1. Δεν είναι η πρώτη φορά που εξετάζω αυτό το θέμα της «αξίας» ενός προϊόντος η οποία, λένε οι μωρόμυαλοι μαρξιστές, δημιουργείται από την ενέργεια της εργασίας του εργαζόμενου που ενσωματώνεται στο προϊόν. Για συντομία ονομάζω αυτήν την ενέργεια/ουσία «εργοδύναμη»!
Στο προηγούμενο άρθρο έδειξα (α) πως ο ίδιος ο Μαρξ αφού έδωσε μια μακροσκελέστατη ανάλυση στα πρώτα 10 κεφ. του έργου του Κεφάλαιο, 1ος τόμος, την απέρριψε αργότερα με μια νέα ορθή μακροσκελή ανάλυση στο 8ο κεφ. του 3ου τόμου του Κεφαλαίου. Μα επειδή σπάνια οι μαρξιστές διαβάζουν τους τόμους 2 και 3, δεν γνωρίζουν πως ο Μαρξ άλλαξε γνώμη και μένουν με τη λάθος πρώτη εντύπωση! (β) Έδειξα επίσης με ορισμένα απλά παραδείγματα πως η θεωρία δεν ευσταθεί ούτως ή άλλως.
Έτσι ο Μαρξ, αντίθετα με όσα πίστευε ο ίδιος στον 1ο τόμο (και οι μωρόμυαλοι που τον ακολούθησαν), δεν έλυσε το πρόβλημα της εκμετάλλευσης όπως το θεωρούσε στο «καπιταλιστικό» καθεστώς. Ότι δηλαδή ο εργοδότης λόγω κοινωνικών συνθηκών ανάγκαζε τον εργαζόμενο να δουλεύει περισσότερες ώρες και να καρπώνεται ο ίδιος την πρόσθετη παραγωγή. Ποιες ακριβώς είναι οι συνθήκες αυτές; Και με ποιον τρόπο αναγκάζονταν οι εργάτες να δουλεύουν περισσότερες ώρες;
2. Για να αποφύγουμε παρεξηγήσεις, παραθέτω το απόσπασμα από το 8ο κεφ. του 3ου τόμου: «Η θεωρία της αξίας έτσι παρουσιάζεται ασυμβίβαστη με την πραγματική κίνηση, ασυμβίβαστη με τα πραγματικά φαινόμενα της παραγωγής». Και καταλήγει στον ορισμό των κλασικών: Σμιθ, «φυσική τιμή», Ρικάρντο «τιμή παραγωγής» και Γάλλοι «φυσιοκράτες» – «αναγκαία τιμή» (prix necessaire).
Στην πραγματικότητα ούτε αυτή είναι η «αξία» ενός οποιουδήποτε εμπορεύματος. Κανένα εμπόρευμα δεν έχει κάποια έμφυτη/φυσική αξία. Η αξία δίνεται από τους ανθρώπους – παραγωγούς, εμπόρους, καταναλωτές.
Το συνολικό κόστος υλικών, εργασίας, πάγιων εξόδων (ηλεκτροδότηση, τηλέφωνα, κτήρια, οχήματα κ.λπ.) και φόρων, οπωσδήποτε δίνει μια αξία στο εμπόρευμα, αλλά η τελική τιμή ανταλλαγής με χρήματα ή άλλο εμπόρευμα δεν θα είναι κατ’ ανάγκη ίση με το συνολικό κόστος. Συνήθως είναι πιο μεγάλη για να αφήσει κέρδος, μα ενίοτε είναι πιο μικρή.
3. Πώς στην ευχή εκατομμύρια άνθρωποι καθημερινά σε όλο τον κόσμο γνωρίζουν πόση εργοδύναμη ενσωματώθηκε στο μισό λίτρο γάλακτος για το οποίο δίνουν τα (αντίστοιχα!) χρήματά τους;
Το γάλα προήλθε από την προβατίνα που ο κτηνοτρόφος φροντίζει επί χρόνια. Αυτή του παρέχει και μαλλί καθώς την κουρεύει την άνοιξη. Αυτή παρέχει και προβατάκια. Τελικά, όταν τη σφάξει, αυτή θα δώσει και δέρμα και κρέας. Πολλά προϊόντα! Πώς ξεχωρίζονται οικονομικά;
Κάτι παρόμοιο γίνεται με την όρνιθα και τα αυγά που πωλούνται ως αυγά ή κλωσσούνται ως κοτοπουλάκια. Και τελικά και η κότα η ίδια καταλήγει σε σούπα ή ψητή.
Πώς διαχωρίζεται η ενσωματωμένη εργοδύναμη;
Βλέπετε, ο Μαρξ δεν ήταν καθόλου πρακτικός. Όσα γνώριζε τα ήξερε από βιβλία. Και ζούσε χάρη στην οικονομική βοήθεια που του έδινε ο φίλος κι ευεργέτης του, ο βιομήχανος καπιταλιστής, Φ. Ένγκελς!
4. Η οριστική ανταλλακτική αξία ή τιμή ενός αγαθού καθορίζεται από την επιθυμία αυτού που το προσφέρει και αυτού που το ζητάει.
Ο αγοραστής θέλει γάλα. Δεν ξέρει ούτε νοιάζεται να μάθει, πόση εργοδύναμη, ή πόση δαπάνη χρειάστηκε το μισό λίτρο που θέλει.
Αν ο πωλητής το προσφέρει για 1 ευρώ ή 90 λεπτά, ο αγοραστής θα δει αυτήν την τιμή ως πρόσκληση για ανταλλαγή. Έχει στον νου του μια αξία για τα χρήματα που θα δώσει και μια αξία για το γάλα. Μόνο αν η αξία του γάλακτος είναι μεγαλύτερη (έστω και κατά 1 λεπτό) θα κάνει την ανταλλαγή.
Η τιμή που αναγράφεται στα προϊόντα είναι μια πρόσκληση. Γιαυτό γίνονται παζάρια. Γιαυτό γίνονται εκπτώσεις!
Στον νου του πωλητή επίσης υπάρχουν δυο αξίες. Η αξία του γάλακτος και η αξία του ποσού που θέλει. Θα κάνει την ανταλλαγή μόνο αν η αξία του γάλακτος είναι μικρότερη (έστω κατά 1 λεπτό).
Αυτό που παίρνεις έχει μεγαλύτερη αξία από αυτό που δίνεις. Έτσι οι 2 αξίες είναι αντίστροφες στον νου του αγοραστή και του πωλητή!
Η αξία (και η καθοριστική τιμή της ανταλλαγής) είναι έκφραση της έντασης της επιθυμίας.
Κάποτε ο πωλητής θα προσφέρει το εμπόρευμα που του κόστισε 1.000 για 400 μόνο. Διότι προτιμά να χάσει 600 παρά 1.000!
Οι αξίες είναι καθαρά υποκειμενικές μέσα στο καθορισμένο πλαίσιο κουλτούρας του τόπου και της εποχής που συμπεριλαμβάνει γενικότερες αξίες – ηθικής, πραγμάτων και συμπεριφορών!
