1. Το κύριο αίτιο για το καταστροφικό ατύχημα στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ (αφιερωμένο στον μεγάλο απατεώνα Λένιν) ήταν η ψευδολογία και το παράγωγό της, η κρυψίνοια, που στήριζαν και συντηρούσαν το κυρίαρχο κομμουνιστικό καθεστώς της ΕΣΣΔ.
Τα τεχνολογικά ελαττώματα στον αντιδραστήρα τύπου RBMK -1000 (ο οποίος έχει αναβαθμισθεί και διορθωθεί) και οι ανθρώπινες αστοχίες και παραλείψεις είναι συνέπειες αυτής της βασικής αιτίας που χαρακτήριζε το όλο καθεστώς και τη μορφή διακυβέρνησης.
Η Έκθεση INSAG 7 από τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας του 1992 επισημαίνει πως τα προηγούμενα συμπεράσματα (κυρίως η INSAG 1 του 1986) ήταν λανθασμένα ή δευτερεύοντα, καθώς, με ανεπαρκείς κι εσφαλμένες πληροφορίες, απέδιδαν το φταίξιμο σε κακούς χειρισμούς των υπεύθυνων χειριστών. Ο ανθρώπινος παράγων με την άγνοια και ανεπαρκή εκπαίδευση και πείρα του, οπωσδήποτε είχε δημιουργήσει συνθήκες ευνοϊκές για κάποιο ατύχημα.
Μα το βασικό σφάλμα βρισκόταν στην ελαττωματική δομή του αντιδραστήρα RBMK -1000 που ήταν το καμάρι της σοβιετικής τεχνολογίας και θεωρούνταν (με εντολή της KGB) «κρατικό μυστικό».
2. Δύο ήταν τα κύρια ελαττώματα του συγκεκριμένου τύπου αντιδραστήρα στο Τσερνόμπιλ.
I) Ο αντιδραστήρας αυτός είχε μεγάλο, επικίνδυνα θετικό συντελεστή κενού – ενώ οι πιο προηγμένοι έχουν αρνητικό συντελεστή κενού. Τι σημαίνει αυτό; Η δομή του RBMK προκαλεί αστάθεια σε χαμηλό επίπεδο ισχύος. Κανονικά τα νετρόνια επιβραδύνονται κι έτσι διασπώνται τα άτομα παράγοντας μεγαλύτερη δύναμη, ενώ επιταχυμένα μειώνουν τη διάσπαση και την παραγωγή ισχύος. Αλλά στον RBMK, σε χαμηλά επίπεδα ισχύος ο ατμός απορροφά πολύ λιγότερα νετρόνια κι έτσι αυτά μένουν και διασπούν περισσότερα άτομα προκαλώντας ανεπιθύμητη αύξηση ενέργειας.
II) Οι ράβδοι ελέγχου που ανεβοκατεβαίνουν (ή μπαινοβγαίνουν) στο ψυκτικό νερό είναι φτιαγμένοι από βόριο που απορροφά νετρίνα και ακτινοβολία. Μα στο ελεύθερο άκρο τους είχαν γραφίτη ο οποίος επιβραδύνει τα νετρόνια κι έτσι βοηθά στην αύξηση διάσπασης κι επακόλουθης ισχύος για ελάχιστα δεύτερα αντί τη μείωση που χρειαζόταν και σε κανονικές συνθήκες θα ακολουθούσε άμεσα.
Οι χειριστές δεν γνώριζαν αυτά τα επικίνδυνα δεδομένα. Οι σχεδιαστές και κατασκευαστές δεν είχαν ενημερώσει τους τεχνικούς χειριστές και τους υπεύθυνους διευθυντές του σταθμού! Κρυψίνοια και ασυνεννοησία.
3. Άλλη ατέλεια ήταν η απουσία προστατευτικού κώνου, από πάνω, φτιαγμένου από βόριο, μολύβι και τσιμέντο που θα συγκρατούσε ίσως ή θα μείωνε την ορμητική έκλυση της ραδιενέργειας.
Όταν ο πυρήνας εξερράγη καταστρέφοντας την οροφή κι εκτοξευθήκαν ραδιενεργά υλικά, ξεκίνησε φωτιά ενώ θανατηφόρα ισότοπα διαχέονταν στην ατμόσφαιρα. Το θέαμα ήταν όμορφο από μακριά. Η λάμψη όμως σκότωνε γρήγορα ή αργά, ανάλογα με τη διάρκεια έκθεσης σε αυτήν.
