1. Λίγοι άνθρωποι μελετούν τα έργα του Μαρξ διότι έχει περάσει το παλαιό ενδιαφέρον και διότι είναι μακρόσυρτα και δυσανάγνωστα – κυρίως οι μεταφράσεις στα Ελληνικά.
Οι περισσότεροι μαθαίνουν για τον μαρξισμό (=μαρξική σκέψη) από δεύτερο χέρι, από εκλαϊκευμένα εγχειρίδια κομμουνισμού σοβιετικού τύπου ή τροτσκιστικού, που συχνά δεν έχουν παρά λίγη σχέση με τον ίδιο τον Μαρξ.
Γράφω για το θέμα έχοντας διαβάσει πρόσφατα (μέσα Ιουλίου ’20) άρθρο του Justin Schwarz Marxist “Labour Theory of Value” (δηλ. η εργοδύναμη που μπαίνει σε ένα προϊόν του δίνει την αξία του) στο Διαδίκτυο. Εδώ ο συγγραφέας βλέπει predictive and explanatory power στη θεωρία. Δηλ. η θεωρία έχει τη δύναμη να επεξηγεί άλλα θέματα στη σύνολη θεώρηση του Μαρξ για τον κόσμο μα και για φαινόμενα στην οικονομία.
Ο Justin Schwarz δεν μας τα λέει καθόλου ορθά. Η θεωρία του Μαρξ πως η εργοδύναμη ή ενέργεια εργαζόμενου δίνει την αξία που έχει το προϊόν του είναι ανυπόστατη κι εντελώς λαθεμένη.
2. Η θεωρία βρίσκεται στα πρώτα 10 κεφάλαια στην αρχή του 1ου τόμου στο Κεφάλαιο.
Παρότι αγαθά, εμπορεύματα, προϊόντα, είναι ανόμοια σε μορφή και χρήση, έχουν εντούτοις ένα κοινό στοιχείο, που είναι η ενσωματωμένη ενέργεια της εργασίας του εργαζόμενου ανθρώπου – η «εργοδύναμη», ο δικός μου όρος.
Το βασικό στοιχείο τώρα είναι πως η εργοδύναμη γίνεται το κριτήριο ή μέτρο ανταλλαγής των εμπορευμάτων. Αυτό έλεγαν κάπως διαφορετικά, και οι κλασικοί David Ricardo και Adam Smith. Όλοι βασίζονται στην αρχή του Αριστοτέλη πως δεν μπορεί να γίνει ανταλλαγή δίχως ισότητα ούτε ισότητα δίχως ισομορφία (Ηθικά Νικομάχεια 5.5 “… ούτε ισότης μη ούσης συμμετρίας”). Μόνο που ο Αριστοτέλης δεν γράφει καθόλου για εργοδύναμη που ενσωματώνεται στο εμπόρευμα (κτήριο, υποδήματα, κρασί, σιτάρι κλπ.), αλλά στη ζήτηση λόγω ανάγκης. Και αυτή την άποψη υιοθέτησαν οι κλασικοί.
3. Με την εργοδύναμη ο Μαρξ (ή μάλλον κάθε μαρξιστής που δεν διάβασε το 8ο κεφάλαιο στον 3ο τόμο στο Κεφάλαιο) νομίζει πως λύθηκε το πρόβλημα κι εξηγεί το πώς γίνεται η εκμετάλλευση του εργαζομένου από τον εργοδότη (ή “καπιταλιστή” όπως τον λένε οι μαρξιστές).
Δηλαδή, η βασική “αξία” είναι τα αγαθά που ο εργάτης χρειάζεται για να συντηρήσει τον εαυτό του και την οικογένειά του. Αυτά, ας πούμε, αντιστοιχούν με την εργοδύναμη 6 ωρών την ημέρα, κατά μέσο γενικό όρο. Όμως, λόγω κοινωνικών συνθηκών, ο καπιταλιστής εργοδότης, λέει ο Μαρξ, αναγκάζει τον εργάτη να δουλέψει 10 ή 12 ώρες. Η πρόσθετη εργοδύναμη που ξοδεύει ο εργάτης τώρα παράγει, περισσότερα προϊόντα. Αυτά αποτελούν μια “υπεραξία” την οποία καρπώνεται ο καπιταλιστής – κι έτσι εκμεταλλεύεται τον εργάτη!
Αυτή είναι η απλή θεωρία εκμετάλλευσης στο καπιταλιστικό σύστημα!
Όμως ο ίδιος ο Μαρξ στο περιβόητο 8ο κεφ. στον 3ο τόμο του Κεφαλαίου απορρίπτει αυτή την κολοβή, σαχλή θεωρία περί αξίας. Αλλά αυτό δεν εμποδίζει μαρξιστές κι άλλους καλοθελητές να συνεχίζουν να τη χρησιμοποιούν!
4. Δεχόμαστε όπως δέχτηκε ο Αριστοτέλης και άλλοι και ο Μαρξ πως σήμερα χρησιμοποιούμε το χρήμα ως γενικό μέσο συναλλαγής και ανταλλαγής.
Σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι ανταλλάσσουν τα χρήματά τους (=αντίστοιχα εμπορεύματα) με ήλιο, καθαρό αέρα, θάλασσα ή βουνοκορφές ή χιονοδρόμια, που δεν είναι ολοκληρωτικά προϊόντα παραγωγής και δεν περιέχουν σε ορισμένες περιπτώσεις ούτε μια μονάδα εργοδύναμης. (Ο ίδιος πήγαινε διακοπές στο Αλγέρι για τον ξηρό, φρέσκο αέρα του!)
Αυτό είναι ένα απλό παράδειγμα της παράλογης σκέψης στη βάση της θεωρίας.
Μετά, πόση εργοδύναμη ενσωματώνεται στο γάλα μιας προβατίνας, στο μαλλί της και στα παϊδάκια της όταν σφάζεται σε 5 χρόνια;
Τέλος, πώς η εργασία δεν δίνει καμμιά αξία στις παχιές λασπόπιττες που φτιάχνει ένας ανόητος σε μια ακροποταμιά; Δεκάδες παραγωγοί χρεωκοπούν διότι τα εμπορεύματά τους (πιάτα ή παπούτσια) δεν πουλιούνται, παρά την εργοδύναμη που έχει ενσωματωθεί μέσα τους…
Η μαρξική θεωρία δεν έχει ουσιαστική αξία πέρα από όσους μαρξιστές πιστούς και μη την αποδέχονται, παρά τη νοερή εργοδύναμη που ο Μαρξ ξόδεψε στην παραγωγή της!
