ΠΟ72: Εργασία και πλούτος

1. Ο πλούτος των ανθρώπων παράγεται φυσικά από εργασία πάνω στον πλανήτη. Αυτή είναι μια αναντίρρητη αλήθεια της οικονομίας.

Αλλά η εργασία δεν έχει πάντα το φυσικό μερίδιο της από τον πλούτο που παράγει.

Λογικά και από την άποψη του Φυσικού Δικαίου τίποτα δεν δίνει δικαίωμα στον πλούτο άλλο από την εργασία που καταβάλλει αυτός που τον παράγει.

Τα ψάρια, π.χ είναι φυσικός πόρος δοσμένος από το Σύμπαν στη θάλασσα ή ποταμό ή λίμνη. Ο άνθρωπος που θα πιάσει μερικά και τα βγάλει στη στεριά τα μετέτρεψε σε πλούτο και αυτά τώρα είναι η αμοιβή του.

Το ψάρεμα το καταλαβαίνουμε ως εργασία. Μα και η συγκομιδή καρπών ή χόρτων υπονοεί εργασία.

Εργασία είναι η κίνηση με την οποία ο άνθρωπος αποσπά τους φυσικούς πόρους από τη φυσική τους θέση και τους μετατρέπει σε πρώτες ύλες και αγαθά προς χρήση και κατανάλωση.

2. Η εργασία δεν παράγει αγαθά από το τίποτα: έχει ως άμεσο αντικείμενο της ενέργειάς της τους φυσικούς πόρους στο σώμα του πλανήτη – στη γη, στα νερά, στον αέρα, στα φυτά, στα ζώα.

Από αυτά τα συστατικά του πλανήτη παράγει τον πλούτο η εργασία.

“Πλούτος” είναι οικονομολογικός τεχνικός όρος και υποδηλώνει όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες που οι άνθρωποι παράγουν με την εργασία τους. (Η λέξη “πλούτος” έχει βέβαια και την κοινή έννοια της χλιδής.)

Στη σύγχρονή ορολογία ο πλούτος συνήθως λέγεται Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, ΑΕΠ, και, συνήθως, εκφράζεται σε αξία νομίσματος, όπως πχ 300 δισ ευρώ ή δολάρια ή στερλίνες για ένα έτος.

Όλο αυτό το ΑΕΠ είναι προϊόν της ανθρώπινης εργασίας πάνω στο σώμα του πλανήτη στη συγκεκριμένη χώρα το συγκεκριμένο έτος.

Όλες οι αμοιβές, μισθοί, κέρδη, ενοίκια, τόκοι και φόροι, πληρώνονται από αυτό το ΑΕΠ. Δεν υπάρχει άλλη πηγή.

3. Υπάρχει όμως μέσα στο ΑΕΠ ένα μέγεθος (συχνά εισόδημα) που δεν είναι άμεσο προϊόν εργασίας.

Αυτό είναι η αύξηση στην αξία της γης. (Υπάρχουν και τα κέρδη από τζόγο, όπως στοιχήματα σε ιπποδρομίες και αγώνες ποδοσφαίρου, λαχεία κλπ, και χρηματιστηριακά παιχνίδια. Αυτά τα αφήνω για άλλη φορά.)

Παραλείποντας την κρίση χρέους και τη γενική καταβαράθρωση των τιμών της γης, βλέπουμε πως σε ομαλές συνθήκες η αξία της γης (οικόπεδα στις πόλεις και αγροτεμάχια στην ύπαιθρο) αυξάνεται από έτος σε έτος. Και όπως πάντα, δεν μιλάω για κτίσματα, εργοστάσια, κατοικίες, ορυχεία, καλλιέργειες και άλλα έργα, μα για τα εδάφη σκέτα ως επιφάνειες της γης.

Η αύξηση στις αξίες (και τιμές) εδαφών δεν οφείλεται καθόλου σε εργασία.

Μερικοί ιδιοκτήτες είναι τόσο ευνοημένοι που μέσα σε 2 ή 3 έτη, δίχως να ανοίξουν μια τρύπα, να βάλουν ένα δέντρο ή ένα τούβλο, η γη τους αποκτά τόσο μεγάλη αξία που με την πώλησή της γίνονται οι ίδιοι πάμπλουτοι. Μπορεί να είναι οικόπεδο στο κέντρο της πόλης ή σε τουριστική παραλία.

Η άνοδος σε αυτές τις αξίες (που λέγεται “πρόσοδος”) οφείλεται καθαρά στην ύπαρξη άλλων ανθρώπων, στην αύξηση του πληθυσμού, στην πρόοδο της τεχνολογίας, στην γειτνίαση πολιτισμικών κέντρων και παραστάσεων, στην ανάπτυξη δημόσιων υπηρεσιών και παρόμοια φαινόμενα.

4. Αυτές οι αξίες θα έπρεπε να δίνονται εισφορά (=φόρος) στο κράτος που εκπροσωπεί την κοινωνία και Πολιτεία ευρύτερα η οποία τις δημιουργεί με την ύπαρξή της.

Παραδόξως, μη αναγνωρίζοντας αυτή την απλή φυσική κατάσταση πολίτες και κυβερνώντες αφήνουν τους κατόχους αυτών των γαιών να προσπορίζονται τις αξίες τις οποίες δεν παρήγαγαν. Έτσι και κράτος και μη-κάτοχοι μειονεκτούν.

Σε παλαιότερες εποχές οι δουλοκτήτες προσπορίζονταν το μεγαλύτερο μέρος του προϊόντος που παρήγαγε η εργασία των δούλων.

Σήμερα κάνουν κάτι παρόμοιο οι γαιοκτήμονες προσοδιστές (και οι τζογαδόροι).