Το κεφάλι αναφέρεται στον εγκέφαλο (ή μυαλό) που επίσης είναι στο χοντρό υλικό επίπεδο της ύπαρξης, μα, πιο σωστά και σημαντικά, υποδηλώνει (το μυαλό ή) τη διάνοια στο λεπτό, αθέατο επίπεδο.
Η καρδιά είναι μεν η τρόμπα στο στήθος που ρυθμίζει την κυκλοφορία του αίματος και κατ’ επέκταση, σε μεγάλο βαθμό, τη συνέχιση της ζωής, μα, σε ορισμένα συμφραζόμενα όπως εδώ, υποδηλώνει το (συν)αίσθημα ή τη συγκινησιακή άποψη της ανθρώπινης εμπειρίας.
Με τη διάνοια, το κεφάλι, συνήθως σχετίζονται (μα όχι μόνο και όχι αποκλειστικά) οι επιστήμες (Φυσική, Χημεία κλπ.). Με την αισθηματική, συγκινησιακή άποψη, σχετίζονται οι Καλές Τέχνες (Μουσική, Εικαστικές και, κατ’ εξοχήν εδώ, η Ποίηση ως παράδειγμα).
Ε=MC² (Ενέργεια = Μάζα ύλης Χ τετράγωνο της ταχύτητας του φωτός): Είναι μια πασίγνωστη επιστημονική διατύπωση.
To see the world in a grain of sand/ And heaven in a wild flower/ To hold infinity in the palm of your hand/ and eternity in an hour. (Βλέπεις τον κόσμο σ’ έναν κόκκο άμμου και τον παράδεισο σ’ ένα αγριολούλουδο. Κρατάς το άπειρο στην παλάμη του χεριού σου, και την αιωνιότητα σε μια ώρα!)
Αυτή είναι μια ποιητική διατύπωση για τον τρόπο που ο William Blake (και άλλοι ποιητές) αντιλαμβάνονται τον κόσμο ενέργειας και ύλης, έκτασης χώρου και ροής χρόνου.
Ο Άγγλος αστροφυσικός, μαθηματικός και φιλόσοφος Arthur Eddington (1882-1944) του Cambridge (UK) παραδέχτηκε ότι δεν ήταν “σίγουρος πως ο μαθηματικός καταλαβαίνει τον κόσμο καλύτερα από έναν ποιητή ή μυστικιστή. Είναι καλύτερος ίσως μόνο στην αριθμητική!”
Ο επιστημονισμός έχει επικρατήσει στην εποχή μας ως υπέρτατη αυθεντία και πηγή γνώσης (“η επιστήμη λέει… έχει αποδείξει…”). Μα μόνο στις κοινές και όχι καλά μορφωμένες μάζες. Ο ίδιος ο Αϊνστάιν και ο Έντιγκτον, που εκλαΐκευσε και διέδωσε πλατιά τη Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν, όπως και πολλοί άλλοι μεταγενέστεροι επιστήμονες (Schroedinger, Carl Sagan κλπ.), είχαν μεγάλο σεβασμό για και προωθούσαν την ποιητική/μυστικιστική αντίληψη καθώς και ορισμένες φιλοσοφικές προσεγγίσεις σαν το σύστημα Vedānta (των Ινδιών).
Ο Γαλιλαίος (1564-1642), ή κάποιος άλλος στοχαστής της εποχής εκείνης της Επιστημονικής Επανάστασης (ίσως ο Bacon), είπε πως τα Μαθηματικά είναι η γλώσσα του σύμπαντος. Και αυτό είναι αλήθεια, μα μόνο σχετικά με το υλικό επίπεδο – όπως Ε=MC² ή 2 (μήλα) + 2 (μήλα) = 4 μήλα, ή ο όγκος ενός κύβου είναι 3Χ3Χ3.
Μα πώς περιγράφεις μαθηματικά τον έρωτα μεταξύ δυο νέων, τη μητρική στοργή, την τηλεπάθεια μεταξύ διδύμων, την έκλαμψη της έμπνευσης; Και σίγουρα αυτά τα φαινόμενα έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία για την ανθρώπινη εμπειρία και ζωή από τη φόρμουλα Ε=MC², ή το 3Χ3Χ3 που μπορεί να είναι ένας κύβος μα επίσης 3 φορές το εμβαδόν ενός χώρου 3 τετραγωνικών μέτρων.
Η βασική ουσία (ή ενέργεια) στον ψυχισμό μας είναι το (συν)αίσθημα. Και πρώτο είναι το Αίσθημα Ύπαρξης (= Εγώ Είμαι, Υπάρχω) με τη συνοδεία του από μεγαλοψυχία, αγάπη, γενναιοδωρία, ευφυΐα, αλληλεγγύη κλπ. – τα οποία μπορούν να μετατραπούν σε αρνητικές, δυσάρεστες ενέργειες εύκολα με την επέμβαση του εγωισμού και τον διεκδικήσεών του (= κτητικότητα, αρπαγή, οργή, ζήλεια, μοχθηρία κλπ.).
Ο William James, Αμερικανός ψυχολόγος και φιλόσοφος έγραψε στο βιβλίο του A Pluralistic Universe (που ήταν διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο Οξφόρδης) “Οι διαφορές μπορούν να λειτουργούν ως μονωτήρες στη λογική κι επιστήμη, μα στη ζωή τα φαινομενικά ξεχωριστά πράγματα μπορούν να συγκοινωνούν και το κάνουν όλη την ώρα”.
Έτσι κεφάλι και καρδιά είναι απόψεις της ίδιας νοημοσύνης!
