Του Στέφανου Κασιμάτη
Περιέργως, θα έλεγα από συνήθεια. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν είναι καθόλου περίεργο ότι δεν είδα να δημοσιεύονται στον ελληνικό Τύπο τίποτε αφιερώματα ή έστω μια απλή μνεία στον φοβερό λιμό της Ουκρανίας, που κόστισε τη ζωή 3,3 εκατομμυρίων ανθρώπων πριν από 80 χρόνια. Κάτι τέτοιο θα εθεωρείτο αντικομμουνισμός, το οποίο στην Ελλάδα θεωρείται πολύ κακό πράγμα. Επειδή όμως του χρόνου τέτοια εποχή μπορεί να έχουμε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ενδέχεται οι αναφορές στα εγκλήματα του κομμουνισμού να διώκονται βάσει του αντιρατσιστικού, ας προλάβω να θυμίσω τι ήταν αυτή η τρομερή υπόθεση…
Οι αιτίες εντοπίζονται στο δεύτερο κύμα της κολεκτιβοποίησης των αγροτικών καλλιεργειών στην Ουκρανία το 1931. Η απειλή του εκτοπισμού και η υπερβολική φορολόγηση των αντιδρώντων οδήγησαν διά της βίας τους ιδιοκτήτες γης στις κολεκτίβες. Στις τελευταίες, ο Στάλιν παραχώρησε καταχρηστική εξουσία πάνω σε όσους επέμεναν να διατηρούν τη γη τους. Επόμενο ήταν η σοδειά της χρονιάς εκείνης να είναι χαμηλή και η προοπτική λιμού να είναι πλέον πιθανή. Για τον Στάλιν, όμως, προτεραιότητα είχε να μη μειωθούν οι εξαγωγές. Ετσι επέβαλε στις κολεκτίβες την επίτευξη των στόχων του πρώτου πενταετούς προγράμματος, ακόμη και με παράδοση στο κράτος του σπόρου που είχαν φυλαγμένο για την επόμενη χρονιά.
Το επόμενο βήμα του Στάλιν για την «επιτυχία» της κολεκτιβοποίησης ήταν να πείσει την Πολωνία να υπογράψει σύμφωνο μη επίθεσης με τη Σοβιετία, ώστε οι αγρότες της Ουκρανίας να μην προσβλέπουν στην αρωγή των Πολωνών. Οταν αυτό έγινε, τον Ιούλιο του 1932, η Ουκρανία -ο σιτοβολώνας της Ευρώπης- ήταν πλέον μια τεράστια φυλακή και οι αγρότες της στο έλεος του Στάλιν. Πύργοι παρακολούθησης (όπως αυτοί των στρατοπέδων συγκέντρωσης) διεσπάρησαν στους αγρούς για τον έλεγχο των αγροτών, ενώ μπριγάδες φανατικών ακτιβιστών ανέλαβαν να ανακαλύπτουν με κάθε μέσο τα δημητριακά που έκρυβαν οι αγρότες για την επιβίωσή τους.
Η καμπή στη συμπεριφορά του Στάλιν προς την απόλυτη παράνοια ήλθε με την αυτοκτονία της πρώτης συζύγου του, στις 8 Νοεμβρίου 1932, την επομένη του εορτασμού της 15ης επετείου της Οκτωβριανής Επανάστασης. Το γεγονός αρχικά τον κλόνισε και το ξεπέρασε γινόμενος περισσότερο σκληρός. Αποφάσισε και επέβαλε ως επίσημη γραμμή του κόμματος ότι ο λιμός στην Ουκρανία ήταν ένας μύθος, οφειλόμενος στους εχθρούς του σοσιαλισμού: η αντίσταση των τελευταίων εντεινόταν όσο μεγαλύτερη ήταν η επιτυχία του σοσιαλισμού, καθώς οι εχθροί του λαού δεν άντεχαν την προοπτική της τελικής ήττας τους. Οι νεαροί κομμουνιστές στο Κίεβο διδάσκονταν ότι οι σκελετωμένοι άνθρωποι στην επαρχία «διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να πλήξουν την αισιοδοξία μας».
Οι κατασχέσεις σιτηρών συνεχίστηκαν ακόμη και αφού ο στόχος του 1932 είχε πια επιτευχθεί στα τέλη Ιανουαρίου του 1933. Το ανθρώπινο κόστος της σταλινικής πολιτικής ήταν ασύλληπτο. Την άνοιξη του 1933, στο απόγειο του λιμού, έχει υπολογισθεί ότι 10.000 άνθρωποι πέθαιναν κάθε μέρα στην Ουκρανία από ασιτία. Τουλάχιστον 2.505 άνθρωποι καταδικάστηκαν για κανιβαλισμό τα έτη 1932 και 1933, ενώ θεωρείται βέβαιο ότι τα κρούσματα ήσαν πολύ περισσότερα. Το σύνολο των θυμάτων υπολογίζεται σήμερα από τους ιστορικούς στα 3,3 εκατομμύρια. Αποτέλεσμα των πολιτικών της συγκεκριμένης περιόδου ήταν ότι, από την απογραφή του 1937, το σύνολο του σοβιετικού πληθυσμού βρέθηκε μειωμένο κατά 8 εκατομμύρια εν σχέσει με τις προβλέψεις. Φυσικά, το «εσφαλμένο» αποτέλεσμα διορθώθηκε και οι υπεύθυνοι της απογραφής εκτελέσθηκαν. (Τα στοιχεία είναι από το βιβλίο «Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin», του καθηγητή Ιστορίας στο Γιέιλ Τίμοθι Σνάιντερ.)
Σημείωσα τα παραπάνω όχι μόνον λόγω της επικαιρότητας (η 25η Νοεμβρίου έχει ορισθεί ως ημέρα μνήμης του μεγάλου λιμού της Ουκρανίας), αλλά και με την ειλικρινή πρόθεση να βοηθήσω κάπως τον πρόεδρο Αλέξη. Κατ’ αρχάς, για να έχει τη στοιχειώδη αίσθηση του μέτρου όταν μιλά για ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα του Μνημονίου και, επίσης, για να συμβάλω στην κάλυψη ορισμένων κενών στις γνώσεις του. Διότι, αυτός δεν ήταν που είπε κάποτε σε μια συνέντευξή του ότι «μπορεί τα κομμουνιστικά καθεστώτα να είχαν αυτό το τεράστιο έλλειμμα ελευθερίας, αλλά τουλάχιστον είχαν στο κέντρο της σκέψης τους τον άνθρωπο»; Σωστά, τον άνθρωπο ως αφηρημένη έννοια· και αυτό ακριβώς ήταν η ρίζα του κακού…
Πηγή: Καθημερινή
