1. Ο G. Beckwith στο βιβλίο του Ο Τέταρτος Δρόμος του Ουσπένσκι (2015) αναφέρεται στο The Power within: Leon MacLaren, Α Memoir of his Life and Work, μα δεν αναφέρεται στο βιβλίο του Brian Hodgkinson In Search of Truth που έχει ως υπότιτλο The Story of the School of Economic Science (2010, Λονδίνο Shepheard-Walwyn). Αυτό καλύπτει όχι μόνο τη ζωή και δράση του Λ. Μακλάρεν μα σε μεγάλη λεπτομέρεια τις διάφορες απόψεις μελέτης κι εργασίας άλλων ατόμων και ομάδων μέσα στη Σχολή (πάντα υπό τη υψηλή εποπτεία του Λ. Μακλάρεν).
Το βιβλίο αυτό καλύπτει επίσης τα 15 χρόνια μετά τον θάνατο του Λ. Μακλάρεν στα οποία διοικεί ο διάδοχος του Donald Lambie.
2. Κατά κάποιο τρόπο αυτό το βιβλίο μου θυμίζει την προσπάθεια του Ευσεβίου, Επισκόπου Καισαρείας (265-340 κ.χ.), να αφηγηθεί την ιστορία της Εκκλησίας και Χριστιανοσύνης ως και την περίοδο του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου στις αρχές του 4ου αιώνα, Εκκλησιαστική Ιστορία και την ημιτελή συνέχεια Βίος Κωνσταντίνου, όπου δικαιώνεται ο Αυτοκράτορας ως καλός χριστιανός (βαπτίσθηκε λίγο πριν πεθάνει) και δεν αναφέρονται οι αποφάσεις του να εκτελεστούν ο γιός του Κρίσπος και η σύζυγος του Φαύστα.
Υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά. Σε σχέση με τη Σχολή του Λονδίνου και τη διδασκαλία του Λ. Μακλάρεν, δεν υπήρχαν αιρέσεις (κατά την επίσημη Εκκλησία) – όπως Γνωστικοί, Άρειοι και άλλοι, που υπήρχαν στην εποχή του Ευσεβίου. Σε όλη την ιστορία της Σχολής, όλη την ώρα ήταν μόνο η διδασκαλία του Λ. Μακλάρεν που, μετά την πρώτη εποχή που δινόταν το σύστημα των Γκουρτζίεφ και Ουσπένσκι, μεταμορφώθηκε (1965 κι έπειτα) ριζικά από τη διδασκαλία του Śaṅkarācārya του Βορρά στο Jotir Math, Śrῑ Śāntānanda Sarasvatῑ.
Το ίδιο ίσχυε για τη διδασκαλία του Λ. Μακλάρεν της Πολιτικής Οικονομίας, που βασιζόταν στο όραμα του Αμερικανού Henry George (Αμερικανός, 19ος αιώνας), ο οποίος τόνισε πως κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης σε ένα κομμάτι γης για κατοικία και τόπο εργασίας, όπως έχει ελεύθερη πρόσβαση στον ήλιο και τον αέρα, και πως χρειαζόταν η Πολιτεία μόνο έναν φόρο επί της προσόδου (= αυξανόμενης αξίας της γης), δηλαδή Γεωφορολόγηση.
Κανείς δεν αμφισβήτησε ποτέ στην ιστορία της Σχολής τον ίδιο τον Λ. Μακλάρεν, τη Φιλοσοφία ή τα Οικονομικά παρότι αρκετοί προχωρημένοι μαθητές έγραψαν και ξανάγραψαν μερικές από τις διαλέξεις.
3. Το κεφ. 4 (σ34-41) παρουσιάζει συνοπτικά τη διδασκαλία του Ουσπένσκι. Αλλά τελικά ο Λ. Μακλάρεν διέγραψε εκείνες τις αντιλήψεις και το «σύστημα». Όσες ιδέες κρατήθηκαν τις αναδιατύπωσε σύμφωνα με τη νέα κατανόηση και παρουσίαση της διδασκαλίας Advaita (ενότητα, μονισμός, μη-δυϊσμός) του Śaṅkarācārya.
Στην πραγματικότητα ο Λ. Μακλάρεν συνένωσε την παλιά παράδοση των Γκουρτζίεφ-Ουσπένσκι με τη φιλοσοφία Advaita πολύ καλλίτερα και πληρέστερα από τον Δρ. Ρόουλς στα διάφορα συγγράμματα του. Και η κα Tolley επικυρώνει τη γνώμη μου γράφοντας (σ55 The Power within) πως όταν έδειξε στον καθηγητή Guyatt (της Study Society) μια σειρά διαλέξεων του Λ. Μακλάρεν, αυτός εκδήλωσε μεγάλο θαυμασμό, λέγοντας πως κανείς στη Study Society δεν είχε κάνει κάτι τέτοιο.
Ο G. Beckwith εξέφρασε διαφορετική, μάλλον απαξιωτική άποψη διότι δεν είδε αυτές ή παρόμοιες διαλέξεις του Λ. Μακλάρεν ή απλώς έμεινε προσκολλημένος στη δική του παράδοση.
4. O Hodgkinson έγραψε ένα πολύ καλό βιβλίο, σχεδόν ανιαρό στη συνολική εξιστόρηση των γεγονότων όντας ο ίδιος ένας έντιμος λόγιος.
