1. Ο Τσώρτσιλ παρέμεινε πρωθυπουργός ως την τελική νίκη όχι διότι κατανίκησε τους σκεπτικιστές και ηττοπαθείς, αλλά διότι επέδειξε θάρρος και αψήφησε κάθε απειλή και κίνδυνο και κέρδισε τον λαό που συμμεριζόταν το ακλόνητο πείσμα του.
Από τη στιγμή που διορίστηκε πρωθυπουργός ακολούθησε μια αυτοπειθαρχία που δεν επέδειξε ποτέ στο παρελθόν – και στα μικρά και στα μεγάλα.
Η Γαλλία επίσημα συνθηκολόγησε 24/6/1940. Την 5η Ιουνίου οι Γερμανοί ρίχτηκαν στην κατάκτηση του Παρισιού και το κατέλαβαν σχετικά εύκολα στις 14, παρά τις επιθέσεις των βρετανικών μαχητικών που αποδείχθηκαν ανεπαρκείς. Στις 16 ο Πετέν έγινε αρχηγός κράτους και συνεργάτης των Γερμανών.
Βρετανικές δυνάμεις έμεναν ακόμα στα βόρεια λιμάνια – κάπου 200.000. Από τη Δουνκέρκη είχαν αποσυρθεί χάρη στην αρμάδα 1.000 και πάνω σκαφών και χάρη στην ανοησία του Χίτλερ που ήθελε να καταστρέψει πρώτα τις γαλλικές δυνάμεις. Έτσι στα μέσα Ιουνίου ακολούθησε δεύτερη Δουνκέρκη. Μεταξύ 14 και 25 Ιουνίου αποσύρθηκαν πάνω από 210.000 στρατιώτες και αρκετός εξοπλισμός υπό την αρχηγία του στρ. Brooke (144.200 Βρετανοί, 42.000 άλλοι σύμμαχοι και 24.350 Πολωνοί).
2. Δεν ήταν μόνο ο Χάλιφαξ, ο Τσάμπερλεϊν και άλλοι πολιτικοί που ήθελαν τέλος στον πόλεμο και συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς. Πολλοί αριστοκράτες περιφρονούσαν τον Τσώρτσιλ παρότι ήταν κι αυτός από αριστοκρατική οικογένεια, και ήθελαν συνθηκολόγηση – με ευνοϊκούς όρους, ήλπιζαν.
Όλοι πλέον έβλεπαν την απειλή μιας γερμανικής εισβολής με πλοία από τις ευρωπαϊκές ακτές και με αλεξιπτωτιστές. Εκτός από τον ισχυρό βρετανικό στόλο οι Βρετανοί δεν είχαν ούτε αρκετά αεροπλάνα ούτε αρκετό εξοπλισμό για να αντισταθούν.
Υπήρχαν 105 βαρέα και μέσα άρματα και 395 ελαφρά. Υπήρχαν μόλις 54 αντιαρματικά και 420 πεδινά κανόνια με 200 οβίδες για το καθένα. Επίσης 2.300 μπρεν πολυβόλα και 70.000 τουφέκια.
Στις αρχές Ιουλίου ήρθαν από την Αμερική 250.000 τουφέκια και 300 κανόνια – από τον 1ο Πόλεμο! Μα έγιναν ευθύς ευπρόσδεκτα και διαμοιράστηκαν εντός 48 ωρών!
3. Δεν είναι, λοιπόν, παράξενο που πολλοί Βρετανοί ένιωθαν απελπισία.
Ένας πιλότος ο Paul Meyhew έγραψε στην οικογένειά του μετά την πτώση της Γαλλίας: «Παρότι το ηθικό μου είναι καλό, μου φαίνεται πως τώρα θα είναι η σειρά μας… Δεν νομίζω πως έχουμε πολλή ελπίδα… Ελπίζω πως ο Τσώρτσιλ είναι πιο αξιόπιστος από τον Γάλλο Reynaud!»
