Η φράση και το κόνσεπτ “αγορά εργασίας” έχει περάσει βαθιά πια στη νοοτροπία των Ελλήνων μα και του σύγχρονου ανθρώπου σε όλο τον κόσμο. Οι άνθρωποι πουλούν την εργασία τους ως υπάλληλοι μισθωτοί. Άλλοι την αγοράζουν και την χρησιμοποιούν για δικό τους κέρδος.
Αυτή η αντίληψη εμποδίζει οποιαδήποτε προαγωγή δικαιοσύνης σε μια κοινωνία ή χώρα. Κι ενώ γίνεται πολύς και μεγάλος λόγος για Κράτος Δικαίου, στην πραγματικότητα η εδραίωση δικαιοσύνης και Κράτους Δικαίου είναι ανέφικτη.
Σε αυτό το κοινωνικο-πολιτικό πλαίσιο που συμπεριλαμβάνει και την οικονομία γενικά, οι άνθρωποι, πολιτικοί, αναλυτές, πανεπιστημιακοί και όποιοι άλλοι, εκκολάπτουν θεωρίες κι εφαρμόζουν λύσεις που αποδεικνύονται πρόσκαιρες κι ελλιπέστατες. Και οι κοινωνικο-οικονομικές διαφορές αντί να μειώνονται, δυστυχώς πληθαίνουν και διευρύνονται.
Τα τρία μεγάλα ζητήματα που απασχολούν τη νέα γενιά των 30άρηδων και 20άρηδων είναι γνωστά πλέον: κλιματική αλλαγή, ισότητα των φύλων και μείωση των οικονομικών ανισοτήτων. Αλλά υπάρχουν και άλλα ζητήματα πολύ πιο σοβαρά και το πρώτο είναι η ίδια η κατανόηση .
Για παράδειγμα λέγεται πως οι οικονομικές ανισότητες συνιστούν “ακανθώδες ζήτημα για το μέλλον της φιλελεύθερης δημοκρατίας”. Είναι πιθανόν πολλοί να σκέφτονται το μέλλον της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Μα κανείς δεν διεκδικεί ένα καλύτερο μέλλον για τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Οι άνθρωποι τόσο οι νέοι ετούτοι όσο και οι παλαιοί διεκδικούν περισσότερες ευκαιρίες εργασίες (στην αγορά εργασίας), δηλαδή καλή δουλειά με πολύ καλό εισόδημα έτσι που, όπως νομίζουν, θα μειωθεί το εισοδηματικό χάσμα και θα έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής, ό,τι και αν σημαίνει αυτό, αφού τα γούστα και οι αξίες διαφέρουν. Ουσιαστικά όλοι αναφέρονται σε ένα μεγάλο εισόδημα που θα τους επιτρέπει να έχουν καλοπέραση.
Πολλοί αντιμετωπίζουν τις κρίσεις ως προκλήσεις. Βλέπουν πως οι παραδοσιακοί θεσμοί, αυτοί που είναι αποδεκτοί ακόμα και από τους αναρχοαριστερούς και από τους σοσιαλιστές (όχι όμως τους ακραίους κομμουνιστές ή μαρξιστές-λενινιστές που ακμάζουν ακόμα στη δύσμοιρη Ελλάδα), δεν αντιμετωπίζουν καθόλου ικανοποιητικά τις σύγχρονες προκλήσεις. Κι έχουν απόλυτο δίκιο. Τα στελέχη των υφιστάμενων πολιτικών κομμάτων, και των νεότερων ακόμα, δεν πολύ-ενδιαφέρονται. Ενδιαφέρονται μόνο στον βαθμό που μια λύση (πάντα πρόσκαιρη κι ελλιπής) θα αποφέρει ψήφους που θα τους φέρει και θα τους κρατήσει στην εξουσία.
Έχετε φυσικά ακούσει την αναίσχυντη, σιχαμερή φράση “πολιτικό κόστος”. Σημαίνει πως κάτι ορθό, καλό και δίκαιο δεν θα εφαρμοστεί διότι θα αποξενώσει ψηφοφόρους οι οποίοι υποστηρίζουν την κυβέρνηση που θα το εφάρμοζε. Είναι ποταπή, αισχρή νοοτροπία, μα αυτή κυριαρχεί στους κομματικούς κάθε απόχρωσης.
Πολλοί νέοι αντιμετωπίζουν τις αλλαγές στη φιλελεύθερη δημοκρατία με αισιοδοξία και πιστεύουν πως “μπορούμε να φανούμε αντάξιοι των καιρών” (Δ. Κόλλιας και Β. Κουτσούμπας “Οι πολιτικές προτεραιότητες της Generation Ζ”, Καθημερινή Κυριακής 14/8/22). Μα αυτά όλα είναι σαχλαμάρες.
