1. Σε ένα Ιστορικό Μουσείο της Βενετίας (το Correr) υπάρχει μια βαλσαμωμένη γάτα, η Νίννι που ανήκε στον Δόγη Φραγκίσκο Μοροζίνι και πήγαινε παντού μαζί του ακόμα και στον πόλεμο.
Ο Φραγκίσκο Μοροζίνι (1619-94) ήταν γόνος της αριστοκρατικής οικογένειας Morosini που έδωσε πολλούς πολεμιστές και Δόγηδες στη γαληνοτάτη Βενετία. Ήταν ο Δόγης από το 1688 ως τον θάνατό του 1694 στην κορύφωση του πολέμου με τους Τούρκους.
Ο Φραγκίσκο Μοροζίνι έγινε γνωστός ως ο διοικητής Λοχαγός των 3.600 Ενετών που αφέθηκαν μόνοι στην υπεράσπιση της Candia, σημερινό Ηράκλειο Κρήτης, όταν οι Γάλλοι αποφάσισαν να φύγουν μετά από ατυχείς επιχειρήσεις. Ο Μοροζίνι παρέδωσε την πόλη στους Οθωμανούς μετά από μια πολιορκία 21 ετών, Σεπτ. 1669 – με όρους να φύγουν οι Χριστιανοί άθικτοι και η Βενετία να κρατήσει τη Σούδα, Σπιναλόγκα και το νησί Γραμβούσα (κοντά στα Χανιά).
Μετά από μια σύντομη δίκη για δειλία και προδοσία (αφού δεν είχε εξουσιοδότηση για την παράδοση) ο Μοροζίνι αθωώθηκε.
2. Από το 1470 κι έπειτα, όποτε η Γαληνοτάτη πολεμούσε με τους Οθωμανούς έχανε (εκτός από τη ναυμαχία στο Λεπάντο = Ναύπακτο, Οκτ 1571, με συμμάχους τους Ισπανούς) και οι Οθωμανοί κέρδιζαν νέα εδάφη (Κύπρος κλπ.).
Η ροή αυτή άλλαξε τη δεκαετία 1680.
Το 1683 οι Οθωμανοί κατατροπώθηκαν στην πολιορκία τους της Βιέννης με τη γενναία έφοδο των Πολωνών “φτερωτών” ιπποτών του Βασιλιά Sobieski και αργότερα έχασαν το Βελιγράδι στην Ιερή Συμμαχία των Χριστιανών.
Οι Ενετοί είδαν μια χρυσή ευκαιρία να αντεπιτεθούν και να εκδικηθούν για την απώλεια του Ηρακλείου, καθώς οι Τούρκοι μάχονταν απελπισμένα κατά των Χριστιανών στα βόρεια Βαλκάνια. Τους κήρυξαν πόλεμο το 1684.
Η στρατηγική τους ήταν να χρησιμοποιήσουν τον ανώτερο στόλο τους και να (ανα)καταλάβουν οχυρωμένα λιμάνια κατά μήκος των ελληνικών ακτών.
3. Ως διοικητής και ναύαρχος διορίστηκε ο Μοροζίνι (πάντα ντυμένος στα κόκκινα και με συντροφιά τη γάτα του). Μα διοικητής των πεζικάριων υπό τον Μοροζίνι ήταν ο Σουηδός Otto Wilhelm Konigsmarck. Το στράτευμα αποτελούνταν από διάφορες εθνικότητες (με μοντέλο την Ιερή Συμμαχία) – Σάξονες, Φλωρεντινούς, Μαλτέζους, Μοντενέγρους, Έλληνες κλπ.
Χάρη στον στόλο τους οι Ενετοί, παρά την τακτική επιδημία γαστρεντερίτιδας, προχώρησαν γοργά σε νικηφόρες επιθέσεις πάνω κάτω στις Ελληνικές ακτές, όπου και όπως ήθελαν. Τον Αύγουστο 1686 κατέλαβαν τη Napoli di Romania (το σημερινό μας Ναύπλιο) που ήταν σημαντικός σταθμός στην εμπορική διαδρομή ως την Κωνσταντινούπολη – και από τον 14ο αιώνα ως το 1540 ανήκε στη Βενετία. (Οι Τούρκοι το ξαναπήραν το 1715 και το έχασαν από τους Έλληνες το 1822.)
Από εκεί τα ενετικά στρατεύματα κατέλαβαν όλη την Αργολίδα και ως το 1687 είχαν κατακτήσει όλη την Πελοπόννησο.
4. Από εκεί ο Μοροζίνι στράφηκε προς την Αθήνα – έχοντας λάβει τον τίτλο Peloponnesiacus, ο νικητής της Πελοποννήσου!
Οι Οθωμανοί αποσύρθηκαν στην Ακρόπολη περιμένοντας ενισχύσεις. Εκεί τους πολιόρκησαν οι Ενετοί. Ένα κτίριο κατεδαφίστηκε από τους Οθωμανούς για να στηθούν τα κανόνια τους. (Αυτό έχει ανοικοδομηθεί). Μα σύντομα μια βόμβα ενετική έσκασε στην πυριτιδαποθήκη των Τούρκων και στην έκρηξη (26 Σεπτ 1687) γκρεμίστηκε μεγάλο μέρος του Παρθενώνα.
Ο Konigsmarck.σημείωσε αργότερα τη θλίψη του για την καταστροφή “του ωραίου ναού που υπήρχε 3.000 έτη”. Ο Μοροζίνι έγραψε στη Γερουσία της Γαληνοτάτης για μια “πετυχημένη βολή”.
Μετά την κατάληψη των Αθηνών, ο Μοροζίνι προσπάθησε να λεηλατήσει το δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα με το άρμα και τα άλογα του Ποσειδώνα, μα τα γλυπτά έπεσαν και τσακίστηκαν στο έδαφος. Ήταν η πρώτη γνωστή απόπειρα λεηλασίας. Μα ο Μοροζίνι κατάφερε κι έκλεψε το περίφημο λιοντάρι από τον Πειραιά και τώρα αυτό κοσμεί το οπλοστάσιο στη Βενετία.
5. Δυστυχώς για τους Ενετούς (και τους Έλληνες) οι Οθωμανοί επανήλθαν με ανώτερες δυνάμεις και το χριστιανικό στράτευμα αναγκάστηκε να αποχωρήσει την επόμενη χρονιά.
Ο Μοροσίνι έγινε Δόγης της Βενετίας (1688) διατηρώντας τον τίτλο του Στρατιωτικού Διοικητή και Ναυάρχου. Ο δε Σουηδός πέθανε σε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να ανακαταλάβει το Negroponte. Ο Μοροζίνι προσπάθησε ξανά ο ίδιος αλλά ήταν πια μεγάλος στις αρχές της δεκαετίας 1690 και γύρισε άπραγος για να πεθάνει Ιανουάριο 1694.
Οι Οθωμανοί ανακατέλαβαν τη Χίο και το 1699 έκαναν ειρήνη αφήνοντας την Πελοπόννησο στη Γαληνοτάτη. Μα 16 έτη αργότερα οι Οθωμανοί επανήλθαν και την ξαναπήραν – ως το 1821.
