1. Συνήθως σκεφτόμαστε σχολεία και Πανεπιστήμια όταν γίνεται αναφορά στην παιδεία. Και βέβαια αυτά παίζουν σπουδαίο ρόλο καθώς δίνουν αφθονία πληροφοριών για πολλά θέματα ώστε να μορφωνόμαστε, να μπορούμε να κινούμαστε στον υλικό κόσμο με άνεση και να εμπεδώνουμε μια ή άλλη ειδίκευση για να κερδίζουμε πιο εύκολα τα προς το ζειν.
Όμως, όπως υπέδειξα στα δυο προηγούμενα σημειώματα, πολλή βασική μόρφωση, πολλή «παιδεία», έχει συμπληρωθεί προτού το παιδί πάει στο Δημοτικό, ιδιωτικό ή κρατικό. Αυτή τη μόρφωση τη δίνει η ανατροφή στο σπίτι, πρώτιστα η μητέρα μα μετά οι συμπεριφορές και νουθεσίες και των δύο γονέων αλλά και η ψυχολογική κατάσταση που δένει την οικογένεια.
Το παιδί μαθαίνει με την μίμηση φυσικά κι εύκολα. Έτσι μαθαίνει να σηκώνεται όρθιο, να περπατάει και, κυρίως, να μιλάει και να σκέφτεται. Χωρίς καλή εκμάθηση της γλώσσας δεν θα μπορέσει αργότερα να εντρυφήσει στα σχολικά θέματα.
2. Είναι ώρα, όμως, να αποφασίσουμε τι θέλουμε από την παιδεία και σε τι συνίσταται. Σήμερα, η έμφαση δίνεται ολοένα και περισσότερο στα σχολικά (και πανεπιστημιακά ή ακαδημαϊκά) θέματα – αριθμητική, γλώσσα, επιστήμες, λογοτεχνία, μουσική, οικονομικά, πληροφορική και παρόμοια.
Αναμφισβήτητα, η εξοικείωση με αυτά όλα στο Δημοτικό, η μελέτη, επιλογή και συγκέντρωση αργότερα σε ορισμένα, είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να αποκτήσουμε μια γενική μόρφωση και μια εξειδίκευση για επάγγελμα και καριέρα. Δεν γίνεται αλλιώς.
Όμως δεν πρέπει να αγνοούμε το απλό γεγονός πως είμαστε όντα κοινωνικά κι έχουμε λειτουργίες, συναισθήματα, οράματα, διαθέσεις και ανάγκες πέρα από την απλή επιβίωση.
Αφενός η κοινωνική συμβίωση απαιτεί μια κόσμια συμπεριφορά ώστε να συμβιώνουμε αρμονικά με τους άλλους ανθρώπους. Αυτό δεν θα το μάθουμε μελετώντας Αριθμητική, Γλωσσολογία, Νομικά ή Χημεία. Αυτό χρειάζεται άλλου είδους παιδεία.
Αφετέρου έχουμε μια εσώτερη φύση με κλίσεις, οράματα, διαθέσεις και ανάγκες πέρα από την επιβίωση και την επιτυχημένη επαγγελματική καριέρα. Πολλοί άνθρωποι ξοδεύουν χρόνο κι ενέργεια σε δραστηριότητες (άλλες από σπορ) που δεν έχουν σχέση με το επάγγελμά τους – μουσική ή άλλη τέχνη, συλλογή γραμματοσήμων, φτιάξιμο κούκλων, μαθήματα Ιστορίας ή Φιλοσοφίας κλπ κλπ.
3. Στην εποχή μας η παιδεία δεν καλύπτει καθόλου τις αρμονικές σχέσεις για την κοινωνική συμβίωση ούτε και την ανάπτυξη των ταλάντων μας ή την εσώτερη φύση που αναζητεί ευρύτερη, λεπτότερη γνώση και βαθύτερη ικανοποίηση.
Το παράδειγμα της καθηγήτριας που ανέφερα στο πρώτο άρθρο της σειράς Παιδεία δείχνει πως οι συνθήκες που επικρατούν (η επαναστατική μαγκιά των νεαρών, ο συναισθηματικός παραλογισμός των γονέων και η γενικότερη αδιαφορία και άγνοια πολιτών, κυβερνώντων και καθηγητών) δεν επιτρέπουν στους καθηγητές (και στους δασκάλους στο Δημοτικό) να βοηθήσουν τους μαθητές σε αυτές τις κατευθύνσεις, πέρα από την ξερή διδασκαλία της αναγκαστικής ύλης. Φυσικά, η διάχυτη παρουσία των Φροντιστηρίων δείχνει εξόφθαλμα πως ούτε αυτή η «ξερή διδασκαλία» γίνεται αποτελεσματικά. Παραδόξως ούτε οι πομπώδεις υπουργοί δείχνουν να αντιλαμβάνονται την όλη κατάσταση, ούτε και οι πολίτες. Είναι παράξενο. Κανείς δεν νοιάζεται!
4. Για την αρμονική συμβίωση στην κοινωνία χρειάζονται ιδιότητες όπως αλληλεγγύη, εντιμότητα, ευγένεια, θάρρος (όχι θράσος), καλοσύνη, οξυδέρκεια, τήρηση του λόγου, υπευθυνότητα. Αυτές κάνουν τον άνθρωπο έντιμο και υπεύθυνο, καλλιεργημένο και ώριμο.
Όπως αν δεν μάθουμε καλά τη γλώσσα μας ή την προπαίδεια δεν θα προχωρήσουμε στην εκμάθηση άλλων θεμάτων και Μαθηματικών, έτσι κι εδώ, αν δεν εμπεδωθούν τέτοιες ιδιότητες ο νέος θα παραμείνει ένας ημιάγριος, βάρβαρος εγωιστής, μια εγκληματική παρουσία στην κοινωνία. Και οι εγκληματικές παρουσίες ακόμα και στις δήθεν ανώτερες και πιο μορφωμένες τάξεις αυξάνονται ραγδαία.
Ποιος, όμως, πού και πότε θα εμπεδώσει τέτοιες ιδιότητες;
Μόνο οι γονείς και κηδεμόνες στο σπίτι μέχρι τα 6, προτού τα παιδιά πάνε σχολείο. Αλλά επειδή δεν βλέπω ούτε ίχνος πραγματικού ενδιαφέροντος και ζήλου σε γονείς (οι άνθρωποι απλούστατα δεν γνωρίζουν), πρέπει να περιμένουμε τα χείριστα.
Θα επανέλθω.