Μερικά σημεία μόνο παραμένουν αδιευκρίνιστα καθώς γλιστρά στην επιφάνειά τους δίχως βαθύτερη έρευνα, πληροφόρηση, εξήγηση.
Σύμφωνα με έναν μαθητή, γράφει, ο Λ. Μακλάρεν είχε πει πως και τα πάντα στην Καινή Διαθήκη είναι αλήθεια. Αυτό το αμφιβάλλω – εκτός αν ήταν σε μια πολύ παλαιά περίοδο που ο Λ. Μακλάρεν δεν είχε διαβάσει πολύ προσεκτικά την Καινή Διαθήκη. Αλλιώς ο Λ. Μακλάρεν θα είχε επισημάνει τις αντιφάσεις και ανακολουθίες, που όπως έδειξα με αρκετή τεκμηρίωση, υπάρχουν στα 4 Κανονικά Ευαγγέλια και τις Πράξεις, τις Επιστολές και την απαράδεκτη Αποκάλυψη. Ούτως ή άλλως ο Λ. Μακλάρεν χρησιμοποιούσε συχνότατα το Γνωστικό Ευαγγέλιο του Θωμά (με μια αναφορά στη σ69 στο βιβλίο του Hodgkinson, μα δίχως μνεία στο Ευρετήριο): αυτό είναι καταπληκτικά διαφορετικό από τα 4 Κανονικά Ευαγγέλια. Το κίβδηλο κείμενο το Ευαγγέλιο ης Ειρήνης (Gospel of Peace), που γράφτηκε στη δεκαετία 1930 (!), επίσης μνημονεύεται από τον Hodgkinson στη σ 109. Ο Λ. Μακλάρεν δυστυχώς ξεγελάστηκε αρχικά από τους παραλογισμούς του, ίσως επειδή το γενικό ύφος και μερικά θέματα συμφωνούσαν με τον πουριτανισμό του Λ. Μακλάρεν, που το παράτησε αργότερα.
5. Το σημαντικότερο στοιχείο, ίσως, είναι η Διαθήκη του Λ. Μακλάρεν που δεν αναφέρει ο Hodgkinson μα παρατίθεται (και σε φωτοαντίγραφο) από την κα Τόλεϊ στο βιβλίο της (σ 351-4). Ο Hodgkinson αναφέρει «μια δύσκολη διένεξη [μεταξύ του Διοικητικού Συμβουλίου της Σχολής υπό τη διοίκηση του κ. Donald Lambie και] της Miss Dorine van Oyen [= κα Τόλεϊ] » συγκαλύπτοντας έτσι το αληθινό θέμα και αφήνοντας ασύνδετους και ανεξήγητους τους λόγους που ορισμένες Σχολές αποστασιοποιήθηκαν από τη Σχολή στο Λονδίνο (235, 311).
Τον Δεκέμβριο 1993 ο Λ. Μακλάρεν όρισε διάδοχό του τον κ. Lambie. Αργότερα, Μάϊος 1994 συνέταξε τη Διαθήκη του αφήνοντας all his estate ‘όλη την περιουσία του’ «προφορική και προσωπική» καθώς και «όλα τα χειρόγραφα και γραπτά και αλληλογραφίες του» στη Μις Βαν Όιεν, που όμως, θα έπρεπε να παραχωρεί στον κ. Λάμπι ό,τι από αυτά χρειαζόταν για χρήση του.
Μετά τον θάνατο ου Λ. Μακλάρεν, η Μις Βαν Όιεν πήγε στο Άμστερνταμ για να φροντίζει την πολύ γηραιά μητέρα της και να βοηθά τον αδελφό της στη διαχείριση της Σχολής εκεί – μια από τις παλαιότερες την οποία είχαν ξεκινήσει οι γονείς τους.
Τότε ο κ. Lambie απευθύνθηκε σε έναν δικηγορικό Οίκο όπου οι εξιδεικευμένοι νομικοί του αποφάσισαν πως ο Leon Maclaren, ιδρυτής της Σχολής, ήταν υπηρέτης του Διοικητικού Συμβουλίου και υπόλογος σε αυτό (παρότι αυτός διόριζε και απέλυε τα πρόσωπα!) κι επομένως τα πνευματικά δικαιώματα των έργων του (διαλέξεις, μουσικές συνθέσεις, βιβλία κλπ.) ανήκαν στο Δ.Σ.!!!
Είναι καταπληκτικά παράξενο πως αυτά τα δυο άτομα που ήταν τόσο κοντά στον Λ. Μακλάρεν την τελευταία περίοδο της ζωής του και τα μέλη του Δ.Σ. καθώς και τα πρωτοκλασάτα στελέχη που διοικούσαν διαφορετικά μέρη της Σχολής, αγνόησαν όλοι με τον δικό τους τρόπο τις τελευταίες επιθυμίες του Δασκάλου τους!
Έγραψα για αυτά τα θέματα στον Brian Hodgkinson και μου απάντησε πως έπρεπε να τα χειριστεί «διακριτικά». Σε δεύτερη επιστολή μου δεν πήρα απάντηση.
Ίσως μια μελλοντική επανέκδοση του The Search for Truth να διορθώσει τις παραλείψεις και αδιευκρίνιστες πτυχές.
