Στο προηγούμενο 361. Ιστορικά: Ευρωπαίοι στην Αμερική των Ερυθροδέρμων είδαμε πως ο Jacques Cartier ίδρυσε το 1536 την πρώτη γαλλική αποικία στις ανατολικές ακτές του Καναδά.
Στη συνέχεια ακολούθησαν άλλοι – Άγγλοι, Ολλανδοί και, φυσικά, Γάλλοι.
Ένας σημαντικός εξερευνητής ήταν ο Samuel de Champlain (γεν 1567: στη φωτό) που αφού έκανε αρκετά ταξίδια στη Βόρεια Αμερική, το 1608 ίδρυσε την Quebec με 32 αποίκους. Ακολούθησαν οι Perrot (1665-89), La Salle (1670-87) και Jolliet (1673-94). Οι Γάλλοι, όπως οι Ισπανοί στον Νότο (Φλόριντα, Νέο Μεξικό κ.λπ.), ήταν καθολικοί και είχαν πολεμήσει ενάντια σε Προτεστάντες στις Κάτω Χώρες. Μα διέφεραν.
Στον Νότο οι Ισπανοί κληρικοί κυβερνούσαν με σιδερένια πυγμή. Δεν ήταν μόνο οι αλαζόνες αριστοκράτες, μα και οι κληρικοί ένιωθαν πως ήταν απεσταλμένοι του ενός αληθινού θεού κι έπρεπε να επιβάλουν τη βούλησή Του! Παρότι στην Ευρώπη προχωρούσε η Θρησκευτική Μεταρρύθμιση, αλλού γοργά αλλού αργά, στην Ισπανία η Εκκλησία είχε τεράστια δύναμη και η Ιερά Εξέταση είχε σχεδόν απόλυτη εξουσία. Έτσι στις νέες κτήσεις τους οι εκκλησιαστικοί εγκαταστάθηκαν έχοντας περίπου τα ίδια προνόμια όπως και στη πατρίδα. Έγραφαν και αυτοί, από τη δική τους σκοπιά, τα χρονικά των κατακτήσεων, τις νίκες τους επί των ντόπιων δαιμόνων και τη θανάτωση των πεισματικών παγανιστών που αρνούνταν να εγκαταλείψουν τις λατρείες και δεισιδαιμονίες τους και να δεχτούν τον λόγο του Κυρίου της Ειρήνης! Ολόκληρες κοινότητες ιθαγενών βαπτίζονταν μαζικά ούτως ώστε οι δύσμοιροι ιθαγενείς να αποκτήσουν ψυχή, ακόμα και αν δεν ήθελαν ψυχή με τέτοιο τρόπο.
Συγχρόνως δίνονταν στους ιθαγενείς νέα ονόματα χριστιανικά, αντί των ονομάτων που είχε δώσει κάθε φυλή – των Tewa, Piro, Hopi κ.λπ. Στο Pueblo Acoma σε ένα οροπέδιο ύψους 130 μέτρων οι ντόπιες γυναίκες ανέβαιναν ένα στενό μονοπάτι κουβαλώντας καλάθια με χώμα και στάμνες με νερό για να χτιστεί ένας επιβλητικός ναός, η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου. Ωστόσο οι ιθαγενείς πρέπει να κράτησαν (και όντως κράτησαν) τον παγανισμό τους. Διότι όταν το 1958 ένας αξιωματούχος Ινδιάνος εξηγούσε στον Ρωμαιοκαθολικό καρδινάλιο, που τους τίμησε τελετουργώντας ο ίδιος τη θεία λειτουργία, μια εικόνα, ο ιερωμένος ρώτησε τι ήταν κάποια φιγούρα στην άκρη. Εκείνος απάντησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια «Ω Παναγιώτατε, είναι η θεότητα της Σελήνης που όλοι λατρεύουμε!»
Πολύ διαφορετικά ήταν τα πράγματα στις γαλλικές αποικίες στον Καναδά. Οι Γάλλοι κληρικοί ήταν λιγότερο φανατικοί και περισσότερο ρεαλιστές. Είχαν εκπαιδευθεί σε συνθήκες σκληρές και είχαν αποκτήσει σωματικό σθένος μα και νοητική δύναμη και προσαρμοστικότητα ακριβώς για να μπορούν αν αντιμετωπίσουν τις όποιες περιστάσεις στα νέα μακρινά εκείνα μέρη. Δίδασκαν έναν Θεό αγάπης και συγχώρεσης και βάπτιζαν χριστιανούς όσους Ερυθρόδερμους δεν είχαν έντονες αντιρρήσεις. Δεν δημιουργούσαν φασαρίες όταν αυτοί επιδίδονταν στις παγανιστικές τελετές τους εφόσον γίνονταν με κάποια διακριτικότητα.
Η εκκλησιαστική πολιτική αντανακλούσε το γενικότερο πνεύμα της αποίκησης που είχε ως βάση του «Δεν χρειάζεται να καταστρέψουμε για να υπερισχύσουμε». Η διαδικασία κατάκτησης προχωρούσε με λεπτό, ήπιο τρόπο.
