1. Ο G. Beckwith συνεχίζει με την εσωτερική ψυχολογία στο κεφ 4 του Β’ μέρους του βιβλίου του Ouspensky’s Fourth Way, 2015.
Πρώτα διαιρεί την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση σε τρεις ζώνες – Κεφάλι, Καρδιά και Χέρι [= αντίστοιχα κεφάλι, στήθος, κοιλιά]. Το διανοητικό κέντρο και η Ανώτερη Διάνοια είναι στην επάνω ζώνη (κεφάλι): η κοινή διάνοια λέγεται να είναι ο οδηγός και το Ανώτερο διανοητικό (κι Αισθηματικό) είναι “η Κατοικία του αληθινού Εγώ”. Το κοινό αισθηματικό κέντρο είναι στη μεσαία ζώνη (καρδιά/στήθος). Το κινητικό ή δραστικό κέντρο είναι στην χαμηλή ζώνη (κοιλιά, χέρι) μαζί με τα κέντρα του ενστίκτου και του σεξ. Το κοινό αίσθημα ονομάζεται “άλογο” και η κατώτερη ζώνη “καρότσα” (σ 217-18).
2. Εδώ τρία σχόλια είναι απαραίτητα. Πρώτον, η περιγραφή μοιάζει συγκεχυμένη, αφού λίγο νωρίτερα (217) ο G. Beckwith γράφει – “τα ηνία είναι ο νους (τα κατώτερα μέρη του νου μαζί με τα βασικά γάγγλια) ο οποίος μεταφέρει αποφάσεις και προθέσεις και ο οδηγός είναι η διάνοια που διακρίνει”. Αλλά “τα κατώτερα μέρη του νου” δε παρουσιάζονται στο σχεδιάγραμμα ούτε η διακρίνουσα διάνοια: εκεί υπάρχει μόνο “διανοητικό σκεπτόμενο κέντρο: οδηγός”.
Δεύτερον, ο Ουσπένσκι δεν δίνει πουθενά μια τέτοια διευθέτηση και εικόνα!
Τρίτον, το αληθινό Εγώ ή ο Κύριος [της άμαξας] δεν μπορεί να τοποθετείται σε κάποια, έστω την τρίτη και ανώτερη, ζώνη διότι έτσι περιορίζεται το Απεριόριστο: Ανώτερη Διάνοια και Ανώτερο (Συν)αίσθημα είναι λειτουργίες του ανθρώπου, όχι ο ίδιος ο Άνθρωπος.
Ο G. Beckwith προσπαθεί εδώ να συνενώσει το παλαιό σύστημα με πληροφορίες από τον Shankaracharya μα δεν τα καταφέρνει. Η ψυχοσύνθεση του Vedānta δεν έχει όλα αυτά τα κέντρα.
3. Αυτά έρχονται σε αντίθεση και με το διάγραμμα (σ 229) που παρουσιάζει κάτι σαν ανάποδο κώνο ή αδράχτι με το Απόλυτο στην κορυφή και Paramātman λίγο πιο κάτω ως Υπερ-Συνείδηση και πιο κάτω σε ένα μικρό “πιάτο” τον Atman (αληθινός εαυτός, ίδια ουσία με τον Συμπαντικό) μαζί με “Αιτιακό σώμα” (!), ακολουθούμενο από άλλο κατώτερο μα μεγαλύτερο πιάτο με “Λεπτό σώμα” και πιο κάτω ένα μεγαλύτερο πιάτο με “Υλικό σώμα”. Εδώ δεν υπάρχουν κέντρα. Τα 4 επίπεδα αντιστοιχούν με τα 4 σώματα του συστήματος των Ουσπένσκι-Γκουρτζίεφ μα οι όροι προέρχονται από το σύστημα Vedānta. Τέτοιο σχεδιάγραμμα και τέτοιοι όροι (Paramātman, Ātman, causal, subtle, physical) δεν υπάρχουν πουθενά στα γραπτά των Γκουρτζίεφ ή Ουσπένσκι.