Οι τοπικοί πυροσβέστες έσπευσαν να σβήσουν τη φωτιά. Δεν ήξεραν τίποτα για τη διαφορά από συνήθεις φωτιές και για τον κίνδυνο της ακτινοβολίας. Με πολύ κόπο και άμεση προσβολή ραδιενέργειας κατόρθωσαν να περιορίσουν τις εστίες έξω από τον αντιδραστήρα. Όλοι πέθαναν μετά από λίγες βδομάδες σε νοσοκομείο της Μόσχας. Δεν ήξεραν επίσης πως το νερό που έριχναν αφειδώς γέμιζε τις υπόγειες δεξαμενές του εργοστασίου δημιουργώντας νέο χειρότερο κίνδυνο.
Αλλά ο πυρήνας έκαιγε ακόμα και τα συντρίμμια από τον μολυσμένο γραφίτη έμεναν σκόρπια και απειλητικά ολόγυρα.
4. Μετά ήρθαν τα ελικόπτερα φέρνοντας τόνους βόριο και άμμο για να σκεπάσουν τον ανοιχτό πυρήνα και η ακτινοβολία να σταματήσει. Ήταν η επέμβαση της επιτροπής του καθ. Λεγκάσοφ. Μα κάλυψαν μόνο την περίμετρο. Διότι δεν μπορούσαν να πετάξουν ακριβώς από πάνω λόγω της ισχυρότατης ακτινοβολίας. Διότι τα κομμάτια γραφίτη έπρεπε να θαφτούν επίσης μαζί με και μέσα στον πυρήνα. Διότι αυτό θα δημιουργούσε υπερθέρμανση, ο πυρήνας θα έλιωνε το πάτωμα πέφτοντας μέσα στις δεξαμενές κι έτσι θα γινόταν νέα έκρηξη που θα προκαλούσε την έκρηξη των αντιδραστήρων 1 και 2 στο Τσερνόμπιλ. Η επίδραση αυτής της φοβερής έκρηξης θα είχε μια ακτίνα 200 χιλιομέτρων.
Τρεις εργάτες που γνώριζαν τις δεξαμενές καλά (Ανανένκο, Μπαράνοφ και Μπεζπάλοφ) με γερό προστατευτικό εξοπλισμό κατέβηκαν και άνοιξαν τις χειροκίνητες αντλίες αδειάζοντας τα νερά. Και οι τρεις επέζησαν – αναπάντεχα!
5. Γνωρίζοντας τον θανατηφόρο κίνδυνο, 400 ανθρακωρύχοι έσκαψαν με τσάπες και φτυάρια μόνο σε συνεχόμενες βάρδιες μια σήραγγα 150 μέτρων, 12 μέτρα στο υπέδαφος, φτάνοντας σε 4 βδομάδες κάτω από το σκυρόδεμα του αντιδραστήρα. Εκεί τοποθέτησαν ψύκτη αζώτου κι έτσι εμπόδισαν τον καιόμενο αντιδραστήρα να βουλιάξει στο υπέδαφος και να μολύνει ραδιενεργά τον υδάτινο ορίζοντα από το Τσερνόμπιλ ως τη Μαύρη Θάλασσα – και πιο πέρα!
Πολλοί από αυτούς πέθαναν σε λίγα χρόνια, άλλοι αργότερα.
Μετά κάπου 4.000 εθελοντές στρατιώτες, με άρτιο προστατευτικό εξοπλισμό εργάστηκαν για 90 δευτερόλεπτα ο καθένας φτυαρίζοντας πίσω στον πυρήνα του αντιδραστήρα τα δολοφονικά συντρίμμια του γραφίτη. Μετά σκεπάστηκε πλήρως ο αντιδραστήρας.
Ναι, πολλοί σοβιετικοί θυσίασαν τη ζωή τους για να γλυτώσουν εκατομμύρια στην ΕΣΣΔ και την υπόλοιπη Ευρώπη. Και όλη την ώρα οι αξιωματούχοι του ΚΚΣΕ κοίταζαν πως να διατηρήσουν το δικό τους γόητρο!
