Γιάννης Κοτόφωλος
Η παρατεταμένη οικονομική κρίση και η ανικανότητα των ηγεσιών της Ευρώπης να ξεπεράσουν τα στείρα οικονομικά δόγματα και να δώσουν λύσεις βιώσιμες για τις οικονομίες έχουν οδηγήσει στον εισοδηματικό ακρωτηριασμό και στην απόλυτη αποδόμηση της μεσαίας τάξης. Αυτό συμβαίνει στην πλειονότητα των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και αποτελεί πραγματικά τη χειρότερη εξέλιξη, που υπονομεύει εκ βάθρων το παρόν και το μέλλον της Ευρώπης. Το ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης, σε συνδυασμό με το ευρωπαϊκό επίπεδο δημοκρατίας και πολιτισμού, ήταν αυτά που συντηρούσαν και ανατροφοδοτούσαν άλλοτε την ισχυρή θέση και το εύρος της μεσαίας τάξης, τώρα δυστυχώς διαλύονται όλα μαζί… Ο βασικότερος αρμός του μεταπολεμικού κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου, δυστυχώς, διερράγη πολύ επικίνδυνα!
Πράγματι, τα τελευταία οκτώ χρόνια της κρίσης, η μεσαία τάξη, πολύ περισσότερο στις κοινωνίες του ευρωπαϊκού Νότου, υπέστη μεγάλες απώλειες εισοδήματος, ενώ παράλληλα, σε πολλές περιπτώσεις, τμήματα του ενεργού πληθυσμού οδηγήθηκαν από την εργασιακή ασφάλεια στην ανεργία, στην οικονομική και την κοινωνική απαξίωση. Πρόκειται για εξέλιξη τερατώδη για τα δεδομένα των τελευταίων δεκαετιών και τα μεταπολεμικά κεκτημένα των λαών της Γηραιάς Ηπείρου. Η υποβάθμιση του επιπέδου διαβίωσης κατά τρόπο που δεν δημιουργούσε την ελπίδα αντιστροφής των εξελίξεων είχε στη συνέχεια ως αποτέλεσμα την έντονη αμφισβήτηση των πολιτικών και οικονομικών ελίτ ανά χώρα και κατ’ ακολουθία την κοινωνική αναστάτωση. Η μείωση των εισοδημάτων, η ανεργία και η απελπισία αποτελούν το πρώτο βασικό κρατούμενο.
Το δεύτερο είναι ότι, ταυτόχρονα, η παρατεταμένη κρίση και η υπερχρέωση πολλών κρατών-μελών είχαν ως άμεση συνέπεια να καταρρεύσει πολύ γρήγορα και το κοινωνικό κράτος, ένας άλλος βασικός πυλώνας του μοντέλου ανάπτυξης και διακυβέρνησης των κοινωνιών της Ευρώπης, απόλυτα συνδεδεμένος με τον ρόλο και τη δυναμική της μεσαίας τάξης στην οικονομία και τις κοινωνίες της Δύσης. Η πτώση του κοινωνικού κράτους στην Ευρώπη έσπασε ένα συμβόλαιο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων που λειτούργησε εξαιρετικά εποικοδομητικά για τη δημοκρατία, την ασφάλεια των πολιτών και την ανάπτυξη για περίπου 60 χρόνια.
Ηταν το δίχτυ προστασίας για τα ασθενέστερα τουλάχιστον εισοδηματικά στρώματα, με άξονες το συνταξιοδοτικό σύστημα, το σύστημα της υγείας και ασφαλώς την παιδεία σε όλα τα επίπεδα. Το κοινωνικό κράτος αποτελούσε το έρμα της σταθερότητας και της κοινωνικής ειρήνης.
Η παιδεία είναι ένα τρίτο κολοσσιαίας σημασίας ζήτημα, καθώς αποτελεί από τη φύση της την ατμομηχανή για την αναβάθμιση των οικονομιών, την εξέλιξη των κοινωνιών, την τεχνολογική πρόοδο, τις επιστήμες και τον πολιτισμό. Στην παιδεία πρόσβαση είχαν όλες σχεδόν οι κοινωνικές ομάδες, πολύ περισσότερο βέβαια η μεσαία τάξη, η οποία ήταν και αποτέλεσμα του συστήματος εκπαίδευσης. Πράγματι, η παιδεία (και ειδικότερα σε φτωχότερες χώρες σαν την Ελλάδα) υπήρξε ο μεγάλος κοινωνικός αναβατήρας και ο παράγοντας σύγκλισης ισοδυνάμων ευκαιριών και δυνατοτήτων, πεμπτουσία δηλαδή της δημοκρατίας και κάθε πολιτισμένης και ανεπτυγμένης κοινωνίας. Τα τελευταία χρόνια, όμως, που η κρίση και οι ανικανότητες των ηγεσιών οδήγησαν στο τέλμα και την απαξίωση, τα περιθώρια που έχουν οι περισσότερες κοινωνικές ομάδες να σπουδάσουν τα παιδιά τους συμπιέστηκαν αφόρητα, αυξάνοντας τις ανισότητες και τους κοινωνικούς αποκλεισμούς.
Πηγή: Καθημερινή
