1. Η κεντρική Τράπεζα Βενεζουέλας τυπώνει κάθε τόσο νέα χαρτονομίσματα για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού που καλπάζει ανεξέλεγκτα (κατά 130.000% ή και πάνω από 1.000.000% κατά το ΔΝΤ). Μόνο τον Ιούνιο τύπωσε χαρτονομίσματα αξίας εκατονταπλάσιας αυτών που ήταν ήδη σε κυκλοφορία.
Τον ίδιο μήνα κυκλοφόρησαν νέα χαρτονομίσματα των 10.000 μπολιβάρ, 20.000 και 50.000. Το τελευταίο αντιστοιχεί σε 8 δολάρια και είναι μεγαλύτερο από τον κατώτατο μισθό των 40.000.
Με 40.000 αγοράζεις 2 κιλά κρέας. Ένα αυγό κοστίζει 900 ως 1.000 μπολιβάρ.
Δεν είναι συνεπώς παράξενο που μέχρι τώρα πάνω από 3,3 εκμ. έχουν μεταναστεύσει – 2,6 εκμ. στις γειτονικές χώρες και οι άλλοι στην Νότια Ευρώπη.
2. Το 1973 μετά τον Yom Kippur πόλεμο (Ισραήλ-Άραβες) η τιμή του πετρελαίου τετραπλασιάστηκε λόγω του εμπάργκο που έβαλαν οι Αραβικές πετρελαιοπαραγωγικές χώρες (και ο OPEC).
Τα έσοδα της Βενεζουέλας αυξήθηκαν κατακόρυφα έτσι που το κατά κεφαλήν εισόδημα να είναι το υψηλότερο στην Λατινική Αμερική.
Ταυτόχρονα έγιναν σφετερισμοί από επιτήδειους αξιωματούχους γύρω στα 100 δισ. δολάρια αφήνοντας στο κράτος 10 δισ!
Το 1976 ο πρόεδρος Κάρλος Άντρες Περέζ κρατικοποίησε τα πετρέλαια στην PDVSA (Petroleos de Venezuela S.A.). Μα η κυβέρνηση παρέμβαινε ελάχιστα και η εταιρία λειτουργούσε ως κερδοφόρα επιχείρηση.
Στη δεκαετία 1980 οι τιμές κατρακύλησαν και η οικονομία της Βενεζουέλας συρρικνώθηκε δραματικά. Ο Περέζ έκανε μεγάλες δημοσιονομικές περικοπές. Παρότι το ΑΕΠ αυξήθηκε, οι μισθοί έμειναν σε πολύ χαμηλά επίπεδα και η ανεργία επίσης αυξήθηκε. Έτσι στη δεκαετία 1990 ο πληθωρισμός ανέβηκε στο 100% το 1996.
3. Το 1998 ο Τσάβεζ εκλέχτηκε πρόεδρος με σοσιαλιστικό πρόγραμμα ελέγχου της διαφθοράς και φτώχειας.
Αρχικά υπήρξαν βελτιώσεις, μα σύντομα έγιναν αφενός κρατικοποιήσεις και διεύρυνση του δημόσιου τομέα με χιλιάδες διορισμούς και αυξήσεις μισθών – που όμως δεν καλύπτονταν από τα κρατικά έσοδα. Ακόμα, και η PDVSA έχανε έσοδα λόγω κακοδιαχείρισης.
Για παράδειγμα, εγκαινιάστηκαν προγράμματα (misiones) για πανεθνική δωρεάν εκπαίδευση και ιατρική περίθαλψη. Μα έπρεπε να εκπαιδευτούν δάσκαλοι και καθηγητές για την παιδεία και γιατροί και νοσηλευτές για την περίθαλψη. Στο μεταξύ ο Τσάβεζ έφερε χιλιάδες γιατρούς, π.χ., από την Κούβα. Μα σύντομα δεν υπήρχαν χρήματα για να καλυφθούν αυτά τα έξοδα.
Επιπλέον, ο Τσάβεζ είχε κάνει συμβόλαια με φιλικές προς το καθεστώς του χώρες για παροχή φθηνού πετρελαίου. Έτσι κι εδώ υπήρξε μείωση εσόδων, δίχως μείωση εξόδων.
4. Η παραγωγή πετρελαίου μειώθηκε βαθμιαία διότι όλες οι σχετικές υποδομές, μέθοδοι και μηχανές, ήταν πεπαλαιωμένες, σχεδιασμένες για ένα βαρύ είδος καύσιμου.
Η κυβέρνηση δεν επένδυε χρήματα στην ανανέωση των παραγωγικών μέσων και στη δεκαετία 2000 η Βενεζουέλα παρήγαγε περίπου το μισό πετρέλαιο από εκείνο της δεκαετίας 1990. Νόμισε δε πως θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την κρίση με το τύπωμα χρήματος. Μα αυτή η πρακτική απλώς προκάλεσε πληθωρισμό.
Μετά, η κυβέρνηση προσπάθησε να ελέγξει τον πληθωρισμό με αλλαγή νομίσματος. Έτσι το 2008 έβαλε σε κυκλοφορία το νέο Μπολιβάρ «δυνατό» (fuerte) το οποίο άξιζε 1.000 μονάδες από το παλαιό νόμισμα. Αργότερα, ο Ν. Μαδούρο το 2018 άλλαξε πάλι το νόμισμα σε bolivar soberano “κυρίαρχο” το οποίο άξιζε 1 εκμ. μπολιβάρ δυνατά!
5. Παράλληλα, με τον διογκούμενο κρατισμό, διογκώθηκε η γραφειοκρατία και η διαφθορά με μεγάλες κομπίνες με τις οποίες πλούτιζαν κυβερνητικά στελέχη και φίλοι του Μαδούρο.
Όλοι μπορούν στη Βενεζουέλα να μετατρέψουν δολάρια (ή άλλο ξένο νόμισμα) σε μπολιβάρ. Μα μόνο μέλη της ελίτ, που τυχαίνει να είναι φίλοι του Μαδούρο, μπορούν να κάνουν τα μπολιβάρ δολάρια (ή άλλο ξένο νόμισμα).
Και όπως σε όλες τις σοσιαλιστικές χώρες, υπάρχουν δύο ισοτιμίες: η επίσημη, ας πούμε 1 δολάριο προς 10 μπολιβάρ, και η ανεπίσημη στη μαύρη αγορά 1 προς 100.
Εκεί μέσα στο 2014 επιστρατεύτηκε από τους ελίτ (μεταξύ τους και ο πάμπλουτος Raoul Gerrin, ιδιοκτήτης του φιλοκυβερνητικού τηλεοσταθμού Globovision) η κρατική PDVSA. Αγοράστηκαν με δολάρια μπολιβάρ στη μαύρη ισοτιμία, δηλαδή 100 για 1, και μετά μετετράπησαν πάλι σε δολάρια στην επίσημη ισοτιμία, δηλαδή 10 για 1.
Δηλαδή τα αρχικά δολάρια δεκαπλασιάστηκαν με δυο κινήσεις. Το κέρδος ήταν 1,2 δισ. δολάρια! Και αυτά φυγαδεύτηκαν και ξεπλύθηκαν στο εξωτερικό από κάποιον Γερμανό τραπεζικό Matthias Krull (και μερικούς άλλους) με αγορές ομολόγων ή γαιών.
Αυτά είναι μερικά από τα καλά της σοσιαλιστικής Βενεζουέλας.
