1. Όταν τη θέση των Γερμανών κατέλαβαν οι Σοβιετικοί στην πολύπαθη Πολωνία, η χώρα ήταν η πιο κατεστραμμένη της Ευρώπης.
Έξι εκατομμύρια Πολωνοί (οι μισοί περίπου Εβραίοι) είχαν σκοτωθεί. Στη διετία 1939-40, εκτός από τις 25.000 αξιωματικών κι επιφανών Πολωνών που εκτελέστηκαν κοντά στο Κατίν και άλλα μέρη (κοντά στα Ουράλια!), άλλες 25.000 σκλαβώθηκαν στην επιδιόρθωση δρόμων στην ΕΣΣΔ και 12.000 σε βιομηχανικά εργοστάσια – ακριβώς όπως γινόταν με Εβραίους και άλλες εθνότητες στο χιτλερικό καθεστώς!
Το 1941 7.300 εκτελέστηκαν και 115.000 εκτοπίστηκαν (60.000 στο Καζακστάν). Συνολικά τα επόμενα 3 έτη εκτοπίστηκαν 400.000 ή 500.000 και 100.000 νέοι εξ αυτών δούλευαν στις βιομηχανίες. Ακόμα 30.000 τουφεκίστηκαν και 100.000 περίπου πέθαναν στην μεταφορά στα στρατόπεδα.
Για τις συλλήψεις κι εκτελέσεις του 1944 έγραψα στο προηγούμενο Ο σταλινισμός στην Πολωνία.
2. Η χώρα ολόκληρη ήταν κυριολεκτικά ρημαγμένη, όχι μόνο η όποια βιομηχανία υπήρχε προπολεμικά μα και η αγροτοκτηνοτροφία της.
30% όλων των κτηρίων της είχαν καταστραφεί. Στη Βαρσοβία μόλις το 14% το πολύ είχαν μείνει όρθια. Το σύστημα συγκοινωνιών και μεταφορών ζημιώθηκε κατά 45 δισ δολάρια (αξίας του 2000).
Η αγροτοκτηνοτροφία βασιζόταν πάνω στο άλογο, ενώ τα γελάδια, γουρούνια και αρνιά έδιναν τις αναγκαίες πρωτεΐνες και το ζωικό λίπος. Χάθηκαν το 43% των αλόγων, 60% των βοοειδών και 70% των γουρουνιών.
Μα είναι οι άνθρωποι που υπέστησαν τις πιο θλιβερές απώλειες. 200.000 άνθρωποι της ιντελλιγκέντσια και πάρα πολλοί νεολαίοι μεταξύ τους σφαγιάστηκαν στην εξέγερση μόνο κατά των χιτλερικών – το 25% του προπολεμικού πληθυσμού της Βαρσοβίας – ενώ οι σταλινικές ορδές κάθονταν και παρακολουθούσαν ασυγκίνητες από την άλλη όχθη του Βίστουλα.
Όταν εγκαταστάθηκαν οι σταλινικοί, ομολόγησαν αργότερα πως είχαν σκοτώσει 30.000 Πολωνούς που αντιστέκονταν και πως οι ίδιοι έχασαν 1.000 δικούς τους. Και 1,5 εκατομμύριο Πολωνοί εκτοπίστηκαν στα βάθη της Ασιατικής Σοβιετίας και Σιβηρίας.
Τα 6 εκμ. του πληθυσμού που σκοτώθηκαν ήταν 22% του συνόλου! (Δύο βιβλία δίνουν αυτά και άλλα στοιχεία: TW Simmons 1993 Eastern Europe in the Postwar World Palgrave, N.Y.; J. Rothschild 1989 Return to Diversity, Political History of East Central Europe OUP, NY.)
3. Στη Γιάλτα είχε συμφωνηθεί πως σε όλες τις απελευθερωμένες χώρες θα γίνονταν ελεύθερες, δημοκρατικές εκλογές για την εθνική κυβέρνηση. Ο Στάλιν όμως δεν επέτρεψε την παρουσία Δυτικών στην εποπτεία των εκλογών!
Στην Μόσχα ξεκίνησαν συνομιλίες μεταξύ των εκπρόσωπων των δημοκρατικών δυνάμεων (από το Λονδίνο και από τους Πολωνούς Παρτιζάνους) και των κομμουνιστών αντιπροσώπων. Οι δε δημοκρατικοί δήλωσαν την προθυμία τους να συνομιλήσουν απευθείας με τους Σοβιετικούς και να διευκρινιστούν μερικά θολά σημεία στη Συμφωνία της Γιάλτας που αφορούσαν την Πολωνία.
Την ίδια ώρα στην Πολωνία το Συμβούλιο Εθνικής Ενότητας που δρούσε παράνομα στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ειδοποίησε τις Σοβιετικές Αρχές κατοχής πως ήθελε να διαπραγματευθεί άμεσα μαζί τους για το μελλοντικό καθεστώς της χώρας.
Ο στρατηγός Serov, που διοικούσε τις δυνάμεις ασφαλείας στην Πολωνία, κάλεσε τους ηγέτες της Οργάνωσης να παρουσιαστούν και να γίνουν γνωστοί.
Μόλις αυτοί παρουσιάστηκαν (Φεβ 1945) στο Pruszkow κοντά στη Βαρσοβία συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν στις γνωστές φυλακές Lubyanka στη Μόσχα. (Ιδού οι έντιμες διαπραγματεύσεις.)
4. Στις 19 Ιουνίου άρχισε μια ανοιχτή δίκη στο Μέγαρο Εμπορίου όπου είχαν γίνει στην περίοδο 1936-38 οι μεγάλες δίκες των προδοτών Μπολσεβίκων (πρώην πρωτοκλασάτοι του Λένιν και σύντροφοι του Στάλιν)!
Η απόφαση βγήκε λίγο αργότερα και όλοι καταδικάστηκαν σε (σχετικά ελαφρές) ποινές μέχρι 10 έτη φυλάκισης. Μερικοί δεν επέστρεψαν ποτέ στην πατρίδα τους και ο γενικός διοικητής της Armia Krajova, Leopold O Kulicki πέθανε στη φυλακή (Δεκ 1946).
Την ίδια μέρα παραδόξως στη Μόσχα συμφωνήθηκε (με την ανοχή των Βρετανών και Αμερικανών) να σχηματιστεί μια Κυβέρνηση Συνασπισμού για την Πολωνία και, διόλου αναπάντεχα, οι κομμουνιστές (του Lublin) βρέθηκαν να έχουν μεγάλη πλειοψηφία.
Γοργότατα ιδρύθηκαν η MBP (=υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας) και το KBW (=Σώμα Εσωτερικής Ασφάλειας) που αντικατέστησαν τη NKVD, μα ακολουθούσαν πιστά τις εντολές και πρακτικές της .
Λίγο πριν τις εκλογές του 1947 φυλακίστηκαν 50 με 60 χιλιάδες ενεργά μέλη του Αγροτικού Κόμματος (=PSL, δημοκρατικοί, φιλελεύθεροι).
Μεταξύ 1945-48 θανατώθηκαν 8.700 αντιφρονούντες.
Έτσι εδραιώθηκε η ελευθερία στη Πολωνία.