Αυτό ακολουθεί τις σελίδες 223, 225, όπου εξετάζονται οι ενέργειες που εγείρονται από τον μεταβολισμό, καθώς χωνεύονται οι τρεις τροφές -στερεή και υγρή τροφή, μετά αέρας και μετά εντυπώσεις. Και η διαδικασία εικονίζεται σε 2 διαγράμματα που πρoέρχονται από τη διδασκαλία του Γκουρτζίεφ όπως την αποδίδει ο Ουσπένσκι στις σελίδες (με διάγραμμα) 182-190, Αναζητώντας… Εδώ δεν υπάρχει τίποτα στον Ουσπένσκι που να διαφέρει από τον Γκουρτζίεφ. Οι καινοτομίες που αναφέραμε προέρχονται από τη φιλοσοφία Vedānta.
4. Στο κεφ 3, ο G. Beckwith εξετάζει τους νόμους του Τρία και του Επτά, την Οκτάβα και την Ακτίνα Δημιουργίας με τους νόμους να αυξάνονται στα επίπεδα προς τα κάτω. Εδώ επίσης δεν υπάρχει καμιά καινοτομία. Η περιγραφή είναι αυτή του Ουσπένσκι καθώς με σχεδιαγράμματα μεταδίνει τη διδασκαλία του Γκουρτζίεφ στο Αναζητώντας…
Οι πλάγιες, δευτερεύουσες οκτάβες είναι ίδιες. Επίσης το διάγραμμα με τα σκαλιά που εικονίζει την Οκτάβα ως All living “Όλα ζωντανά” (G. Beckwith 211, Αναζητώντας… 323). Βέβαια, με την παρότρυνση του Γκουρτζίεφ ο Ουσπένσκι ανέπτυξε όντως την ιδέα διαφορετικής διάρκειας χρόνου σε διαφορετικούς κόσμους (ή διαφορετικές νότες) από το ηλεκτρόνιο στον Πρωτόκοσμο (Αναζητώντας… 329-41). Ο Γκουρτζίεφ αρνήθηκε να τα συζητήσει αυτά όλα ως πολύ θεωρητικά.
Εδώ εγείρεται μια σοβαρή ερώτηση. Πώς μπορεί το Απόλυτο ή Πρωτόκοσμος (σ200 G. Beckwith) να έχει κάποιο περιορισμό – ακόμα και αν του αποδίδουμε τεράστιους αριθμούς (ή πολύ μικρούς). Αυτό θα ίσχυε μόνο αν θεωρούνταν μετρήσιμη μονάδα, όπως όντως τη θεωρούσε ο Γκουρτζίεφ. Μα τότε δεν θα ήταν το Απόλυτο Απόλυτο.
5. Τέλος, το Εννεάγραμμα έχει εμπλουτισθεί και αναπτυχθεί. Μα αυτό έγινε από τον Φ. Ρόουλς και είναι πολύπλοκο και θεωρητικό.
Στην οκτάβα τροφής (G. Beckwith 225) και πέψης στο Εννεάγραμμα (σ 272) χρησιμοποιούνται ακόμα τα υδρογόνα 268, 384 κλπ. Αν ο Φ. Ρόουλς και οι διάδοχοί του εξέταζαν καλύτερα τον Āyur-Veda ‘Επιστήμη Ζωής’ της Βεδικής Παράδοσης θα έβρισκαν μια πολύ πιο κατανοητή, πρακτική οκτάβα φτάνοντας στις αισθητήριες εντυπώσεις (όχι μεταξύ Σολ και Λα, όπως δίνεται στο διάγραμμα στη σ 242 του G. Beckwith) στο διάκενο μεταξύ Σι και Ντο όταν η ουσία “μεδούλι” μπορεί να μετατραπεί σε σπέρμα ή στη λεπτή ενέργεια/ουσία του νου ojas. Αυτή η γνώση είναι πανάρχαια.
Τελικά μου φαίνεται πως “Ο 4ος Δρόμος του Ουσπένσκι” είναι μάλλον ένας μύθος. Ο Ουσπένσκι ήταν πολύ συντηρητικός κι έμεινε, εκτός από ασήμαντες λεπτομέρειες, με τον 4ο Δρόμο του Γκουρτζίεφ!