Η σύνολη προηγούμενη συζήτηση δείχνει πως χρειάζεται η νέα γενιά Ζ να αποκτήσει βαθύτερη κι ευρύτερη κατανόηση. Αισιοδοξία, ελπίδα και καλές προθέσεις δεν αρκούν για να επιφέρουν μια ριζική αλλαγή στις πολιτικο-οικονομικές συνθήκες. Πρέπει να κατανοήσουμε πως η αλλαγή που χρειάζεται είναι στον τομέα της Ηθικής. Και Ηθική σημαίνει (όχι πανεπιστημιακές μελέτες μα) ορθή νοοτροπία δικαιοσύνης με συγκράτηση των εγωιστικών διεκδικήσεων και ορθή συμπεριφορά συγγένειας, ενσυναίσθησης, αμεροληψίας και αλληλεγγύης. Είναι η συμπεριφορά που δημιουργεί τις καλές συνθήκες όχι τα πολλά λόγια και οι προθέσεις.
Οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες υπάρχουν σε όλη τη γνωστή μας ιστορική περίοδο. Η κλιματική αλλαγή είναι πολύ εντονότερη και απειλητικότερη στον τελευταίο αιώνα, μα οφείλεται καθαρά στον ανθρώπινο παράγοντα. Η προστασία του περιβάλλοντος αναφέρεται ξεκάθαρα από τον Πλάτωνα και από άλλους αρχαίους συγγραφείς που υποδείχνουν τους κινδύνους για τον άνθρωπο. Έμφυλες διακρίσεις θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν διότι εκ φύσεως η γυναίκα μένει έγκυος και γίνεται μητέρα ενώ ο άντρας όχι, και ο άντρας είναι εκ φύσεως δυνατότερος. Μπορούμε να συζητούμε επ’ άπειρον για τις ισότητες των φύλων μα οι περιορισμοί που επιβάλλουν οι δυνάμεις της Φύσης είναι ανυπέρβλητες και μόνο ανόητοι τις αγνοούν.
Όσο υπάρχει “αγορά εργασίας” δεν θα υπάρχουν ίσες ευκαιρίες για όλους ή τουλάχιστον για όλους όσους θέλουν να προωθήσουν νόμιμα την ελεύθερη και προσωπική τους πρωτοβουλία.
Η βασική αδικία, η ανήθικη πρακτική που θεωρείται δεδομένη (εκτός από ελάχιστους), είναι το κάρπωμα της έγγειου προσόδου από ιδιώτες – το οποίο προστατεύουν και διαιωνίζουν νόμοι που φτιάχτηκαν για τον σκοπό αυτό, δηλ. να διαιωνίζεται και να προστατεύεται αυτή η αδικία και όσες άλλες προκύπτουν από αυτήν.
Η έγγειος πρόσοδος, δηλαδή η αύξηση της αξίας ή τιμής της σκέτης επιφάνειας εδάφους οφείλεται στην ανάπτυξη της κοινωνίας, στην αύξηση πληθυσμού, στην πρόοδο της τεχνολογίας και των επιστημών, στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών, στην εξάπλωση των καλών τεχνών και παρόμοια. Δεν οφείλεται στην προσπάθεια του κατόχου του εδάφους.
Αυτή η απλή αλήθεια δεν είναι κατανοητή σήμερα, και όταν γίνεται, τόσο οι πανεπιστημιακοί οικονομολόγοι όσο και οι πολιτικοί στην εξουσία, δεν την προωθούν από οκνηρία και φόβο “πολιτικού κόστους”.
Οι νέοι της γενιάς Ζ μπορεί να αγωνιστούν και να διεκδικήσουν ένα καλύτερο αύριο για τον εαυτό και για την κοινωνία τους. Αυτό έχουν κάνει και οι παλαιότερες γενεές ξανά και ξανά. Αλλά θα επιτύχουν μόνο αν κατανοήσουν την ηθική άποψη και αλλάξουν τις δικές τους αντιλήψεις και συνήθειες.
Η γεωπρόσοδος πρέπει να φορολογείται και να αποδίδεται στο κράτος αφού οφείλεται στην ανάπτυξη και πρόοδο της κοινωνίας ολόκληρης. Αυτή η μέθοδος φορολογίας λέγεται και Γεωφορολόγηση (=Taxation of Land Values ή LVT). Αυτή είναι η μόνη βάση για κοινωνική δικαιοσύνη.
Το θέμα ξεχάστηκε μετά τον αιματηρό 2ο ΠΠ. Ελάχιστοι άνθρωποι πια και πολύ λιγότεροι πολιτικοί πού και πού το αναφέρουν. Μα τα λόγια πέφτουν στο τσιμέντο εθελούσιας κουφαμάρας.
