Ανδρέας Ψυχάρης
Πολλοί περιγράφουν την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ σαν τη σκηνή από την ταινία «Ημέρα Ανεξαρτησίας» όπου οι εξωγήινοι καταστρέφουν τον Λευκό Οίκο. Ισως όμως αποδειχθεί ότι θα μοιάζει περισσότερο σαν να έχει πετάξει κάποιος ένα βότσαλο στον όμορφο Ποταμό Πότομακ που διασχίζει την αμερικανική πρωτεύουσα.
Παρά τις πολλές αντιπάθειες που είχε, οι περισσότεροι προτιμούσαν τη συστημική και προβλέψιμη Χίλαρι Κλίντον: άλλωστε η πολιτική της πορεία ως γερουσιαστού, υπουργού Εξωτερικών αλλά και ως Πρώτης Κυρίας (ναι, στις ΗΠΑ αποτελεί μια άτυπη αλλά σημαντική πολιτική θέση) δημιουργούσε ένα μονοπάτι ή μάλλον στρωμένο δρόμο μελλοντικής πορείας. Προέκυψε όμως ο «αντισυστημικός» και «απρόβλεπτος» Τραμπ, και αρκετοί πλάθουν σενάρια καταστροφής. Παραβλέπουν όμως τρία δεδομένα:
Πρώτον, το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ είναι, ίσως, το πιο υγιές που υπάρχει στον κόσμο. Υπάρχει μια τριφασική εξουσία που αλληλοελέγχεται ενώ τη συμπληρώνει μια τέταρτη, το Ανώτατο Δικαστήριο που είναι εντελώς ανεξάρτητο. Η τριφασική εξουσία αποτελείται από τον πρόεδρο, τη Γερουσία και τη Βουλή ενώ η κυβέρνηση είναι στην ουσία τα εκτελεστικά δάκτυλα των χεριών του προέδρου και εφαρμόζουν τους νόμους και τις εντολές που οι τρεις συμφωνούν. Ενώ στην Ελλάδα, όταν το εκάστοτε Μέγαρο Μαξίμου αποφασίζει για την υιοθέτηση ενός νόμου η υπερψήφισή του θεωρείται και είναι δεδομένη, στις ΗΠΑ δεν είναι. Ακόμα και στην όχι συχνή περίπτωση κατά την οποία ένα κόμμα ελέγχει και τις τρεις εξουσίες δεν θεωρείται βέβαιο ότι θα συμφωνούν σε κάποιο θέμα – ιδιαίτερα μάλιστα οι γερουσιαστές. Ο λόγος τούτου είναι ότι τα πολιτειακά συμφέροντα υπερτερούν αυτά των ομοσπονδιακών. Αυτό το σύστημα έχει αποδείξει τη λειτουργικότητά του λειαίνοντας τις ακραίες αντιθέσεις και προωθώντας τη συναίνεση (ουσιαστικά άγνωστη λέξη για την πλειοψηφία των δικών μας πολιτικών) – από το τέλος του Εμφύλιου το 1865 το σύστημα λειτουργεί άψογα.
Το δεύτερο δεδομένο, ότι η κρατική μηχανή παραμένει πάντα η ίδια, όπως φυσικά και τα συμφέροντα των ΗΠΑ: μπορεί να υπάρξει μια διαφορετική τακτική αλλά η φιλοσοφία θα είναι η ίδια. Ο κ. Τραμπ έχει ακριβώς τους ίδιους στόχους έναντι του Ισλαμικού Κράτους, της Κίνας, της Βόρειας Κορέας αλλά και της Τουρκίας για παράδειγμα. Θα υπάρξουν αλλαγές στα εσωτερικά θέματα όπως στον τομέα υγείας και ασφάλισης των Αμερικανών αλλά λίγο απασχολεί τον υπόλοιπο κόσμο. Οι δηλώσεις Τραμπ και Κλίντον μετά τις εκλογές αποτελούν ένδειξη μιας σοβαρότητας στην αντιμετώπιση της πολιτικής κατάστασης και της υπεράσπισης συμφερόντων που, πάλι, δεν υπάρχει στη χώρα μας.
Το τρίτο δεδομένο είναι ο ίδιος ο president-elect Τραμπ. Σίγουρα δεν είναι ο παραδοσιακός πολιτικός ενώ η γλώσσα του είναι τις περισσότερες φορές ωμή. Ομως, στην πραγματικότητα, μόνο αντισυστηματικός δεν είναι, τουλάχιστον για τα δεδομένα των ΗΠΑ. Εκμεταλλεύτηκε στο έπακρον την οικονομική δυνατότητα που του παρείχε ο πατέρας του καθώς και τα οικονομικά δεδομένα και νόμους της χώρας και εκπλήρωσε το αμερικανικό όνειρο – έναν στόχο, ένα όραμα που έχει η πλειονότητα των Αμερικανών. «The American Dream» και «Τhe land of opportunity» συμπληρώνεται με το τρίτο χαρακτηριστικό σύνθημα «The land of the free» και αποτελούν την πραγματική κουλτούρα των Αμερικανών. Ηταν πολύ εύκολη η ψήφος από τον μέσο αμερικανό πολίτη προς ένα άτομο που πραγματοποίησε αυτό που οι ίδιοι πιστεύουν. Ενας άνθρωπος ο οποίος αποτελεί κάθε εικόνα των συνθημάτων της Αμερικής πολύ δύσκολα θα αλλάξει τις ΗΠΑ από αυτό που είναι.
Ενα όμως από τα προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεί η λάθος ερμηνεία και οι προσδοκίες από την επίσκεψη της «κουτσής πάπιας» προέδρου Ομπάμα στη χώρα μας (οι Αμερικανοί ονομάζουν την περίοδο που μεσολαβεί έως τις εκλογές και την ανάληψη της προεδρίας ως lame duck presidency, δεδομένου ότι ο απερχόμενος πρόεδρος μπορεί μόνο να διαχειρίζεται καταστάσεις και όχι να καταστρώσει πολιτική). Και όμως, το Μέγαρο Μάξιμου και οι κυβερνητικοί βουλευτές θεωρούσαν ότι η επίσκεψη απερχόμενου προέδρου (ακόμα και εάν κέρδιζε η κυρία Κλίντον) θα μπορούσε να επηρεάσει τoν επόμενο ένοικο του Λευκού Οίκου. Ισως όμως αποτελεί ακόμη μια αποτυχία του υπουργείου Εξωτερικών να προετοιμάσει και να βοηθήσει την κυβέρνηση – το ίδιο έχει πράξει με την Τουρκία, την Αλβανία αλλά και με τη διαχείριση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.
Ο κ. Τραμπ δεν θα αποδειχθεί το τέρας που ορισμένοι πιστεύουν – τα συμφέροντα των ΗΠΑ παραμένουν τα ίδια. Το θέμα είναι τι θα κάνουμε εμείς.
Πηγή: TO BHMA
