1. Ο Τσώρτσιλ δεν ήταν μόνο πρωθυπουργός μα και υπουργός Άμυνας και, ουσιαστικά, ο Πολέμαρχος που διηύθυνε τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Ένα μεγάλο λάθος που έκανε προτού αναλάβει ως πρωθυπουργός ήταν η περιπέτεια των Βρετανών στη Νορβηγία. Ως υπουργός Ναυτιλίας υπεύθυνος ήταν ο Τσώρτσιλ: ο σχεδιασμός ήταν ελλιπής, μα και οι άντρες ήταν απροετοίμαστοι. (Μερικοί αξιωματικοί πήραν μαζί τους καλάμια και πετονιές ψαρέματος!) Ήταν θλιβερή αποτυχία.
Το δεύτερο λάθος, αυτή τη φορά ως πρωθυπουργός, ήταν η επιμονή του να στείλει στρατό και αεροπορία στη Γαλλία ακόμα και όταν έγινε φανερό πως οι Γάλλοι δεν είχαν όρεξη να πολεμήσουν. Μα ένιωθε υποχρέωση προς τους Γάλλους και στον πρωθυπουργό Reynaud• επιπλέον ήθελε να δείξει στους Αμερικάνους πως στήριζε τη σύμμαχο χώρα και δεν θα έκανε πίσω.
Μα η απώλεια των μαχητικών ήταν μεγάλη καταστροφή και αποδυνάμωνε τις αμυντικές δυνατότητες της Βρετανίας. Ο Σερ Hugh Dowding, Διοικητής της Αεροπορίας, έλεγε πως γονάτισε και ευχαρίστησε το Θεό όταν η Γαλλία συνθηκολόγησε διότι έτσι δεν θα έχανε άλλα μαχητικά σε μια μάταιη σύγκρουση.
2. Η στρατιωτική ευφυΐα του Τσώρτσιλ έλαμψε με τη διάσωση των ανδρών στη Δουνκέρκη. Σχεδόν όλοι πίστευαν πως η Βρετανική Εκστρατευτική Δύναμη και οι Γάλλοι συμπολεμιστές τους, εγκλωβισμένοι εκεί, ήταν χαμένοι. Με το Σχέδιο Dynamo που υλοποίησε ο ναύαρχος Ράμσι, επιστρατεύτηκαν πάνω από χίλια ιδιωτικά σκάφη τα οποία μαζί με μερικά πλοία του Ναυτικού κατόρθωσαν ως τις 4/6/40 να μεταφέρουν στη Βρετανία τους παγιδευμένους άνδρες και κάποιο οπλισμό: 224.330 Βρετανούς και 111.170 Γάλλους και άλλους συμμάχους.
Αλλά για να επιτύχει αυτήν την απρόσμενη διάσωση, πήρε την τρομερή απόφαση να θυσιάσει περίπου 4.000 άνδρες που υπερασπίζονταν το Calais. Αυτοί έπεσαν ηρωικά προκαλώντας τους Γερμανούς με αντεπιθέσεις έτσι που οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να στρέψουν όλο τους το μένος επάνω τους.
Ήταν μια όμοια τρομερή απόφαση που πήρε όταν διέταξε τον ναύαρχο Somerville να βυθίσει τον γαλλικό στόλο στο Oran, για να μην περιέλθει στα χέρια των Γερμανών, όταν μετά τη συνθηκολόγηση του Πετέν και την παράδοση της χώρας οι Γάλλοι αρνήθηκαν να προσχωρήσουν στις βρετανικές δυνάμεις, όπως είχε κάνει ο Ντε Γκολ. 1.250 Γάλλοι πέθαναν, 3 Ιουλίου – και ο Τσώρτσιλ έκλαψε μέσα στο Κοινοβούλιο.
3. Με τη χαρακτηριστική του οξυδέρκεια διέκρινε τις επιλογές που είχε ο Χίτλερ, όπως εξήγησε στον Beaverbrook στον οποίο είχε αναθέσει την παραγωγή αεροπλάνων, στις 10/7: «Εάν εδώ [στη Βρετανία] τον αποκρούσουμε ή δεν επιχειρήσει την εισβολή, σίγουρα θα στραφεί προς ανατολάς [στη Σοβιετική Ένωση]… Μα θα αναγκαστεί να στραφεί πάλι προς εμάς και θα ηττηθεί μετά τις δικές μας καταστροφικές, εξοντωτικές επιθέσεις με τα βαριά μας βομβαρδιστικά.»
Επανέλαβε την ίδια έκλαμψη στις 14/7: «Ο Χίτλερ ή θα εισβάλει ή θα αποτύχει. Αν δεν εισβάλει [στη Βρετανία], θα πρέπει να επιτεθεί ανατολικά [στην ΕΣΣΔ] και σίγουρα θα αποτύχει.»
Μα προηγουμένως οι Γερμανοί εξαπέλυσαν τη δική τους επίθεση στη Βρετανία με βομβαρδιστικά.
4. Οι ιστορικοί βλέπουν τώρα με τη ύστερη γνώση τους πως μια εισβολή στη Βρετανία θα κόστιζε πανάκριβα στους Γερμανούς σε άντρες και όπλα.
Οι Γερμανοί έβλεπαν την κατάσταση στη Βρετανία με διαφορετικό μάτι. Γνώριζαν πως υπήρχαν στην αριστοκρατία κα στους πολιτικούς αρκετοί που ήθελαν συνθηκολόγηση και περίμεναν την αντικατάσταση του Τσώρτσιλ από κάποιον «πιο ρεαλιστή»! Δεν είχαν σφυγμομετρήσει ορθά την αποφασιστικότητα του Βρετανικού λαού και την εμπιστοσύνη του στον Τσώρτσιλ.
Παρά την καταπληκτική στρατιωτική μηχανή τους, οι Γερμανοί δεν είχαν την ευχέρεια να εισβάλουν, όπως φοβούνταν οι Βρετανοί. Και πρώτα από όλα η Wehrmacht, η στρατιωτική δύναμη, έπρεπε να οργανώσει καλά τη διοίκηση της δυτικής Ευρώπης – τις Κάτω Χώρες και τη Γαλλία – και της Πολωνίας.
Η εκκένωση των Συμμάχων από τα βόρεια λιμάνια της Γαλλίας είχε δείξει πως οι Γερμανοί δεν είχαν απόλυτη κυριαρχία στους αιθέρες. Η Βασιλική Αεροπορία θα εμπόδιζε μια εύκολη ρίψη αλεξιπτωτιστών. Η δε τάφρος της Μάγχης ήταν καλά φυλαγμένη από τον πολύ ισχυρότερο βρετανικό στόλο.
Έτσι ο Χίτλερ εξαπέλυσε τη βομβαρδιστική του επίθεση κατά των βρετανικών νήσων τον Ιούλιο 1940. Ήταν η λεγόμενη Μάχη της Βρετανίας.
