Θεόδωρος Φορτσάκης*
Ο αριθμός των 300 βουλευτών στη χώρα μας είναι υπερβολικά μεγάλος σε σύγκριση με άλλες χώρες. Με την αναλογία πολιτών/αντιπροσώπων στα νομοθετικά σώματα της Γαλλίας θα είχαμε λιγότερους από 150 βουλευτές, ενώ με την αναλογία που ισχύει στις Κάτω Χώρες σχεδόν 100.
Το ζήτημα δεν είναι μόνο η αυξημένη δαπάνη, από τις πιο υψηλές ευρωπαϊκά. Αυτό το επιχείρημα, βάσιμο και σημαντικό σε συμβολισμό, δεν είναι το μείζον. Ο υπερβολικός αριθμός αποδυναμώνει τη θέση του βουλευτή και κατ’ επέκταση την ουσιαστική αντιπροσώπευση των πολιτών. Ο βουλευτής πρέπει να εκλέγεται από ικανό μέρος του εκλογικού σώματος και να διαθέτει επιτελείο και μέσα αποτελεσματικά για την άσκηση των καθηκόντων του. Στο πρωθυπουργοκεντρικό σύστημά μας προέχει η ενίσχυση της νομοθετικής εξουσίας.
Το Σύνταγμά μας προβλέπει ότι ο αριθμός των βουλευτών ορίζεται με νόμο, από 200 έως 300, δηλαδή για τη μείωση δεν χρειάζεται συνταγματική αναθεώρηση. Ο αριθμός των βουλευτών πρέπει να οριστεί σε συνάρτηση με το γενικότερο πλαίσιο ρύθμισης της αντιπροσώπευσης των πολιτών σε όλα τα επίπεδα, αλλά και λειτουργίας της Βουλής. Ειδικότερα, η επιθυμητή μείωση στον ελάχιστο συνταγματικά προβλεπόμενο αριθμό πρέπει να συνοδευθεί από τέσσερις μεγάλες τομές:
1. Θέσπιση σταθερού εκλογικού συστήματος, συνδυαστικού μονοεδρικής πλειοψηφικής εκλογής για τους περισσότερους βουλευτές και απλής αναλογικής με λίστα επικρατείας για τους υπόλοιπους. Ετσι, ενισχύονται όχι μόνο η θέση του βουλευτή, αλλά και η προοπτική κυβερνητικής σταθερότητας, με παράλληλη διασφάλιση μιας ελάχιστης αναλογικής αντιπροσώπευσης, ενώ δίδεται τέλος και στις «πελατειακές» σχέσεις που διαχρονικά καλλιεργεί ο σταυρός προτίμησης.
2. Απαγόρευση συμμετοχής βουλευτών στην κυβέρνηση. Μέχρι σήμερα περισσότεροι από 40 βουλευτές κατά μέσον όρο ασκούν κυβερνητικά καθήκοντα. Βουλευτής ο οποίος αναλαμβάνει κυβερνητικά καθήκοντα θα αντικαθίσταται στη Βουλή οριστικά. Αυτό απαιτεί και η συνταγματικά επιβαλλόμενη διάκριση νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας. Ούτε γι’ αυτό απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση.
3. Καθιέρωση ανώτατου ορίου θητειών για τους βουλευτές. Για κάθε βουλευτή μέχρι 12 συνεχή χρόνια υπεραρκούν για τη μέγιστη προσφορά, ενδεχομένως με δυνατότητα επιστροφής έπειτα από ένα διάστημα. Ισόβιοι επαγγελματίες βουλευτές δεν μας χρειάζονται πια. Η ανανέωση του καταλόγου των υποψηφίων χωρίς παράλληλο περιορισμό των θητειών οδηγεί σε αποτέλεσμα αντίστροφο του επιδιωκομένου, διότι απολήγει στην ενίσχυση των καθιερωμένων. Η θέσπιση ορίου χρειάζεται συνταγματική αναθεώρηση, αλλά τα κόμματα θα μπορούσαν να εφαρμόσουν το όριο στην πράξη ακόμα και χωρίς αναθεώρηση.
4. Ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ιδίως των περιφερειών, με περαιτέρω μείωση του αριθμού τους και αύξηση του αριθμού των τοπικών αντιπροσώπων. Ετσι ενισχύεται η αντιπροσώπευση των πολιτών στις «τοπικές» υποθέσεις, που τους αφορούν άμεσα, ενώ οι ΟΤΑ αποκτούν ουσιαστική υπόσταση στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση πολιτικών.
Το πολιτικό μας σύστημα νοσεί βαθιά. Επιβάλλονται άμεσες νομοθετικές πρωτοβουλίες. Ας μην προφασιζόμαστε διαρκώς τη συνταγματική αναθεώρηση για να τις αναβάλλουμε. Για την ανανέωση του πολιτικού κόσμου, των πολιτικών ιδεών, την ποιοτική αναβάθμιση της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας και του κοινοβουλευτικού ελέγχου και τελικά της Δημοκρατίας μας. Με γενναίες τομές για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Με απλούς νόμους, να προχωρήσουμε τώρα!
* Ο κ. Θεόδωρος Φορτσάκης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής Αθηνών, τέως πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και βουλευτής Επικρατείας της Ν.Δ.
Πηγή: Καθημερινή
