Το αληθινό παρελθόν κάθε ατόμου είναι η Πρωταιτία απ’ όπου προήλθε αυτό και όλο το σύμπαν. Τα αληθινό μέλλον του επίσης είναι Εκείνη όπου τα πάντα θα διαλυθούν.
Οι σοφοί μένουν σιωπηλοί αν τους ρωτήσουν κατά πόσο γνωρίζουν την Απόλυτη Αλήθεια (= Πρωταιτία) ή τι γνωρίζουν πραγματικά. Δεν ισχυρίζονται πως γνωρίζουν ούτε λένε «Δεν γνωρίζω».
Στις κοινές μάζες αρέσει να έχουν τη βεβαιότητα πως ο καθένας και η καθεμιά ή ο σοφός «γνωρίζει», μα έτσι, φυσικά, δείχνουν την άγνοιά τους. Άλλοι όμως λένε ή δείχνουν ξεκάθαρα πως δεν γνωρίζουν, κι έτσι παραδέχονται τη γενική κατάσταση άγνοιας. Ο Σωκράτης παρέκαμπτε τη δυσκολία λέγοντας πως «Γνωρίζω ένα πράγμα – πως δηλαδή δεν γνωρίζω».
Καλό παράδειγμα μας δίνει και η Μεγάλη του Δάσους Ουπανισάδα (Bṛhadāraṇyaka Up). Στο 3ο βιβλίο κεφ. 1.1-2, ο βασιλιάς Janaka προσφέρει πολλά γελάδια στον οραματιστή που θα αναδεικνυόταν ο σοφότερος στη συνάθροιση των οραματιστών που οργάνωσε στην αυλή του. Κανένας δεν έλεγε τίποτα. Κάποια ώρα, ο Yājñavalkya είπε σ’ έναν μαθητή του να πάρει τα γελάδια στη σχολή τους. Οι άλλοι σοφοί τον προκάλεσαν κάπως οργισμένοι: «Πώς ισχυρίζεσαι πως εσύ είσαι ο σοφότερος;» Κι εκείνος απάντησε ήπια: «Δεν ισχυρίστηκα τίποτα. Είδα πως κανείς από σας δεν έπαιρνε τα γελάδια κι έδωσα εντολή στους δικούς μου να τα πάρουν γιατί τα έχουμε ανάγκη. Αλλά, αν νομίζετε, αν θέλετε, ρωτήστε με και θα προσπαθήσω ν’ απαντήσω!» Και οι σοφοί όντως τον ρώτησαν πολλά και διάφορα κι εκείνος απάντησε και τους άφησε άναυδους.
Οι παλαιοί σοφοί σαν τον Σωκράτη και τον Γιατζνιαβάλκια μας άφησαν αρκετά βοηθήματα από τη σοφία τους δίχως στομφώδεις μεγαλοστομίες.
Όντας αποκύημα της Πρωταιτίας, Πρωταρχής και Πρωτουσίας του σύνολου σύμπαντος, ο αληθινός Εαυτός κάθε ανθρώπου κατέχει όλη τη γνώση που έχει Εκείνη η Πρώτη και Ύψιστη Δύναμη. Μα την έχει λησμονήσει.
Έτσι λένε, αφού συνειδητοποίησαν την υπέρτατη Αλήθεια.
Ο Εαυτός λοιπόν γνωρίζει, μα ο ίδιος δεν μιλάει. Δεν λέει «Γνωρίζω» ούτε «Δεν γνωρίζω». Απλώς παρατηρεί σιωπηλά τις εκδηλώσεις της Γνώσης και την αλληλεπίδραση μεταξύ τους και απολαμβάνει το θέαμα.
Μα εμείς έχουμε λησμονήσει τον Εαυτό στο πολυάσχολο μυαλό μας και, στη θορυβώδη άγνοιά μας, κάθε διάθεση κι επιθυμία λέει «εγώ» και νομίζουμε πως είναι ο Εαυτός.
