1. «Το παιδί ας μεγαλώσει στα 5 πρώτα χρόνια του με παιχνίδι· τα επόμενα 10 ας δεχθεί πειθαρχία μελέτης και στα 16 ας γίνει πια φίλος για τους γονείς». Αυτά λέει ένα γνωμικό στη Βεδική Παράδοση της Ινδίας.
Υπάρχει και η μεταβατική περίοδος από τα 3 στα 6. Εδώ το παιχνίδι πρέπει να μειωθεί και να εισαχθεί η διδαχή για την αρετή και καλή συμπεριφορά σε όλα αλλά και για τις κακίες.
Οι αρετές είναι αβλάβεια, ευγένεια, καθαρότητα, φιλαλήθεια, υπακοή.
Οι κακίες είναι απροσεξία, αταξία, κλοπή, ψέμα και παρόμοια.
Σε αυτή την περίοδο το παιδί πρέπει να θεραπευθεί από τον εγωισμό και τη φιλαυτία, το πείσμα και την υπέρμετρη απόλαυση και τις ιδιοτροπίες του. Αν δεν γίνει τώρα η προσπάθεια έστω, αργότερα δεν θα επιτύχει.
Η καθοδήγηση ας γίνεται με τέτοιο τρόπο που η ορθή καλή συμπεριφορά θα επιφέρει ευχαρίστηση, ενώ η κακή συμπεριφορά θα φέρνει κάποια τιμωρία. Και οι δύο προσεγγίσεις είναι εκφράσεις της αγάπης.
Ο έπαινος, η ευχαρίστηση, η ενθάρρυνση αντιστοιχεί με το χέρι του αγγειοπλάστη που ωθεί και διευρύνει, ενώ η τιμωρία αντιστοιχεί με το χέρι που περιορίζει και δίνει το επιβεβλημένο μέτρο.
Η τιμωρία είναι απαραίτητη μα δεν πρέπει ποτέ να είναι εξευτελιστική.
2. Οι γονείς πρέπει να αποφασίσουν πως το παιδί τους θα γίνει καλός άνθρωπος πρώτα και μετά ο,τιδήποτε άλλο (γιατρός, δάσκαλος, μηχανικός κλπ.).
“Καλός άνθρωπος” εδώ σημαίνει πως το παιδί θα αναπτύξει όσο το δυνατόν περισσότερο την έμφυτη γνώση του και την πνευματική δύναμη του υπέρτατου Εαυτού του (ανώτερη και από τον πιο ισχυρό νου), που δυστυχώς βαθμιαία καλύπτεται από τη σκοτεινιά της άγνοιας η οποία αιωρείται παντού στον κόσμο.
Αν οι γονείς δεν βοηθήσουν σε αυτό το στάδιο, αργότερα, όταν πια κακές συνήθειες θα έχουν εδραιωθεί, θα είναι δύσκολο, ίσως και αδύνατο.
Οι γονείς πρέπει να έχουν συνεχώς στο μυαλό τους την ιδέα του καλού, καλλιεργημένου, άφοβου κι ευγενούς πλάσματος που θέλουν να γίνει το παιδί τους. Συνεπώς ας λειτουργούν όπως ο αγγειοπλάστης. Ας στηρίζουν την ανάπτυξη του παιδιού με αγάπη κι ενθάρρυνση και ας το ελέγχουν συγχρόνως ώστε να συμμορφώνεται στους νόμους της οικουμενικής φύσης του. Μόνο έτσι θα δημιουργηθεί καλός και αξιαγάπητος χαρακτήρας.
Αλλά δεν πρέπει να ξεχνούν πως το παιδί μαθαίνει καλύτερα με μίμηση. Πρέπει λοιπόν οι ίδιοι να δίνουν το καλό παράδειγμα. (Ομοίως οι νηπιαγωγοί, οι νταντάδες και οι δάσκαλοι).
3. Δεν είναι καθόλου εύκολη η ανατροφή των παιδιών. Η διδαχή κι εμπέδωση της ενάρετης συμπεριφοράς και η διατήρηση της θύμησης της αληθινής φύσης τους και η σύνδεση μαζί της είναι ακόμα δυσκολότερη. Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν τις προτεραιότητες, να μην αμφιβάλλουν και να τηρούν τις πειθαρχίες που διδάσκουν στα παιδιά.
Σε αυτή την ηλικία 3-6 τα μικρά αφομοιώνουν εύκολα και πλήρως. Θα αφομοιώσουν, φυσικά, πράγματα μόνο που τους παρέχονται. Έτσι πρέπει να τους παρέχονται καλά υλικά – και σε λόγια και σε πράξεις.
Σε αυτή περίοδο ο νους και το σώμα αναπτύσσονται ραγδαία. Όπως έγραφα στα Παιδεία 5, 6, η ανάπτυξη επιταχύνεται ανάλογα με την ανταπόκριση που έχουν τα λεπτά σήματα τα οποία εκπέμπουν τα παιδιά. Τώρα όμως παρουσιάζεται μεγάλη συσσώρευση ενέργειας η οποία πρέπει να διοχετεύεται στις ορθές κατευθύνσεις με την ορθή καθοδήγηση.
Αν το παιδί οδηγηθεί στην κατεύθυνση της αλήθειας έτσι που τα έμφυτα τάλαντά του να εκφράζονται και να αναπτύσσονται, θα είναι χαρούμενο και πρόθυμο για πρόσθετη μάθηση. Αν δεν έχει ορθή καθοδήγηση, μάλλον θα βυθίζεται σε βαριεστιμάρα και θα ξεσπά σε παροξυσμούς αταξίας, νευρικότητας και πείσματος.
4. Στην περίοδο 3-6 πρέπει να έχει ένα πρόγραμμα τακτικής μελέτης και πρακτικής εργασίας εκτός από το παιχνίδι. Έτσι προετοιμάζεται.
Στις συνθήκες του δικού μας πολιτισμού ο αλφαβητισμός και η αριθμητική είναι αρκετά εξαπλωμένα θέματα και τα παιδιά, το αργότερο στα 4, θα θέλουν να μάθουν να διαβάζουν, να γράφουν και να αριθμούν. Θα θέλουν επίσης να ακούνε ιστορίες και παραμύθια όπου το καλό νικά το κακό και η δικαιοσύνη την αδικία. Το τραγούδι τους αρέσει επίσης.
Αλλά καμιά δραστηριότητα δεν πρέπει να προχωράει πέρα από τα πρώτα σημάδια πλήξης. Με τις πρώτες ενδείξεις βαριεστιμάρας κάθε δραστηριότητα πρέπει να σταματά.
Πάνω από όλα, όμως, τα παιδιά πρέπει να μάθουν να μη βλάπτουν άλλους και μάλιστα να τους φροντίζουν. Και αυτό γίνεται πολύ πιο εύκολα αν ακούνε και χωνεύσουν το γεγονός πως ο δικός τους Εαυτός είναι ίδιος με τον Εαυτό σε άλλους. Διαφέρουν μόνο στο σώμα, στην προσωπικότητα, στα ταλέντα και στο όνομα.