Ο πλοίαρχος Ralph Edwards,διοικητής των ναυτικών επιχειρήσεων στο Ναυαρχείο σημείωνε τις έντονες αμφιβολίες του κάθε τόσο στο Ημερολόγιό του: «Όλοι έχουμε φόβους για την ικανότητα των ανώτερων διοικητών»(17/6). «Η κυβέρνηση με τον βλάκα Τσώρτσιλ αρχηγό αλλάζει πολιτική κάθε 24 ώρες… Είμαι σχεδόν βέβαιος πως θα ηττηθούμε» (23/6/).
Στα τέλη του μήνα ο σοσιαλιστής K. Martin, εκδότης του New Statesman έγραψε πως η ομιλία του Τσώρτσιλ για την «ωραιότερη ώρα» στην ιστορία των Βρετανών (their finest hour) έδειχνε πως ο Τσώρτσιλ δεν κατανοούσε «την οικουμενική πίκρα» των πολιτών.
4. Κι όμως ο Τσώρτσιλ κατανοούσε πολύ καλύτερα τη διάθεση των συμπατριωτών του.
Ο αξιωματικός του ναυτικού Robert Hichens έγραψε στις 17/6: «Ξέρουμε τώρα πως μπορούμε να βασιστούμε μόνο στον εαυτό μας. Πιστεύω πως η Αγγλία θα ανταποκριθεί θαυμάσια σε αυτή την αναποδιά: είναι πάντα στα καλύτερά της όταν βρίσκεται στα δύσκολα».
Στις 10 Ιουλίου άρχισε ο βομβαρδισμός της Βρετανίας από τη Luftwaffe. 70 βομβαρδιστικά έριξαν τις μπόμπες τους στις ναυτικές αποβάθρες της Ουαλίας. Ο Τσώρτσιλ αναγνώρισε το προοίμιο παρατεταμένων αεροπορικών επιθέσεων. Δυο μέρες αργότερα επισκέφθηκε τη βάση των μαχητικών Hurricane στο Kenley διατάζοντας να παίξουν εμβατήρια οι στρατιωτικές μπάντες στους δρόμους για να τονώσει το ηθικό των πολιτών.
Η καθηγήτρια Eleanor Silsby στο Νότιο Λονδίνο έγραψε (23/7/): «Νιώθουμε υπερήφανοι όλοι που έχουμε την τιμή να πολεμούμε μόνοι για πράγματα που έχουν μεγαλύτερη αξία και από τη ζωή μας. Κρατώ ψηλά το κεφάλι καθώς σκέπτομαι όχι μόνο πως είμαι Αγγλίδα μα πως βρίσκομαι τώρα εδώ για να βοηθήσω στη σωτηρία το κόσμου».
5. Είναι πασίγνωστη η ομιλία του Τσώρτσιλ πως «θα πολεμήσουμε στις ακτές, όπου κι αν προσγειωθούν, στους λόφους…» κ.λπ. «Ποτέ δεν θα παραδοθούμε».
Στις 14/7 μίλησε ξανά: «Εδώ σε αυτήν την Πόλη Καταφύγιο που φυλάσσει ευλαβικά τις περγαμηνές της ανθρώπινης προόδου κι έχει βαθύτατη σημασία για τον χριστιανικό πολιτισμό· εδώ, εναγκαλισμένοι από θάλασσα και ωκεανό όπου κυριαρχεί το Ναυτικό μας, και προστατευμένοι από ψηλά από τη γενναιότητα και την αφοσίωση των αεροπόρων μας – περιμένουμε την όποια επίθεση ατάραχοι. Μπορεί να συμβεί απόψε. Ή την άλλη εβδομάδα. Ή ποτέ… Όποια κι αν είναι η δοκιμασία, σύντομη ή παρατεταμένη, δεν θα συνθηκολογήσουμε…»
Η κυρία Vera Hodgson του Λονδίνου έγραψε: «Βαθμιαία πέσαμε στη γοητεία αυτής της υπέροχης φωνής και έμπνευσης. Το ανάστημα του μεγάλωσε ωσότου γέμισε τον ουρανό.»
Ένας βουλευτής έγραψε στις 16/7: «Είναι σίγουρα η ώρα του. Η εμπιστοσύνη μας σε αυτόν αυξάνεται από όλες τις πλευρές».
Έτσι ο Τσώρτσιλ κράτησε ψηλά το ηθικό του Έθνους.
