1. Το 1923 το Πολιτμπιρό είχε 7 μέλη: Λένιν, που τον Αύγουστο ήταν πλέον σχεδόν εντελώς ανίκανος, Ζινόβιεφ, Κάμενεφ, Ράικοφ, Στάλιν, Τόμσκι και Τρότσκι.
Σε αυτό δέσποζε για λίγα χρόνια η τριανδρία Ζινόβιεφ-Κάμενεφ-Στάλιν που παρόπλισαν κι εξουδετέρωσαν τον Τρότσκι, ο οποίος εξορίστηκε τον Ιανουάριο 1929 στην Τουρκία και τελικά κατέληξε στο Μεξικό όπου και δολοφονήθηκε.
Στο μεταξύ, ενάντια στη Νέα Οικονομική Πολιτική που ευνοούσε τους αγρότες λειτουργούσαν ως αντιπολίτευση οι Ζινόβιεφ, Καμένεφ και Τρότσκι που πρέσβευαν την «αριστερή» πολιτική ήπιας μα σίγουρης εκβιομηχάνισης.
Ο Στάλιν έκανε τον ταπεινό και μετριόφρονα μα στήριζε τους Μπουχάριν (που έγινε πλήρες μέλος του Πολιτμπιρό), Ράικοφ και Τόμσκι ενάντια στην αντιπολίτευση και, όπως είδαμε στο προηγούμενο Άνοδος του Στάλιν (2), §2-3, οι Ζινόβιεφ και Κάμενεφ επίσης έχασαν την δύναμή τους το 1926.
Τώρα δέσποζαν ο Στάλιν, πάντα χάρη στη θέση του ως Γενικός Γραμματέας, και ο Μπουχάριν ως κύριος θεωρητικός του Κόμματος και, σε μικρότερο βαθμό οι Ράικοφ και Τόμσκι.
2. Το Πολιτμπιρό το αποτελούσαν τώρα 9 πλήρη μέλη: Στάλιν, Βοροσίλοφ, Καλίνιν, Κουιμπίσεφ, Μολότοφ, Μπουχάριν, Ράικοφ, Ρούντζουτακ και Τόμσκι.
Το 1927 έγινε η στροφή προς γρήγορη εκβιομηχάνιση και τον Μάρτη παρουσιάστηκε το σχέδιο για το 1ο Πενταετές Πλάνο το οποίο προκάλεσε έντονες συζητήσεις.
Ο Στάλιν έπαιζε πάλι τον ρόλο του ήπιου μετριαστή μεταξύ των δύο τάσεων. Σύντομα ξεχώρισαν η τάση των Μπουχάριν, Ράικοφ και Τόμσκι για συγκράτηση της γρήγορης εκβιομηχάνισης και της στήριξης της συνεχιζόμενης ΝΟΠ και η τάση των υπόλοιπων για επιτάχυνση.
Τον Απρίλιο 1929 το Πενταετές Πλάνο στην τελική μορφή του έγινε αποδεκτό στην ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής. Κι εδώ ο Στάλιν επιτέθηκε κατά των Μπουχάριν, Ράικοφ και Τόμσκι. Ως Γεν. Γραμματέας είχε μαζέψει στοιχεία για όλα τα μέλη του Πολιτμπιρό ακριβώς για τέτοιες περιπτώσεις. Τους κατηγόρησε, λοιπόν για σχισματικούς με «δεξιές» αποκλίσεις. Ας σημειωθεί πως το 1929 οι Κάμενεφ και Ζενόβιεφ επανήλθαν στο Κόμμα, νομίζοντας μάλιστα πως θα είχαν θερμή υποδοχή καθώς η δική τους πολιτική γινόταν τώρα η επίσημη γραμμή και ο Μπουχάριν που έβλεπε πως ο Στάλιν ραδιουργούσε να τον παροπλίσει (όπως είχε ίδιος συνεργαστεί για την απομάκρυνση των Τρότσκι, Κάμενεφ και Ζινόβιεφ), προσέγγισε τον Κάμενεφ για να συμμαχήσουν ενάντια στον Στάλιν. Μα ήταν πολύ αργά πλέον.
3. Οι Μπουχάριν, Ράικοφ και Τόμσκι εκδιώχθηκαν από το Πολιτμπιρό και τις διάφορες θέσεις ισχύος που κατείχαν (ο Μπουχάριν από την Πράβντα, οι άλλοι από τη βιομηχανία και ανάπτυξη) τον Ιούλιο 1929 στη σύσκεψη της Κεντρικής Επιτροπής της Κομιντέρν (=Κομμουνιστικής Διεθνούς).
Το 1930 το Πολιτμπιρό είχε 10 μέλη: Στάλιν, Βοροσίλοφ, Καλίνιν, Καγκάνοβιτς (νέο), Κίροφ (νέο), Κόσιερ (νέο) Κουιμπίσεφ, Μολότοφ, Ορντονικίντσε (νέο) και Ρούντζουτακ – όλοι λίγο πολύ πιστοί στον Στάλιν. Μόνο ο Ορντονικίντσε είχε ισχυρή προσωπικότητα και ανεξαρτησία, που θα τον οδηγούσαν αργότερα σε διαφωνίες και αυτοκτονία.
Θα περνούσαν μερικά χρόνια ακόμα ωσότου ο Στάλιν γίνει απόλυτος κυρίαρχος, μα ήδη κρατούσε όλα τα νήματα της εξουσίας στα χέρια του.
Ο Αμερικανός πρέσβης G.F. Keenan περιγράφει με αρκετή ακρίβεια τη γενική στρατηγική του Στάλιν (σ239 Russia & the West under Lenin & Stalin N.Y. 1960).
Ήταν η παλαιά στρατηγική του «διαίρει και βασίλευε».
«Είχε το ένστικτο αυτό και στην πολιτική όπως και στην προσωπική του ζωή: διαιρούσε τους αντιπάλους του και τους προκαλούσε σε εχθρική δράση ο ένας ενάντια στον άλλο κάνοντας τους να χάσουν τη δύναμη τους ενώ ο ίδιος διατηρούσε τη δική του».
