής» κοινής γνώμης φανερώνουν πως δεν είμαστε έτοιμοι να κάνουμε μια έντιμη δημόσια συζήτηση γιατί επί τόσα χρόνια αφήσαμε αυτόν τον σπάνιο πλούτο αναξιοποίητο. Δεν είμαστε έτοιμοι να παραδεχθούμε πως η εγκατάλειψή του οφειλόταν σε ιδεολογικές αγκυλώσεις και μνησίκακες συμπεριφορές.
Πηγή: Καθημερινή